Дістемелік кешен
-15 лекцияҚұмықтар – құмық
жүктеу/скачать 2,53 Mb.
|
| 14-15 лекцияҚұмықтар – құмық
14-15 лекцияҚұмықтар – құмық Ресей құрамындағы халық. Дағыстанда тұрады. Жалпы саны ТМД шеңберінде 228,4 мың адам, оның ішінде Дағыстан Республикасында 202,3 мың адам. Бірқатары шешен-ингуш және солтүстік Осетин Республикасында тұрады. Еуропалық нәсілдің кавказдық байкал-кавказ тобы нәсіліне жатады. Алтайлық түріек тобының қыпшақ бөлігіндегі құмық тілінде сөйлейді. Диалектісі: бұйнақ, қатақ, хасавюрт. Әдеби тілі бірнеше және соңғы тіл базасында. Жазуы- орыс таңбасына негізделген. Орыс тілі кең тараған. Діні- мұсылмен сүннит. Құмықтардың қалыптасуы Х-ХІ ғасырлардың басынан басталады. Этникалық негізін Дағыстан халқымен бірге: түрік тайпалары қалаған. Құмықтар аймағында негізінен феодалдық дәстүрлер сақталған, әсіресе ең ірісі Тарковск шамхалоствосы. Дағыстанның Россияға қосылуц экономикасының дамуына әсер етті. Дәстүрлі кәсібі-егін өсіру. Мал шаруашылығы оның ішінде мал жаю, бау-бақша , жүзім, мал өсірумен айналысты. Үй тұрмысында және қолөнерде бөз өндіру, тоқыма, мата, кілем тоқу, тері, ағаш, тас, металл өңдеу т.б. Ауылдары қатар салынған, дәстүрлі тұрғын-үйі саманнан, тастан төбесі жалпақ 1-2 қатарлы үйлер. Ерлердің ұлттық киімі-жейде, штан, бешпет, бурка,папах, тері аяқ киімі. Әйел киімі құрамына – көйлек, штан, бас киім-орамал, чутку. Аяқ киімі тері шөлки және арты ашық башмақ. Киімдерге сәнді зергерлік заттар тағылды. Тағамы – ұн,ет,сүт өнімдерінен тұрады. Патриархалды туыстық қатынас сақталған, туыстық қатынас араб үлгісінде. Тоталитарлық құрылыс құмықтардың тұрмысын түбірімен өзгертті. Жоғары механикаландырылған жер өңдеу, ауыл шаруашылығы, мал шаруашылығы дамыды. Жүзімдік, бау-бақша, көкөніс өсіру қалыптасты. Құмықтар ірі өнеркәсіп орындарында жұмыс істеп қалалар мен ірі аудан орталықтарында тұрақтады. Құмық аылдары жаңа жетілдірілген үлгідегі жаңа үйлермен толықты. Фольклоры, әдеби, өлең, ән, ертгеі, жыр, музыкалық шығармалары дамыды. жүктеу/скачать 2,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|