Тобы: Музыкалық білім беру Студент: Өтепберген Айгері Курс
жүктеу/скачать 148,24 Kb.
|
нидер
|
Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университеті БӨЖ Тақырыбы: ҚР мен шетелде инклюзивті білім берудің дамуы: салыстырмалы талдау Тобы: Музыкалық білім беру Студент: Өтепберген Айгері Курс: 1курс(3жылдық) Қабылдаған: Молдабаева А.К. Алматы 2023 Қазақстан Республикасы мен шет ел(Нидерланды) инклюзивті білім беруін салыстыру Нидерландыда дамуында ауытқуы бар балалардың айтарлықтай саны бар 28 негізгі бастауыш мектеп желісі бар. Білім беру жөніндегі кеңес беру орталығында ерекше білім беруді қажет ететін балалардың жалпы білім беретін мектептерде оқуын қамтамасыз ету, жұмыс уақытында мұғалімдердің дайындығын қадағалау және оларды қажетті материалдармен қамтамасыз ету үшін арнайы білім беру саясатын әзірлеуді үйлестіретін консультанттар мен мұғалімдер штаты құрылды. Қолдау оқу жоспарларын құруға қатысуды, кіріктірілген оқыту саласындағы бірыңғай саясатты әзірлеуді, кадрларды іріктеу және қаржыландыру мәселелерін шешуді қамтиды. Толық интеграциялық модельде дамуында ауытқуы бар оқушылар негізгі сыныпқа кіреді. Кәдімгі сыныпқа дамуында кемістігі бар екі немесе үш оқушыға дейін болуы мүмкін, бұл ретте сыныптағы оқушылардың жалпы саны 30-дан аспауы керек. Аталған интеграциялық модель бойынша дамуында кемістігі бар оқушылар жалпы немесе бейімделген бағдарлама бойынша оқиды. Бейімделген бағдарлама оқушының даму ерекшеліктері мен шектеулерін ескере отырып, жалпы жоспар мен бағдарламалар негізінде құрастырылады. Ол, әдетте, оқу материалының кішірек көлемін және күрделілігін қамтиды, сондай-ақ сәйкес бейімделген оқыту әдістерін, құралдары мен әдістерін қолдануды қамтиды. Дамуында кемістігі бар студенттерге арналған жеке оқу жоспарын мұғалім арнайы білім беру мұғалімімен (дефектолог) бірлесіп жасайды. Мамандардың – дефектологтардың қосымша көмегі жеке тәсіл немесе арнайы тәрбие жұмысы арқылы жүзеге асырылатын толық интеграцияны қолдауға мүмкіндік береді, сондай-ақ студентті оңалтуға арналған арнайы сабақтар (арнайы түзету-дамыту сыныптары) процесінде. . Дамуында ауытқулары бар студенттер үшін толық және ішінара интеграция да ұсынылады. Соңғысы инклюзивті білім берудің әртүрлі үлгілеріне сәйкес жүзеге асырылуы мүмкін. Ішінара интеграцияның ықтимал үлгілерінің бірі оқу пәндерінің бір бөлігін кәдімгі сыныпта, ал екінші бөлігін арнайы сыныпта (мұндай сыныптар 10-15 оқушыдан тұруы мүмкін) жаппай мектепте оқытуды қамтиды. жаппай мектеп, және сабақтан тыс уақытта тұрақты оқушылармен ұйымдастырылатын іс-шаралар. Үшінші модель жалпы білім беретін мектептегі оқытуға негізделген, мұнда ұзартылған оқу сағаттарымен бүкіл оқу процесі 5-10 оқушыдан тұратын арнайы топтарда (сыныптарда) өтеді (ақыл-ойы кем балаларға арналған сыныптарда – ең көбі 9 оқушы бар). есту, көру қабілетінің бұзылуы , NODA – 8 оқушы, орташа ақыл-ой кемістігі – 7 оқушы, аутизм – 3 оқушы). Жоғарыда аталған интеграциялық модельдердің барлығы дамуында ауытқуы бар оқушыларға мүмкіндік туа салысымен бір оқыту моделінен екіншісіне еркін өту мүмкіндігін береді. Мұндай көшуді жүзеге асыру үшін оқу жоспарлары мен бағдарламалары бейімделуде. Ақыл-ойы кем оқушылар, аутизмі бар, күрделі ақауы бар балалар мектепте 21 жыл оқи алады. Бұл балалар үшін қатаң оқу бағдарламалары, стандартталған оқу бағдарламасы бар сыныптар жоқ. Олар үшін балалардың жеке мүмкіндіктерін ескеретін жеке бағдарламалар жасалады. Жыл сайын білім министрлігіне қарапайым мектептерге түсіп, оқитын ерекше қажеттіліктері бар балалар туралы ақпарат беріледі. Әдетте, әрбір бұқаралық мектептің жалпы білім беру процесіне әртүрлі қажеттіліктері бар балаларды қосудың басымдықтары бар. Бір мектепте тірек-қозғалыс аппараты бұзылған балаларға жағдай жасалса, енді бірі көру қабілеті бұзылған балаларға, т.б. Дамуында әртүрлі ауытқулары бар жағдайлар жасалған жаппай бастауыш мектептердің тізімі жыл сайын жарияланады. Мұндай мектептердің әрқайсысында дефектолог немесе қайта даярлаудан өткен мұғалім болып табылатын үйлестіруші бар. Қазіргі таңда барлық мектептер мүмкіндігі шектеулі балаларды қабылдауға, оларға тиісті жағдай жасауға дайын емес. 2014 жылдың тамыз айынан бастап Нидерландыда толық білім беру реформасы күтілуде, мұнда инклюзивті білім беру басымдыққа ие және әрбір мектептен инклюзивті болуы және бұл үшін қажетті жағдайлар жасалуы талап етіледі. Нидерландыда жоғары білім алу үшін жеке күтім мен қолдау 2005 жылғы мүгедектерді жұмысқа орналастыру туралы заңға сәйкес жүзеге асырылады. Қолдау бейімделген компьютерлерден арнайы көліктік және ақшалай өтемақыларға дейін болуы мүмкін. Жоғары оқу орындары білім инспекциясымен мүмкіндігі шектеулі адамдарды оқытудың әртүрлі мамандандырылған тәсілдерін, сондай-ақ емтихандарға қосымша уақытты келісе алады. Мүмкіндігі шектеулі студенттер қосымша ақылы оқу жылына құқылы. Европа елдері ішінде өзінің білім беру жүйесі арқылы ерекшеленетін Нидерланды мемлекеті болып табылады. Европа елдерінің нұсқасы ретінде Нидерланды мемлекетінің инклюзивті білім беру жүйесін мысалға ала отырып аталмыш жүйенің өз елеміздегі ерекшеліктерін ашып көрсетсекпекпіз. Инклюзивті білім беру жүйесі - мүмкіндігі шектеулі тұлғаларды дамуы қалыпты тұлғалар ортасына біріктіре отырып білім беру болып табылады. Инклюзивті білім беру терминінің мағынасын Халықаралық құжаттарға сүйене отырып ашатын болсақ: 18-жасқа дейінгі балалардың барлық категориясына (эмигранттар, оралмандар, мүмкіндігі шектеулі балалар) білім беру болып табылады. Қазақстан Республикасы Халықаралық құжаттарға сүйене отырып мемлекет аумағында мүмкіндігі шектеулі тұлғалардың білім алуын қамтамасыз ететін бірнеше заңды құжаттар тізімін ("Қазақстан Республикасындағы бала құқығы туралы", "Білім беру туралы", "Мүмкіндігі шектеулі балаларды әлеуметтік, медициналық-педагогикалық коррекциялық қолдау туралы", "Қазақстан Республикасындағы мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы", "Арнайы әлеуметтік қызметтер туралы") әзірледі. Сонымен қатар қазіргі таңдағы мемлекетіміздің маңызды құжаттарының бірі болып табылатын Қазақстан Республикасының 2011-2020-жылдарға арналған білім беруді дамыту тұжырымдамасында инклюзивті білім беруді дамыту басым бағыттардың бірі болып отыр. Яғни мүмкіндігі шектеулі тұлғаларға өз құрдастарымен бірге тең білім игеруін заңды құжаттармен заңдастырған. Жоғарыда айтып өткеніміздей басқа Европа елдерінің ішінде білім беру жүйесі бойынша өзіндік ерекшеліктері бар Нидерланды мемлекетінің білім жүйесін әлем мойындаған десек те қателеспейміз. Жер көлемі бойынша Қазақстанның бір облысымен ғана теңесе алатын мемлекеттің білім беру процессі белгілі бір жүйеге келтірілген. Нидерланды мемлекеті өте демократиялы, сөз бостандығы сақталған мемлекет болғандықтан кез-келген салада болып жатқан өзгерістерге үкіметтік, үкіметтік емес (жеке білім беру ұйымдары, діни ұйымдар) ұйымдардың ат салысып араласуы барлығының тең құқылы екендіктерін тағы бір дәлелдейді. Нақтырақ жалпы білім саласына тоқталатын болсақ білім беру жүйесі бірнеше сатыдан тұрады: бастауыш алды мектеп - 4 жас (Pre-primary school), бастауыш мектеп - 4-12 жас (Primary school), ортаңғы мектеп - 12-16 (18) жас (Secondary school), жоғарғы мектеп - 16 (18) жас (Higher school). Оқытудың аталған сатылары, деңгейлері жас ерекшеліктеріне қарай топтастырылып, жеке мектептерде оқытылады. Арнайы білім беру жүйесі жоғарғы мектепке (Higher school) дейін дәл осындай кезектілікпен тек «арнайы» мекемелерде (Special Pre-primary school, Special Primary school, Special Secondary school) жүзеге асады, бірақ жас ерекшеліктері баланың жеке ерекшеліктері ескеріле отырып құбылмалы болуы мүмкін. Нидерланды мемлекетінің заңына сәйкес мүмкіндігі шектеулі тұлғаның ата-анасы қандай мектепті таңдаса сол мектепте білім алуына құқылы (мүмкіндігі шектеулі бала өзінің бойындағы бұзылыстарды біле тұра жалпы мектепте білім алуға ниет білдірсе, еш кедергісіз білім ала алады және ол үшін үкімет барлық жағдайды жасап береді). Алайда баланың бойындағы бұзылыс баланың жалпы мектепте білім алуына кедергі тудыратын жағдайда болса, алғашқы бастуыш мектептің білімін Арнайы бастауыш мектепте (Special Primary school) алып, келесі деңгейді - орта мектепті қалыпты орта мектепте (Primary school) жалғастыруына (баланың, ата-анасының немесе қамқоршысының келісімімен) болады [3]. Біздің мемлекетімізде білім жүйесі өзімізге белгілі стандартты тәртіпте ұйымдастырылған. Ол тіпті арнайы білім беру мекемелеріне де қатысты. Жалпы білім беру жүйесіндегі бірінші, өзгешелік мектеп оқушылары тең жастағылар болып топтастырылады және білім беру сатылары сыныптармен (1,5-6-жасқа дейін мектепке дейінгі мекемелерде, 1-4-бастауыш сынып, 5-8- негізгі орта сынып, 9-11-жалпы орта сынып) бөлінген. Екінші өзгешелік, біздің ата заңымызда кез-келген мектепте, кез-келген бала білім алу құқығына ие деп айтылса да, мүмкіндігі шектеулі тұлғалар арнайы және жалпы мектептерде білім алуына арнайы мамандардың жолдамасы арқылы мүмкіндік ала алады. Яғни, Психологиялық-медициналық-педагогикалық комиссияның (ПМПК) мамандарының (педагог мамандар: дефектолог, сурдопедагог, логопед, олигофренопедагог, тифлопедагог, психолог; медицина мамандары: невропатолог, психиатр, окулист, сурдолог) бірлескен шешімімен мүмкіндігі шектеулі бала бойындағы бұзылыстың түріне, деңгейіне қарай арнайы немесе жалпы мектепке жолдама алады [4]. Аталған комиссия Нидерланды мемлекетінде қызмет етпейді, яғни, ЖОҚ. Нидерланды мемлекетінің кез-келген білім беру сатысы инклюзивті білім беру жүйесін жүзеге асырады. Жоғарыда айтып өткеніміздей мүмкіндігі шектеулі бала қалыпты құрдастарымен тең білім алуға ниет білдіріп, жалпы білім беру мекемесін таңдауға барлық жағдай жасалған. Нидерланды мемлекетінде үкімет тарпынан қаржыландырылатын АЕД орталығы қызмет атқарады. АЕД орталығында арнайы жоғары білімі бар мамандар (дефектолог: сурдопедагог, логопед, олигофренопедагог, тифлопедагог; психолог; әлеуметтік педагог; көмекші мүғалімдер) қызмет етеді. АЕД орталығының қызметі - жалпы мектептерде оқитын мүмкіндігі шектеулі балаларға қызмет көрсету болып табылады. Қалай? АЕД орталығының арнайы педагогы жалпы мектепте оқитын мүмкіндігі шектеулі баламен аптасына бір рет 2,5-3-сағаттан бұзылыстың орнын толтыру, түзету мақсатында жеке сабақ жүргізеді. Ол сабақ жалпы мектеп қабырғасында жүзеге асады, яғни АЕД орталығындағы арнайы педагог өзіне тіркелген мүмкіндігі шектеулі балалардың білім алып жатқан мектебіне барып қосымша сабақ жүргізеді және жалпы мектеп мұғалімдерін білім алуда ерекше қажеттіліктері бар балалармен қалай жұмыс жасау (оқыту әдістері, түрлері, қағидалары бойынша) керектігін түсіндіреді, үйретеді. АЕД орталығының тағы бір қызметіне - инклюзивті білім беру жүйесін іске асырып жатқан мектеп мұғалімдерімен байланыс орнатып, олардың арнайы білім беру үрдісі жайлы білімдерін жетілдіруді көздейтін оқыту семинарларын, дөңгелек үстелдер, тренингтер ұйымдастыру да кіреді. АЕД орталғында мүмкіндігі шектеулі баланың келіп орталық қабырғасында қарапайым білім дағдыларын меңгеруіне де жағдай жасалған. Ол орталықтың ішкі тәртіп жарғысына сәйкес реттелген. Бүкіл әлем болып мойындайтын ерте кезден оңалту жұмысын жүргізу, мүмкіндігі шектеулі баланы қоғамға тез әрі жеңіл бейімделуіне себепші болады деген қағиданы ұстанатын Нидерланды мемлекеті адамдардың, оның ішінде балалардың құқықтарын қорғауда да алдыңғы қатарлы мемлекет екендігін мойындатып отыр. Қазақстан Республикасында инклюзивті білім беру жүйесі жаңа жүйе деп айтсақ та қателеспейміз. Әрине дамыған Европа елдерінің жанында біздің елдегі инклюзивті жүйе бойынша білім алып жатқан мүмкіндігі шектеулі балалар категориясы саусақпен санарлық. Әйтсе де ештен кеш жақсы деген ұстанымымызды желеу етіп білім беру жүйесіндегі бұл тәжірибемізді әрі қарай дамытуға барша мүмкіндігімізді салып жатқанымыз айдан анық. жүктеу/скачать 148,24 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|