1.Қазақстанның өсімдік ресурстарының қазіргі жағдайына сипаттама беріңіз
Судың жануарлар тіршілігіндегі маңызына талдау жасаңыз
жүктеу/скачать 1,31 Mb.
|
биоррр
| 3.Судың жануарлар тіршілігіндегі маңызына талдау жасаңыз
Жануарлар суды ішу арқылы немесе шырынды азықпен қоректену арқылы және органикалық заттардың тотығуы есебінен алады. Кейбір жануарлар суды тері жабыны арқылы ылғалды төсеміктен (субстраттан) немесе ауадан сіңіреді. Мысалы, ұн қарақоңызының, шыртылдақ қоңыздың дернәсілдері. Дегенмен де жануарлар қысқа мерзімді судың болмауына төзе алады, бірақ жұмсалған су организмге судың түсуімен орнына келуі керек. Аштыққа қарағанда организмнің сусыздануы қайғылы жағдайға душар етеді. Ірі сүтқоректілер суды ішу арқылы алатын болғандықтан, суаттардың бар-жоқтығына тәуелді, сондықтан суқоймаларына жақын жерлерге орын ауыстырады (миграция) және олардаң алыс тіршілік ете алмайды. Көптеген құстар ішетін суды қажет етеді. Қарлығаштар, ұзынқанат қарлығаштар судың бетіне жанаса ұшып су ішеді. Шөлдегі бұлдырықтар үлкен қашықтықтағы суаттарға ұшып барып, балапандарына су әкеледі. Бұл кезде олар суды қауырсындарына сіңіреді, ал балапандары тұмсықтарымен ісінген қауырсынды сығады. Көптеген шөл жануарлары (кіші сарышұнақ, ор қоян, кіші құмтышқан) ін қазу арқылы су теңгерімін үстайды. Жердің беті өте құрғақ болса да, інде ауаның ылғалдылығы 100% -ға жақын. Бұл тері жабыны арқылы булану қажеттілігін азайтады және организмдегі ылғалды үнемдейді. Кейбір жануарларда метаболитті су (өзгергіш су) түзуге бейімділік, яғни несеп пен нәжістің бөлінуі кезінде суды үнемдеу, организмнің сусыздануға төзімділігінің дамуы сияқты су алмасуды реттеуге деген бейімделушіліктер пайда болған. Құрғақшылық жерлерде тіршілік ететін жануарлардың сусыздануға төзімділігі жоғары болады. Адам үшін дене салмағының 10% -ынан асып түсетін суды жоғалту қауіпті, қайғылы жағдайға душар етуі мүмкін. Түйелер — 27, қойлар — 23, иттер 17%-ға дейін судың жоғалуына төзімді. Асқорыту жолындағы судың үнемделуі ішектің суды сіңіре отырып, құрғақ нәжіс бөлуі арқылы жүзеге асады. Қуаңшылықта тіршілік ететін жәндіктерде зәр шығару мүшелері — мальпигий түтікшелері бос ұштары арқылы артқы ішектің қабырғасымен тығыз жанаса өтіп, ондағы суды сорып алады. Осылайша су организмге кері қайтарылады. жүктеу/скачать 1,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|