§2.Батыс түрік қағанаты. 1.Анықтамасы: Қазақстан жеріндегі орта ғасырлардағы мемлекет.
2.Хронологиясы: 603-704ж 101ж.
3.Территориясы: Іле, Шу өзендерінінен бастап, Еділ мен Кубань өзенінің төменгі ағысына дейін, Еділ мен Ертіс өзендерінің жоғарғы ағысының аралығын алып жатты.
6.Тарихи тұлғалары: негізін қалаған Тардуш(Дато)қаған, бұл кезде батыс түрік қағанатының күшейіп гүлденген кезі болатын, ал шығыс түрік қағанаты әлсіреді;Шегу қаған кезінде Алтайдан Памир тауына дейін территориясын кеңейтті;Тон Жағбу қаған кезінде Иран және Византия елдерімен Тоқарстан, Ауғанстан, Үндістан мемлекеттерімен қарым-қатынасын жақсартуды тырысты;Ешбар Елтеріс қаған билікті өз қолына алып «он-оқ-бұдун»жүйесін енгізді.Он түменнен тұратын әскер жасағын жинады.
7 .Тайпалары: 10 тайпа «он-оқ-будун» бес дулу Шу өзенінің шығысын, бес нушуби Шу өзенінің батысын мекендеген.
1 1.Саясаты: 11.1.Ішкі- халық бір орталыққа бағынған мемлекет болды.
11.2. Сыртқы- қытай мен және көрші елдермен құдандалық байланыс орнатты.
1 2.Соғыстары: 12.1.640-657ж.5нушеби мен 5дулу тайпалары арасында ұзақ уақыт таққа таластық күресі жүрді.
12.2.Ішкі қайшылықтарды көрген Қытай империясы 659ж. Жетісуды басып алады.
12.3.704ж.Үшлік қаған қытайлар мен соғыста жеңіске жетеді,Осының нәтижесінде Түргеш тайпасының құрылуына алып келеді.
13.Шаруашылығы: Малы бар байлар жартылай көшпелі мал шаруашылығымен,кедей шаруалар егіншілік айналысты.Испиджаб, Тараз, Алмалық қалаларында қыстақтар көбейіп отырықшылық қанат жайды.Қолөнерде өркендеді.
14.Мәдениеті:қолөнер-сауда-айырбас-Византия көпесі елші Земарх қарым-қатынас орнатты,Ұлы Жібек жолы бойындағы қалалар дами түсті.
15.Археологиялық ескерткіш: Жетісу және Оңт.Қазақстаннан обалар табчлды, Қытай,Византия елдерінен көзелер табылған.
1 6.Мемлекетік құрылымы: 1.Ашина тұқымынан
шыққан тайпа басқарды
2.Тархан,бұйрық,сот істер
3.Қара будун
4.Тат (құлдар)
