ҚОРҒАУШЫ ГАЗДАРДА ДОҒАЛЫ
ПІСІРУУ КЕЗІНДЕ
ҚОЛДАНЫЛАТЫН
МАТЕРИАЛДАР
Инерттік газдар мен олардың қасиеттері
. Аргон — бұл ауадан
бір жарым есе дерлік ауыр, түссіз әрі улы емес газ (3.1-кесте).
Аргон көптеген элементтермен химиялық қосылыс түзбейді.
Металдарда аргон сұйық күйінде де, қатты күйінде де ерімейді.
Өнеркәсіпте аргонды кезекті терең суытумен және фракциялық
қайта айдаумен таңдамалы булану арқылы бөлгіш бағандарда
ауадан алады. Осы жолмен алынған аргонның құрамында оттектің
шағын мөлшері болады. Бұдан кейінгі оттектен тазарту рәсімі
аргондағы оттекті жалынсыз жағу арқылы және басқа да
тәсілдермен жүзеге асырылады. Сонда да, таза аргонда оттектің,
азот пен ылғалдың шағын мөлшері кездесе береді.
89
Пісірудің бағыты
3.1-кесте. Кейбір газдардың физикалық қасиеттері
Газ
С
ал
ыс
тыр
м
ал
ы
ато
м
дық
м
ас
са
сы
С
ал
ыс
тыр
м
ал
ы
м
ол
еку
ля
рл
ы
қ
м
ас
са
сы
0
°С
ж
ән
е
1
03
3
Па
кез
ін
дегі
тығы
здығы
, г/м
3
Қ
ай
нау
тем
пер
ату
рас
ы,
°С
Ж
ылу
ө
тк
із
гішт
ік
В
т/(
м
·
°С
)
Ме
нші
кт
і ж
ылу
сы
йым
дыл
ығы
1
т
20
°С
к
ез
ін
де,
Д
ж
/(
кг
-°
С
)
Аргон
39,944
—
1,7833
-185,5
187
0,542
Гелий
4,003
—
0,17847
-268,9
1 558
5,213
Азот
14,008
28,016
1,251
-196
251
—
Оттегі
16
32
1,429
-183
262
0,9149
Сутегі
1,008
2,016 0,08988
-259
1 754
—
Ауа
—
29
1,293
-190
280
1,006
Түсті металдардың әртүрлі қорытпаларын пісіру үшін әртүрлі
тазалық дәрежесі бар аргон талап етілгендіктен, өнеркәсіпте оның
үш маркасы (3.2-кесте) шығарылады.
А маркалы аргонды белсенді және сирек металдар мен олардың
қорытпаларын (Ti, Zr, Nb), Б маркалы аргонды магний, алюминий
негізіндегі қорытпаларды, В маркалы аргонды коррозияға төзімді,
қызуға берік және отқа төзімді болаттарды пісіру кезінде
пайдалануға ұсынылады.
Аргон 15 МПа қысымы кезінде газ тәрізді түрде немесе сұйық,
қатты суытылған күйде (
Т <
-186 °С және
р
= 0,1-1,0 МПа кезінде)
болат баллондарда сатылады, тасымалданады және сақталады.
3.2-кесте. Газ тәрізді аргонның әртүрлі маркаларындағы
компоненттердің массалық үлестері, % (МЕСТ 10157—79)
Аргон
маркасы
Ar, кем емес
О
2
N
2
Ылғал
артық емес
А
99,99
0,003
0,01
0,03
Б
99,96
0,005
0,04
В
99,90
0,005
0,10
90
|