Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі «мектепке дейінгі балалық шақ» республикалық орталығы мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың

«Кеме»: балалардың артикуляциялық аппаратын дамыту, арқаны және тілдің түбін көтеру жаттығулары, оның бұлшық еттерін нығайту.

«Алақанымызды жылытамыз»: балаларда артикуляциялық тыныс алуды дамыту, жылы ауа ағынын қалыптастыруға үйрету, «х» дыбысын айту, тілдің артқы жағын көтеру жаттығулары.

«Тісті тазартамыз»: балалардың артикуляциялық аппаратын, дамыту, төменгі және үстіңгі тістерді тілдің ұшымен ұстауға үйрету, оларды солға оңға қозғау, тілді басқару білігін қалыптастыру, қозғалыс нақтылығын көтеру.

«Сағаттар»: балаларда тілді басқару білігін қалыптастыру, тілдің ептілігін нығайту.

«Кішкене жылан»: балалардың сөйлеу аппаратын дамыту, тілдің ептілігін дамытуға үйрету.

«Кәмпит»: тілдің ұшына күш салып қозғалыс нақтылығын көтеру, жақтың бұлшық еттерін қозғау.

«Сылақшы»: балаларда тілді жоғары көтеру қабілетін қалыптастыру, оның ептілігін дамыту, оларды басқара алу білігі, сөздерді фонетикалық дұрыс айтуға ықпал ету.

«Шыныаяқ»: балалардың артикуляциялық аппаратын дамыту, бір уақытта тілдің ұшы мен бүйір жағын көтеруді қалыптастыру, осы жағдайда тілді ұстау білігін қалыптастыру, тілдің бұлшық еттерін нығайту.

«Досыңның атын өлеңге қос»: Берілген тақырыпқа суырып салып өлең айтуды орындауға үйрет, өз ойыңа сәйкес мәнерлеп айту әдістерін таңдау, ән айту шығармашылығын ынталандыру және дамыту.

6 жастағы балаларда өзінің мінез-құлқын басқару қабілеті пайда болады; ерікті есте сақтауы, зейіні дамиды. Балаларға тапсырманы орындауға талпыну, өзінің жұмысына жағымды баға алу тән болып келеді. Балалар оқу тапсырмаларын қызығушылықпен орындайды.

Ересек топта балалар алғашқы ондық сандарын жақсы меңгерулері тиіс.Сандардың мәнін меңгеру заттардың түрлі жиынтықтарын санау, олардың ретін анықтау барысында жүргізіледі. Балалармен жүргізілетін барлық жұмыстар олардың алған білімдерінің негізінде құрылады.

Осы жас кезеңінде табиғаттағы маусымдық өзгерістерді бақылаудың рөлі артады. Әр маусымның соңында балалардың табиғаттағы өзгерістер, маусымдық құбылыстардың тірі және өлі табиғаттағы өзгерістерден тәуелділігі, адамның табиғатпен ажырамас байланысы туралы түсініктері бекітілетін әңгімелесулер өткізілуі тиіс.

Өсімдіктер мен жануарлар, адамдардың табиғаттағы еңбегі туралы әңгімелесулер ұйымдастырылады. Сұрақтар алдын-ала ойластырылуы қажет. Олар қысқа түде болады, алуан түрлі көрнекі материалдар қолданылады: иллюстрациялар, суреттер, табиғат күнтізбесі, бейнефильмдер, табиғи материалдар, құстар дауысының жазбасы және т.с.

Ұйымдастырылған оқу қызметінде балалардың өлі табиғаттағы өзгерістер өсімдіктер мен жануарлардың тіршілігіне ықпал ететіні туралы түсініктерін нақтылайды. Балалардың назарын кейбір жануарлардың қысқа қалай дайындалатынына аудару: жәндіктер жасырынады; бақалар, кесірткелер және тасбақалар ұйықтайды; құстар жылы жаққа ұшып кетеді. Тәрбиеші күн суытқанда жәндіктер азаятындықтан құстарға қорек болмай қалатынын, құстар қорек іздеп ұшып кететінін әңгімелеп береді.

Қыста тәрбиеші балармен бірге ауа райының сипаттық құбылыстарын белгілейді: суық, аяз, қар жауады. Түрлі ауа райында қарды қарастыру, қардың суға, судың мұзға айналуына тәжірибе жүргізу. Серуенге шыққанда өсімдіктерге қамқорлық танытуды естеріне салып отыру қажет (ағаштар мен бұталардың бұтақтарына аязды күні тиіспеу, олар тез сынады).

Көктемде қардың еруін,тамшылардың пайда болуын, көктемде қара жердің көрінуін бақылау барысында балаларды қарапайым себеп-салдарлық байланыстарды орнатуға (қар мен мұз қайда жылдам ериді, күннің көзінде ме немесе көлеңкеде ме?) үйрету. Тәрбиеші балалардың назарын ауладағы шөптер мен гүлдер күннің көзі түсетін жақта ерте шығатынына, жәндіктер (көбелектер, қоңыздар) ұйқыдан оянатынына аударады; көктемде құстар ұя салатынын, олар жұмыртқалап, балапан басатынын әңгімелеп береді.

Балалардың табиғат бұрышына назарын аудару мақсатында педагог оны балалармен бірге қарастырып отырады, жаңаны байқауға үйретеді, көргенін әңгімелеп айтып беруге ынталандырады.

Ересек топтың балалары жыл бойы өсімдіктер мен жануарларды бақылағандарын,ауа райының жағдайын белгілейтін табиғат күнтізбесін жүргізеді. Табиғат күнтізбесін жыл мезгілдері туралы әңгімелесулер барысында қолдануға болады.