H2S + MnО4- + H+→S + Mn2+ + H2О
2.Тотығуға және тотықсыздануға қатысқан бөлшектерді екі бөліп,
оны жартылай реакция түрінде жазамыз:
тотығу H2S - 2ē = S + 2H+ 5 тотықсызданады
тотықсыздану МnО4ˉ + 8Н+ + 5ē = Мn2+ + 4Н2О 2 тотығады
Соңғы теңдеуде МnO4- аниондағы 4 оттегі атомын
байланыстыру үшін 8Н+ қоса жазылады.
3. Табылған коэффициенттерге жартылай реакциялар теңдеуін қосып, теңестірілгсн жалпы иондық теңдеуді жазамыз:
5H2S + 2MnO4- + 6Н + = 5S + 2Мn2+ 8Н2О
Соңында реакцияның иондық теңдеу негізінде
молекула- лық теңдеуді толық жазамыз:
5H2S + 2KMnО4 + 3H2SО4 = 5S + 2MnSО4 + K2SО4 + 8Н2О
Теңестірудің бұл екі әдісі іс жүзінде бірдей қолданылады,
Алайда ерітінділерде өтетін тотығу-тотықсыздану реакцияларын тек ионды-электронды әдісі бойынша ғана құрастырған жөн.
Тотығу-тотықсыздану реакцияларының түрлері
Үш түрлі тотығу-тотыксыздану реакциялары болады:
- Атомдар немесе молекулалар арасындағы тотығу- тотықсыздану реакциялары.
Бұған электрондардың атомдар, молекулалар немесе иондар арасында болатын алмасу реакциялары жатады:
2Са+2 + О2° = Са+2О-2;
H20 + Cl20 = 2H+Cl- ;
Zn0 + Cu+2SO4 = Cu0 + Zn+2SО4
2) Ѳзін-ѳзі тотықтыру-тотықсыздандыру немесе
диспропорциялану реакциялары.Бұл жағдайда бір ғана атом, молекула немесе иондар тотықтырғыш та,тотықсыздандырғыш та бола алады.
Мысалы:
Сl2+Н2O↔ НСl-1 + НСl+1О
реакциясында хлордың тотығу дәрежесі ғана өзгереді;
Сl2 молекуласындағы хлор атомдары элек- тронын береді және алады:
Сl0 – ē = Сl+1 С10 + ē = С1-1
Демек екі хлор атомдарының біреуі — тотықсыздандырғыш,
екіншісі — тотықтырғыш.
3) Молекула ішіндегі тотығу-тотықсыздану реакциялары
бір ғана молекуладағы екі турлі атомның біріне- бірінің электрондарды
ауыстыруы арқылы жүзеге асады.
Мұндай реакциялар көп жағдайда күрделі заттардың ыдырауына сай келеді.
Мысалы, аммоний дихроматының (NH4)2Cr2O7 ыдырауы кезінде
азот пен хром атомдарының тотығу дәрежелері өзгереді:
(N-3H4)2 Сr2О7 = N2° + Сr2O3 + 4Н20
тотығу 2N-3 - 6ē = N20 1 тотықсызданады
тотықсыздану 2Cr+6 + 6ē = 2Cr+3 1 тотығады
Тотығу-тотықсыздану реакцияларының стехиометр коэффицеттерін табудың бұлардан басқа А.Гарсиа, электронды баланс, математикалық әдістері де бар. Химияда Тотығу-тотықсыздану реакциялар өте көп таралған. Мысалы, аммиак, азотқышқылы, күкірт қышқылын алу, электролиз (анодта электрхимиялық тотығу, катодта электрхимиялық тотықсыздану), жану процесі, металдар коррозиясы, фотосинтез, т.б. маңызды биологиялық құбылыстар Тотығу-тотықсыздану реакциялар процесіне жатады. Тотығу-тотықсыздану реакциялар өнеркәсіпте және техникада көміртек оксидтерін, таза металл, т.б. алуда кеңінен қолданылады.
Назар аударғандарыңызға рахмет!!!
Достарыңызбен бөлісу: |
