30. Су микрофлорасы. Анықтау тәсілдері. Судың санитарлық-микробиологиядық сипаттамасы. Фармацияда суды қолдану мақсаты.
Негізінен алып қарайтын болсақ, су микрофлорасы ол топырақтың микробтық құрамы сияқты болып келеді, неге дейтін болсақ, себебі микроорганизмдер топырақ бөлшектерімен, яғни топырақ арқылы суға түсіп отырады. Суға сол жердің физика-химиялық, жарық жағдайына және оттегінің еру дәрежесіне қарай, минералды заттардың болуына бейімделгеніне қарай тиісті биоцевноздар құрылып отырады.
Тағы қоса айтыла кететін зат, ауыз су қоймасының суында әртүрлі бактериялар меккен етеді: оларға таяқша тәрізі, кокк тәрізді(яғни микрококктар) және ирекше тәрізділер жатады. Судың ластануына тоқталайық, судың ластануы химиялық органикалық заттармен ластану болады, оның өзі аэробты және де анаэробты бактериялардың және саңырауқұлақтардың өсуімен бірге қатар жүреді. Микроорганизмдер негізінен топырақтың үстінгі бетінде болады, сондықтан да артезиан скважиннасының суының құамында микроорганизмдер кездеспейді.
Фармацияда бактериологиялық бақылау объектілерінің ең маңызды өкілдерінің бірі ол:
1) тазартылған су;
Дәрі-дәрмектерді дайындау үшін қолданылатын тазартылған су (инъекцияға арналған дәрілік формалардан және көз тамшыларынан басқа) стерильді ыдысқа кем дегенде 500 мл (см3) мөлшерде қабылданады.
Егер дәріханада тазартылған суға арналған құбыр болса, сынама алу ассистент үстелінің үстіндегі бюреткадан және фармацевт-технологтан алынады. Бұл жағдайда бюретканың ұшы спиртпен суланған мақтамен (факелмен) алдын ала күйдіріледі. Тазартылған суға арналған құбыр болмаған кезде, сондай-ақ қанағаттанарлықсыз нәтижелер болған жағдайда, тазартылған судың сынамаларын қабылдау ресиверден жүзеге асырылады.
Құбырдың санитарлық жағдайын бағалау үшін тазартылған суды құбырдан тікелей алуға болады (құбырдың кез-келген учаскесінде).
31. Дәрілік заттар. Анықтамасы. Түрлері. Стерильдік талаптары қойылатын дәрілік заттар және олардың стерильділік нормалары. Оларды анықтау әдістері.
Дәрілік зат дегеніміз- ол тірі ағзамен байланысып өзара белгілі бір биологиялық әсер тудыратын, емдік мақсатында, аурудың алдын алу және де диагностикалық әсер қалдыру үшін қолданылатын зат.
Дәрілік заттарды біз көптеген критерилеріне қарай бөліп, жіктейміз. Мысалыға алып қарайтын болсақ, оның құрылысына қарай, қабылдау тәсіліне қарай және агрегаттық күйіне қарай жіктейміз.
Жалпылай алып қарағанда , дәрілік заттар алуына қарай біз оларды 5 топқа бөліп жіктейміз. Оларға мыналар жатады:
Химиялық заттардар синтез арқылы алынған өнім,
Кейін тірі организмнен алынатын өнім, яғни антибиотиктер, витаминдер
Көбінесе біз оларды дәрілік өсімдіктерден аламыз,
Жануарлардан да алынатын түрі болады, нақтырақ айтсақ гормональді, фермент секілді препараттар
Және соңғысы мұнай, минералды тұздар секілді т.б жасалатын өнімдер болып табылады.
Тағы қоса айтылып кететін зат, химсиялық құрамы бойынша біз дәрілік заттарды бей органикалық және органикалық деп тағы 2 топқа бөлеміз. Мына жерде айтылып отырған бейорганикалық заттар оларға тұздар, қышқылдар жатады. Дәрілік заттарды біз емдік мақсатта қолданамыз, мысалы оларды ішке қолдану арқылы, сыртқа, тамырға құйылатын деп, және шығару түріне байланысты ұнтақ, таблетка,паста,май тәріздес болып бөлінеді.
Стерильдеуді аса қажет етпейтін дәрілік заттар болады, бірақ олар көбінесе микроорганизмдер болып табылады. Сол себепті оларды көп жағдайда микробиологиялық тазалыққа тексертіп отырады.
32. Консерванттар қосылатын дәрілік заттардың категориялары. Фармацевтикалық практикада қолданылатын консерванттар және олардың құрамы бойынша жіктелуі. Консерванттарға қойылатын талаптар. Антимикробтық консерванттардың эффективтілігі.
Егер дайын препараттың өзінде микробқа қарсы белсенділік жеткіліксіз болса, онда
оның құрамына микробқа қарсы консерванттар қосуға болады, бұл әсіресе су ерітінділері түріндегі дәрілік заттар үшін өте маңызды. Микробтардың ластануы науқастың инфекциясын жұқтыруы немесе дайын препараттың нашарлауы мүмкін болғандықтан, микробқа қарсы консерванттар микроорганизмдердің көбеюін болдырмауға немесе сақтау және пайдалану кезінде дайын препараттың микробтық ластануын шектеуге арналған, әсіресе бірнеше дозалы пакеттерді қолданған кезде. Микробқа қарсы консерванттарды өндірістік тәжірибеге балама ретінде қолдануға болмайды. Микробқа қарсы консерванттың тиімділігі белсенді затпен немесе дайын дәрілік препараттың басқа компоненттерімен, сондай-ақ қаптамалармен немесе жабылатын материалдармен өзара әрекеттесу нәтижесінде жоғарылауы немесе әлсіреуі мүмкін. Сондықтан, сақтау мерзімі ішінде ыдыста сақталған дайын дәрілік препараттың микробқа қарсы белсенділігі оның сақталу кезінде төмендемейтіндігін дәлелдеу үшін бақылануы керек. Бұл бақылау үшін контейнерден сынақтан бұрын алынған үлгілерді пайдалануға болады. Препараттың даму сатысында препараттың микробқа қарсы белсенділігі немесе қажет болған жағдайда, оған сәйкес консервант (тар) қосып, препарат микробтық ластануынан немесе сақтау кезінде ондағы микроорганизмдердің көбеюінен туындауы мүмкін қалаусыз әсерлерден жеткілікті қорғаныс беретіндігі дәлелденуі керек. пайдалану.
Осы жалпы фармакопея монографиясы дәрілік препараттарға енгізілген микробқа
қарсы консерванттардың тиімділігін анықтауға жалпы талаптарды белгілейді. Микробқа қарсы консерванттар микроорганизмдердің көбеюін болдырмауға немесе дәрілік заттың сақтау және пайдалану кезінде микробтық ластануын шектеуге арналған, әсіресе көп дозалы ыдыстар қолданылған жағдайда. Микробқа қарсы консерванттар өндірістік практиканың (GMP) талаптарын алмастырмауы керек. Дайын дәрілік препараттағы консерванттың тиімді концентрациясы адамдар үшін улы дозадан төмен болуы керек. Микробқа қарсы консерванттардың тиімділігі - бұл заттың сақтау мерзімі ішінде дәрілік препараттағы микроорганизмдердің көбеюін тежеу қабілеті.
33. Дәрілік заттар өндірісіне қолданылатын шикізат пен материалдарын микробиологиялық бақылау. Дайын дәрілік заттардың микробтармен қоныстану (контаминациялану) көздері. Стерильді емес дәрілік заттардың микробиологиялық тазалығын анықтауға арналған тесттер.
Достарыңызбен бөлісу: |