Қысқы сарай (1754-1762 ж.) Қысқы сарай құрылысында
(107-сурет) Растрелли Нева
жағалауындағы қала ансамблін безендіруге баса назар аударды және
орталық алаңдар жүйесін құруды бастады. Ұйымдастырылған қала
кеңістігіне байланысты сарай қасбеттері әртүрлі композицияға ие
болды.
Неваға қараған солтүстік қасбет қарапайым. Нева жақтан қасбет
қанаттарына жиналған екі қабатты ордерлік тіреулер өз сипаты-
мен, масштабымен және ұзын сәйкестемелік қатынастарымен Нева
кеңістігіне сәйкес күшті ірі масштабты «ұстынтізбектер» құрайды.
Сарайға апаратын басты жол мен алаңы бар қарама-қарсы жақтағы
қасбет ордерлік ерекше жүйемен орталыққа қарай динамикалық
ұлғая түсетін ырғақпен жарасымды осьтік құрылымда орналасқан.
Басты осі кейіннен Генштаб аркасымен бекітілген, қасбеттің осьтік
композициясы сарай алаңының сипатын алдын ала анықтады. Қысқы
сарай ансамблі тұйық аула түрінде шешілді.
221
107-сурет Батыс жақ қасбет Адмиралтействоға, шығыс жақ қасбет шағын
ішкі аулалардың жанында біріккен тұрғын бөлмелерге қарайды.
Орасан зор сарайды 2 жылдың ішінде салып шығу керек болды,
бірақ бұл мүмкін емес еді. Жанталас құрылыс 3 жыл бойы жүргізілді,
Растреллиден басқа оның интерьерін безендіруге әр жылдары: А. А.
Монферран, К. И. Росси, А. П. Брюллов және т.б. үлес қосты.
Сарай Растрелли шығармашылығының шыңы болды. Тақ
тұрған залдың ауданы 1300 м². Қазір бұл жерде елдің бас мұражайы
Эрмитаж орналасқан. Ескі Эрмитаж, Кіші Эрмитаж (1764-1775
ж., Ж. Б. Вален-Деламот және Ю. М. Фельтен) және басқа сарай
ғимараттарымен бірге мұражайда 60 мың картина және 2,6 млн.
басқа өнер туындылары бар.
Ескі Эрмитаж патша отбасының сырлас қатынастары мен дема-
луына арналған (француз тілінен аударғанда «тақуа», «тәркі» деген
мағынаны білдіреді). Екінші қабатта қысқы бақ – «оранжерейлік үй»
орналасқан (1771-1787 ж., сәулетшісі Ю. М. Фельтен).
Растреллидің композициялық және сәнді шеберлігі Смоль-
ный монастырының 120 тәрбиеленушіге арналған оқу-тәрбие
мекемесінің ансамблінде айқын көрінді.
