Бахишева с. М
|
Бахишева С.М (2)
| ж о б а л а у
қызметг білім беру саласын кепфункционаппГ^ МСН Тәр6ие ҮРД*С' Н үшін жаңа жағдайлар жасай алатыи к а р а с і ь т ь Г я Г ж * Педагогика™ Қ процесгі басқару қызмегі деп жоғарыда келтірген з ы ^ е КЫЗМетішн білім берудегі қызметін анықтауда талдаушылык к ШКІРлеРІне суйене отырып, зертгеушілік, кұрастырушылык, тб° S п т e r e Г c Қипaт raЖaҢaPTУШЫЛЫҚ, Н0РмалаУ " ,қ’ көпфункционаллык 'игт,^ сипатгағы мэндерін белгілей аламыз. Өзінш колдануға болады: ЫНа жобалаУ әрекетін төмендегі сапалардз мысалы ретшде элеуметгік -м эдени контексте пайдалану, дағдьшарын *0т уШ К Ю Ш Я белек к о 'ы м ш ^ м б 'а ^ н ^ ? ™ f em! " de ~ 6l™ берУДІК дастүрлі түрлеріми жобалар жазуда пайдалану РШДе’ МЬІсалы> Дипломдық жүмыс, гылыми “ бЗСҚарУ Үрдісінде пайдалану; жүйелерді, кұбылыстяппи. • Инн°вациялық жолмен дамыту сипатында дамьпуда пайдалану- инновацияларды тудьту аскарудағьг жобалау қызметі білім берудеп кьізметі «мақсат - құрал - ДЭМЫтуды көздейтін әрекеттер. Егер зерттеу түрінде болатын болса баскгяпЛИЖе>> схемасы бойынша бар нәрсені зерттеу жобалау кызметі «идея -ппм 611 <<бағДар -эрекет -бақылау» түрінде, ал Жобалаудың өзіне тән ресупстапаУ/Г Р€<^ЛеКСИЯ>> тҮРінде жүзеге асырылады. адами позициялық; уйымпяг - г ^ ' ° Лар' интеллектуалдық, ерік -жігерлік; м атериалды к-қарЖы лы қ,Т б РУШадЫҚ; КЭСІби ‘ эРекеггік; баскару; 102 Зерттеу барысында педагогикалык жүйелердің берілген максатка сай кьізметтерінің нәтижелері өзара тығыз байланыста болып келетін бірнеше жүйе ішіндегі факторларға - ресурстыц цамтамасыз етілуіне, үйымдастырушылыц ерекиіеліктеріне, цызметкерлер біліктілігіне, сыртцы ортамен байланысына т.б. - тәуелді екені ескеріледі. Оларды реттеу турапы В.В.Краевский «педагогикалык күбылыстар арасында болып жататын қатынастарды тәртіпке келтіріп отыру, багалау жэне өлшеу үиіін, ең алдымен, цандай сапалар, цатынастар мен жагдайларды реттеу, өлшеу, багалау цажеттігін дәл аныцтап алу керек, өйткені олар педагогикалык, проблеманыц цалыптасу деңгейін белгілейді» дейді [257, 6.39]. Жүйелік тұргыдан қарастыру барысында педагогикалык жүйелердің кұрамындагы субъектілердің катынастары мен позицияларынын, кабілеттерінің түрлі болуы, субъектілік компоненттердің өз бетімен білім алуы мен өзін озі дамыту сапаларыньщ деңгейі, т.б. педагогикалык жүйелерге тэн ерекшеліктер мақсатка сай жүргізілетін үрдістерін модельдеуде, болжауда жэне жобалауда ескеріледі. Педагогикалык жүйелерді баскарудагы жобалау білім беру процесінің синергетикалык заңдылықка сэйкес өзін — озі дамыту эрекеттерін колдайтын күндылықтар мен мақсаттарга негізделуі тиіс. Соган орай, бүгінгі когамның басты сүранысы - субъектілік сапаларды қалыптастыруды жүйелік тұргыдан жүзеге асыратын басқарудың теориялык түжырымдамасы мен эдістемесі, технологиясы жасалуы кажет. Сөйтіп, педагогикалык жүйелер жобалау қызметін қолдануга болатын элеуметтік жүйелердің ішіндегі ықпал ету мүмкіндігі мол күрылым, өйткені, жобалау кызметі негізінде білім беру жүйесінің езін дамытумен катар, қогамдық - саяси, мэдени, экономикалык салалардагы оң өзгерістерді жүзеге асыруга болады. Қазіргі замангы педагогикалык жүйелерде білім беруді жаңгыртуга катысты өзгерістердің қаркынды жүргізілуіне байланысты жобалауды теориялык зе рделеу, одан эрі оны білім беруді басқару проблемаларын шешудегі орны мен өзіндік қызметін айқындау кажеттігі туындап отыр. 103 2 П ЕД А ГО ГИ К А Л Ы Қ Ж Ү Й Е Л Е РД І БАСҚАРУДАҒЫ Ж О БА Л А У Д ЬЩ Т Е О Р И Я Л Ы Қ Н Е Г ІЗД Е Р І 2.1 Қазіргі п ед агоги калы к жүйелерді баскаруды н теориялары Педагогикалық жүйе ретіндегі білім беру ұйымдарын баскару туралы зерттеулерде баскарудын негізгі міндеттерін педагогтардын, білім алушылардың іс-әрекеттерін ұйымдастыру аркылы нәтижелерге қол жеткізуге, педагогикалык және окушылар үжымдарынын капыптасуына, оку-тэрбие жүмысының мазмүнын тандауға жэне тұрлі құралдар, формалар мен эдістерді колдануға жағдай туғызу деп белгілеген [266, 267, 268]. Кейбір зерттеушілер педагогикалык жүйелерді нәтижелі баскаруды алға койған максатына жету үшін уакыт пен құралдарды, ресурстарды тиімді пайдалануы дейді [269, 270]. Сонымен қатар, білім беру процесін баскару педагогикалык жүйенің максата сай болуына және оның қүрылымдык және кызметтік компонентгердін жаңарып отыруына мумкіндік жасайды [271, 272]. Педагогикалык үрдістің жүйелі табиғатын түсіну оны басцарудЩ алғышарттарын қалыптастырады, өйткені жүйелік тұрғының әдіснамасы педагогикалык жүйелер ретіндегі білім беру ұйымдарын баскару үшін оны жүйе ретінде ұғынуға, оның негізгі белгілерін анық елестете алуга мүмкіндік береді [273, 274]. Оның әлеуметтік жүйелерді басқару ерекшіліктерімен ұштасатыны туралы А.Г.Раппопорт, В.М. Розин, Г.Сазонов, В.Ф. Сидоренко, Г.П. Щедровицкий, т.б. еңбектерінде зерделенген. Жалпы баскару жэне жүйелерді баскару теорияларын зерделеу негізінд6 педагогикалык жүйені баскарудың қызметі қоғамның қажетгіктеріне сэйкес елгілі бір мақсатқа берілген уақыт аралығында кол жеткізуге бағытгаладьі деуге болады. Жүйелік түрғыдан басқарудьщ ұйымдастырушылык құрылымын қалыптастырудың басты ерекшелігі - ондағы басй жауапкершілік қызметтік міндетгерді атқару емес, қойылған максатка жетуді кездеитін жобалау кызметін реттеу болып табылады. Күрделі жүйелеР құрамындағы кіші жүйелерде нақты максатқа жету жолдарынын мазмүндык түрлілігіне байланысты басқару жүйесі компонентгерінің мақсаттык бағдар-® кұрылуы қызметтік бағдарлылықка карағанда тиімділігі сөзсіз. Мацсат цою - басқару кызметінің маңызды бөлігі. Оған ғылымда тү р л іш е нықтамалар ерілген, мысалы: «мақсат — объектінің күтілетін жағдайы» [276], <максат-болашактағы қажеттіктің моделі» [277], «мақсат -болашак нэтижелер «максат -ұзак мерзімді күтілетін нэтиже» [279], «максзт- П8П J H> 7 13Ttl >KeHIH саналы бейнесі», немесе «саналы түрде күтілетін нәтиже» ’ • і- ¥л анықтамалардың барлығының ортақ мазмұны максатгьй т ~ реТ1ндегі. имварианттық белгісін -болаш ақ нэтиженің бейнесі 0 МҮМК'НД,К береді’ Сөй™> «мақсат _ адамнын белгілі бір * прпгіп«.иРДІ орьшдау барысында болашақта кол жеткізуі тиіс алдын ^ оелпленген нэтиже» деп есептеледі [245, б.ЗО-31] ал п ктяаКСп Г аР ПеДаГ° ГИКалык ж Үйенін мазмүнын анықтайды, ал мазм¥Я>өз Г к ш І е н ё п ! ^ ҮЗСГе аСЫРУДЫҢ Ф°РмалаРЬ> мен әдістерінін ке п тү р Ж ^ ерекшеленеді. Педагогикалык жүйенің қызмет етуі белгілі бір әлеуметг*- педагогикалык жагдайларда гана мүмкін болады. Барлык жүие сияқты педагогикалык жүйе де қол жеткізілген нәтижелер деңгейімен сипаттадады. Барлык педагогикалык жүйелер сияқгы білім беру ұйымының күрамы да төмендегідей болып келеді: - жүктеу/скачать Достарыңызбен бөлісу:
|