Топ
|
2 фк-1
|
Оқытушы
|
Болгибаева А.Б.
|
Күні
|
04.11.2020 ж.
|
Тапсырудың шекті уақыты
|
11.11.2020 ж.
|
Пәннің атауы
|
Анатомия, физиология және мектеп гигиенасы
|
Сабақтың тақырыбы
|
Тері, бұлшық ет буын анализаторы. Иіс, дәм сезу анализаторы
|
ТАПСЫРМАНЫҢ ШАРТЫ МЕН МАЗМҰНЫ
1-тапсырма. Дәріс мазмұнында берілген оқу ақпаратын оқып, негізгі ұғымдар мен түсініктерді жұмыс дәптеріне қысқаша (сызба, кесте, модель түрінде) жазыңыз.
Тері анализаторы – бірнеше түрлі түйсіктерді сезе алады.
Веберэстезиметр – сандық шкалаға бөлінген циркуль арқылы зерттеуге болады.
Гайморит – жоғарғы жақ сүйегі қуысының қабынуы.
2-тапсырма. Тері, бұлшық ет, буын анализаторы. Дәм сезу, иіс сезу анализаторлары бойынша сұрақтарға жауап жаз:
1Тактильді рецепторлар дегеніміз не?
Сипап сезуді теріде немесе одан терең тіңдерде орналасқан рецепторлар жүзеге асырады. Бұл рецепторлар импульстарды жұлынға және мидың негізіне жеткізеді. Сол жерден импульстар мидың жоғары орналасқан бөліктеріне өтеді. Бұл рецепторлардың кейбірі капшықпен қапталады, басқалары бос орналасады.
2.Тілдің ұшы нені сезеді?
Тілдің ұшы тәттіні, артқы бөлігі ащыны, жиегі қышқылды, ұшы мен жиегі тұздыны сезеді.
3.Адамда дәм сезу емізікшелерінің саны қанша және әр бүршікте қанша
рецепторлы жасуша бар?
4.Дәм сезу емізікшелері дегеніміз не?
Дәм сезу рецепторлары тілде, жұмсақ таңдай мен жұтқыншақтың артқы қабырғасында орналасқан. Бұл дәм сезу емізікшелері деп аталады.
5.Жағымсыз мұрын ауруларының бірі?
Жағымсыз мұрын ауруларының бірі атрофиялық ринит немесе озена. Бұл ауруда тек қана иіс сезімі жоғалып қана қоймайды, мұрынның өзінен жағымсыз иіс пайда болады да, ауру адамның бөлмеге, көпшілік арасына келуі жағымсыз болады.
6.Кеңістік табалдырығы дегеніміз не?
Тактильдік рецепторлардың жиі орналасқандығын терінің екі нүктесінің ең алшақ қашықтығы арқылы, яғни оларға бір мезгілде жанасуды тұтас бір жанасу ретінде сезімінен байқауға болады. Оны кеңістік табалдырығы деп атайды.
7.Тері қандай түйсіктерді сезе алады?
Тері ауырсынуды, жылылықты, суықтықты, жанасуды және қысымды сезу түйсіктерін сезе алады
8.Иіс сезу анализаторы қай жерде орналасқан?
Иіс сезу анализаторы кеңсіріктің кілегейлі қабықшасында орналасқан.
9.Тілдің екі жаны нені сезеді?
Тілдің екі жаны қышқылды сезеді.
10. Проприорецепторлар қай жерде болады?
Проприорецепторлар жәрдемімен буын және бұлшық ет қызметі алма-кезек, бір-бірінің қызметіне сәйкес қозғалып, жүру, қимылдар т.б. қызмет атқарады.
3-тапсырма. Тест сұрақтарына жауап беріңіз:
1.Тілдің ұшы сезеді:
А. Ащыны
В. Қышқылды
С.Тәттіні
Д. Тұздыны
Е. Температураны
2. Терідегі температураны сезетін рецепторлар орналасқан:
А. Бетінде
В. Терең қабатында
С. Ортасында
Д. Түбінде
Е. Түктің түбірінде
3. Дәм сезу емізікшелері:
А. Тіл, ерін, жұмсақ таңдай
В. Тіл, таңдай, ұрт
С. Тіл, жұмсақ таңдай, жұтқыншақ
Д. Тіл, жұтқыншақ, көмекей
Е. Көмекей, кеңірдек
4. Тілдің қай бөлімі тұздыны сезеді?
А. Ортасы
В. Ұшы
С. Екі жаны
Д. Түбі
Е. Алдыңғы жағы
5. Тілдің дәм сезгіштігін кемітеді:
А. Температура
В. Жарық
С. Қысым
Д. Өте ащы тағам
Е. Өте тәтті тағам
6. Тері сезбейді:
А. Температураны
В. Қысымды
С. Жанасуды
Д. Ауырсынуды
Е. Жарықты
7. Вестибуляр аппаратының қызметі:
А. Есту
В. Иіс сезу
С. Тепе-теңдік
Д. Көру
Е. Дәм сезу
8. Адамның мұрыны қанша иісті сезе алады?
А. 400 000
В. 4 000
С. 100 000
Д. 1 000
Е. 100
9. Түсті ажырата алмайтын ауру:
А. Гипертония
В. Дальтонизм
С. Анемия
Д. Диабет
Е. Гипотония
10. Проприрецепторлар орналасқан:
А. Көзде
В. Құлақта
С. Мұрында
Д. Бұлшық ет пен буын қалталарында
Е. Сүйектерде
4-тапсырма. Ребусты шешіңіз. Ребусты шешкен кезде бір ұғымның атауы шығады.
''' ''
'' ' ''
'' ''''''
'''' '
' ''''
Жауабы;Анализатор
Қолданылатын әдебиеттер:
Б. Калкенова. Адам анатомиясы, жас ерекшелігіне қатысты физиологиясы және гигиенасы-Астана: Фолиант: 2017
Ш.С.Набидоллина. Балалардың анатомиясы, физиологиясы және гигиенасы-Астана: Фолиант-2007, 2018
А.М.Маусымбаева. Жас ерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы, Алматы, 2018-97-103 б.
А.Ерназаров. Тәнтәну (Адам анатомиясы)- Астана: Фолиант-2015
Достарыңызбен бөлісу: |
