"Мир энциклопедий" – анықтама жүйесі

 

29 

2.2 Электронды анықтамалықтарды  жасау программалары  

 

Бүгінгі  күні,  адам  жұмыс  істейтін  құжат,  олардың  мәтіндік  ақпаратты 

электрондық құжат форматында  сақталады . 

Бұл  олардың  мазмұнына  жылдам  және  оңай  қолдануды  мүмкіндік 

береді  бағдарламалық  өнімдердің  бірқатар  дамыған  түрі  бар,  бірақ 

технологияның  қарқынды  дамуы    ақпараттың  көлемін  ұлғайтады  және 

онымен жұмыс істейтін адамнан анық ұйымдастыру талап етеді.. 

Адам  мәтін  қабылдау  жақсарту  үшін  ақпаратты  логикалық  бірлікке 

бөлектеу және оған негізгі ақпаратқа көңіл аудару  болып табылады. 

Жалпылау,  жетілдірілген  және  әдетте  деп  аталатын  түрінде  сандық 

құжаттардың  ыңғайлырақ  түрі:  тренинг-программалар  немесе  электрондық 

анықтамалықтар. 

Электронды  анықтамалықтарды  құрудың  мына  кезеңдерін  атап  өтуге 

болады: 

1. 

Материалды жинау және дайындау.Бұл жерде алғашқы дерек көзі 

ретінде құжат, кітап, оқу құрал, реферат  және т.с.с.алынады; 

2. 

Анықтамалықтың мазмұнын длайындау; 

3. 

Жиналған ақпаратты толықтыру және өзгерту. 

Бірінші  кезеңнің  соңғы  нәтижесі  кәсіби  жұмысының  сапасына 

байланысты, бірақ электрондық оқулықтар құруды жеңілдету үшін арналған 

құралдар бар. 

Мәтіндік  редактор,  тану  жүйелері,  математикалық  мамандандырылған 

жүйелер,  сурет  редакторлар,  және  осы  бастапқы  деректер  дайындау  кезінде 

пайдаланылатын бағдарламалық қамтамасыз етудің тізімін құрайды. 

Екінші және үшінші кезеңдер жеткіліксіз және нашар автоматттанған. 

Электронды 

анықтамалықты 

жасайтын 

програмаларды 

екі 

категорияларға бөлуге болады: 

1. Деректерді автоматты емес түрде өңдеу; 

2. Бекітілген логикалы жүйеде жұмыс жасау. 

Электронды  анықтамалықтарды  жасайтын көптеген программалар бар 

Delphi  ден  басталады,  соныменде  off-line  қосымшаларын  басталып 

пайдаланушы кез келген жерден жұмыс жасай алатын web-қосымшаларымен 

аяқталады.  Біз  HTML  (Hyper  Text  Markup  Language,  Язык  Разметки 

Гипертекста)  мен  CSS(Cascading  Style  Sheets,  Каскадные  таблицы  стилей) 

орталарымен қатар және Power POINTжасауды ұйғардық. 

Соңғы  жылдары,  ол  дамыған  және  кейбір  танымалдылығы  HTML 

технологиясы  берушінің  ұсынған  мүмкіндіктерді  кеңейту  бағдарламалық 

пакеттері  түрлі  жинақталған  болатын.  Олардың  ерекшелігі  кәсіби  даярлау 

гипермәтіндік объектілер құру үшін, мұғалімдерге тікелей мүмкіндік береді, 

оны үйрену оңай. Өте танымал Microsoft Office бағдарламаларына Сонымен 

қатар,  оңай  Microsoft  Internet  Explorer  жүйесінде  Microsoft  HTML 

Help.гипермәтіндік  құжаттарды  түрлі  түрлендіруге  мүмкіндік  беретін, 

 

30 

арнайы,  оңай  шарлау  және  ақпараттық  іздеу  электронды  кітаптарды  құруға 

арналған құралдары бар 

HTML  тілі  бүгінгі  күні  ақпаратты  өңдеудің  әмбебап  тіліне  айналуда., 

Алғашқы    HTML(Hyper  Text  Maker  Language)  нұсқасын  1989  жылы  Тим 

Бенерс-Ли Mosaic браузері үшін жасады. Бірақ ол уақытта браузер де, тіл де 

кең қолданысқа ие бола алмады. 1993 жылда HTML+ нұсқасы пайда болды. 

Бірақ ол да практикада  жүзінде қолданысқа ие бола алмады. Гипермәтіннің 

кең қолданысқа енуіне 2.0 нұсқасы тиімді болды, ол 1994 жылы ұсынылған. 

Бұл  жыл  WWW  дүниеге  кең  тараған  жыл  еді.  2.0нұсқасындағы  элементтер 

әлі  күнге  дейін  өз  сенімділігін  жойған  жоқ.  Бір  жылдан  кейін  пайда  болған 

HTML  3.0  нұсқасында  тілдің  элементтері  көмегімен  математикалық 

символдардың  (интервал,  шексіздік,  бөлшек,  жақша  және  т.б.  белгілер) 

жазылуы  енгізілді.  Осы  нұсқаға    лайықтап  Arena  браузері  ойлап  табылды, 

бірақ  бұл  жоба  одан  әрі  дамымады.  1996  жылда  HTML  3.2  нұсқасын 

құрастыру  барысында  тілге  фреймдерді  енгізгеннен  кейін  ол  Web-беттерін 

жасаушыларды  кеңінен  таралды.  Қазіргі  кезде  браузерлердің  көбісі  3.2 

нұсқасымен жұмыс істейді. Ресми түрде HTML 4.0 1997 жылы пайда болды 

деп  жарияланды.  Сол  кезде  жетістікке  ие  болған  браузерлерде  (Microsoft 

Internet  Explorer  және  Netscape  Navigator)  қолданып  дами  бастады.  HTML-

дың маңызды ерекшелігі - құжатты Web-браузердің әр түрлі типтерінде және 

әр түрлі платформаларда көрсетілуі мүмкін [9]. 

 Ақпараттық  қоғам  заманында  Интернет  ақпараттарды  жеткізудің  негізгі 

құралына айналып отыр. Интернет  - барлық жүйелері хаттама деп аталатын 

бірыңғай стандартпен, яғни ережемен жұмыс істейтін ауқымды (глобальды) 

компьютерлік желі.             

Интернеттің дамуы мен таралуы 3 бағытта жүргізіледі:  



 

техникалық немесе аппараттық компонент; 



 

программалық компонент; 



 

ақпараттық компонент. 

 Аппараттық 

компонент  компьютерлердің  түрлі  модельдері  мен 

жүйелерінен, физикалық негізі әртүрлі болып келетін байланыс арналарынан, 

компьютерлер  мен  байланыс  арналары  арасындағы  механикалық,  әрі 

электрлік  үйлесімді  қамтамасыз  ететін  құрылғылардан  тұрады.  Ал  ондағы 

мәліметті  тасымалдау  ісі  байланыстың  кабельдік  және  спутниктік 

арналарынан, радио жүйелерінен, теледидарға арналған кабельдік арналардан 

тұрады. 

 Бағдарламалық  компонент  интернеттегі  түрлі  типтегі  компьютерлер  мен 

құрылғылардың үйлесімді жұмыс  істеуін  қамтамасыз  етеді.  Ал оның  негізгі 

функциялары төмендегідей: 

  ақпаратты сақтау, іздеу, жинақтау, қарау немесе тыңдау; 

 

31 

  желідегі ақпарат қауіпсіздігін сақтау; 

аппаратураның функциональдық сәйкестіктерін қамтамасыз ету.    

Программалық жабдықтар екі топқа бөлінеді:  

  сервер-программалар; 

   клиент-программалар. 

 Сервер-программалар  –  тұтынушылар  компьютерлеріне  қызмет  ететін 

желі 

торабында 

орналасады; 

клиент-программалар 

– 

тұтынушы 

компьютерлерінде орналасып, сервердің қызметін пайдаланады. 

 Ақпараттық  компонент  желідегі  компьютерлерде  сақталатын  түрлі 

құжаттар  арқылы  өрнектеледі.  Желідегі  құжаттар  бір-бірімен  сілтеме 

адрестер арқылы беріледі . 

 Интернеттегі  мәліметтерді  бейнелеу  HTML  тілінде  жазылады.  Бірақ  ол 

программалауға  ұқсас  болғанмен  программалау  тілі  емес,  гипермәтінді 

белгілеу  тілі.  Сонымен  қатар,  ол  мәтіндерді  Web-беттер  түрінде  бейнелеуге 

арналған ережелер жиынын анықтайды. 

Web-құжаттарды  қарап  шығу  үшін  арнайы  браузер-программалар  қажет. 

Қазіргі  кезде  кеңінен  таралған  браузерлер  қатарына  Internet  Explorer 

(Microsoft  фирмасының  өнімі)  және  Netscape  Navigator  (Netscape 

Communications  Corp.  фирмасының  өнімі)  программалары  жатады. 

Браузерлер  WWW-тен  басқа  Интернеттің  басқа  да  ресурстарымен  (Usenet, 

FTP) де байланыса алады. 

 Қазіргі 

уақытта  Интернеттің  ресурстарымен  қатар  операциялық 

жүйелердің  функциясын  орындайтын  Web-браузерлер  жасау  жоспарлануда. 

Мысалға,  Netscape  Communications  Corp.  компаниясы  өзінің  шығарған 

Netscape Navigator браузеріне операциялық жүйелерге ғана тән мүмкіндіктер 

қосуда.  Ал  Microsoft  компаниясы  Internet  Explorer  өнімін  Windows 

операциялық  жүйесімен  біріктірген.  Нәтижесінде  пайдаланушы  жұмыс 

үстелін  Web-парақ  режимінде  шығарып  жұмыс  істей  алады  және  Web-

парақтардың  жарлықтарын  жұмыс  үстеліне  шығарып  қоя  алады.  Бұл 

режимде Windows-тың жұмыс үстелі Active Desktop (екпінді күйдегі жұмыс 

үстелі)  деп  аталады,  оның  құрамына  Web-элементтер  мен  дәстүрлі 

ақпараттарды біріктіретін Outlook программасы кіреді.      

 HTML термині (Hyper Text Maker Language) ағылшын тілінен аударғанда 

«гипермәтінді  бейнелеу  тілі»  деген  мағына  береді.  HTML  Web  ортасында 

гипермәтіндік құжаттарды даярлайтын стандартты тіл. HTML-құжаттар Web-

браузерлердің әр түрлі типтерінде  көрініс табуы мүмкін. HTML  – мамандар 

ғана білетін қиын программалар тіліне қарағанда оңай барша меңгере алатын 

тілдердің  бірі.  Барлық  Web-парақтарға  тән  бір  жері  –  олар  HTML  тілінің 

көмегімен жасалған. HTML программалау тілі ретінде ғана өмірімізге енген 

жоқ.  Осы  тілді  меңгерген  адам  қиын  нәрселерді  оңай  және  тез  арада  істеу 

 

32 

мүмкіндігіне  ие  болады,  ал  бұл  компьютер  әлемінде  аз  емес.  Дәстүрлі 

құжаттарға  мультимедиа  элементтерін  қолдану  гипермәтінге  тән  қасиет. 

Гипермәтіннің 

дамуына 

байланысты, 

тұтынушылар 

өздерінің 

мультимедиалық  өнімдерін  жасауға  және  оларды  компакт-дискілер  арқылы 

тарату  мүмкіндігі  ашылды.  Осындай  ақпараттық  жүйелер  HTML-беттерінің 

жиынтығы  ретінде  жазылған  болса,  онда  олар  қосымша  программалық 

оңдеуді  қажет  етпейді,  себебі,  Web-браузерлермен  жұмыс  істеуге  арналған 

қажетті  жабдықтардың  барлығы  дербес  компьютерлердің  стандартты 

бағдарламаның  құрамына  енеді.  Тұтынушыдан  тек  қана:  мәтінді  жазу, 

суреттерді салу, HTML-беттерін дайындап, олардың бір-бірімен байланысын 

көрсетіп  қою  қажет.  HTML  Web-беттерді  құрастырудың  негізі  бола  тұра, 

тікелей  бейнелеу  өнерінің  жаңа  бағытына  Web-дизайнға  байланысты. 

Суретшіге  Интернетте  көркем  суреттерді  салып  қою  мен  жаңа  фирмалық 

стильді құрастырып қою аз, ол өз жұмысын желіге орналастырып қою керек. 

Тұтынушы оны көргенде өзінің де сондай көркем жұмыстарын жасауға деген 

ынтасы туындауы қажет . 

Web-құжат  файлдары  .html  немесе  .htm  кеңеймесі  бар  мәтіндік  файлдар. 

Оларды  құруда  қарапайым  мәтіндік  редакторлардан  пайдалануға  болады. 

Мысалы: MS Windows ортасында Notepad (Блокнот) редакторы. 

Мұнда негізінен құрылған Web-құжатты келесі сурет арқылы көре аламыз.  

 

жүктеу/скачать 1,89 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: