Алматы «Сардар» баспа үйі



Pdf көрінісі
бет91/144
Дата01.06.2020
өлшемі1,52 Mb.
#71999
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   144
СУЫҚ  ХАБАР  Сөздің  түп-төркіні - парсы  тілі.  Парсыларда  суг 
тұлғалы сөздің тура мағынасы – «қайғы»‚ «мұң»‚ «қаралы». Демек‚ суық 
хабар  тіркесіндегі  сөздің  бірі - парсы‚  екіншісі - араб  тілінен  (хаьар) 
ауысқан. Екі сөздің “қосындысы” - суық хабар тіркесі қазақша айтсақ‚ 
“қайғылы мəлімет” деген мағына береді. 
ТЫМАУ  Тымау - дерттің  аты.  Қазақта  Қысың  тұман  болсын‚  ау-
руың тұмау болсын деген мəтел бар. Тұман да ауа райының күрт суыт-
қан  шағында  түседі.  Яғни‚  бұл  екі  сөздің  (тымау‚  тұман)  əу  бастағы 
түбірі - тым‚ тұм‚ тум - ортақ деуге болады. 
Көне түрк тілінде тум сөзі “суық” деген мағына берген. М.Қашқари 
сөздігінде көне түрк тіліндегі “ағ” (а:ғ) сөзінің “өңі өзгеру”‚ “бозару”‚ ал 
“іг” сөзінің “кесел”‚ “сырқат” дейтін мағыналары көрсетілген [54, 171].
Тоңған кісінің немесе суықтан дертке шалдығып‚ ауырған адамның 
өңі бозарып жүретіні белгі. Демек‚ “тымау” сөзі көне түрк тіліндегі “тум” 


154
жəне “ағ” сөздерінің бірігуі (тум-ағ)‚ яки тум жəне іг сөздерінің бірігуі 
(тум-іг)  арқылы  дүниеге  келіп‚  бұл  тұлғадағы  сөздер  (тумағ  немесе 
туміг)  суықтан  пайда  болған  дерттің  атауына  айналған.  Сөз  соңында-
ғы ғ‚ г дауыссыз дыбыстарының - “у-ға”-ға айналуы заңды құбылыс. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   144




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет