3.13.
Дәмін
анықтау
ҥшін
қолданылатын
органолептикалық тәсіл
Органолептикалық
тәсілмен
дәмнің
қандай
екенін
анықтайды. Дәмнің 4 түрі бар: қышқыл, тәтті, тұзды, ащы. Сынау:
Дәмнің қандай екенін дәм сезу арқылы анықтайды.
Зерттелетін суды аз мӛлшерде ауызға алып, жұтпай 3-5 сек
ұстап тұрады. 20°С-ғы судың дәмін берілген 6 балды жүйемен
анықтайды (12-кесте).
11 кесте
Ауыз су иісінің қарқындылығы 6 балды жҥйемен
анықталады (С.Н. Черкинский бойынша)
Дәмнің
түрі
Дәмнің сипаттамасы
Дәмге берілген баға
Жоқ
Дәмі сезілмейді.
0
Ӛте әлсіз
Дәмі тұтынушыға білінбейді,
бірақ
лабораториялық
тексеруде табылады.
1
Әлсіз
Дәмі
тұтынушыға
кӛңіл
аударғанда білінеді.
2
64
Білінеді
Дәмі
білінгендіктен
суда
жағымсыз әсер пайда болады.
3
Жақсы
білінеді
Дәмі
ӛзіне
кӛңіл
аударғандықтан
ішуден
сақтанады.
4
Ӛте қатты
білінеді
Дәмі ӛте қатты білінгендіктен
су ішуге жарамсыз.
5
12 кесте
Ауыз судағы дәмнің қарқындылығы 6 балды жҥйемен
анықталады (С.Н. Черкинский бойынша)
Иісі
Иіс пайда болуы түрі
Иіске берілген баға
Жоқ
Иіс білінбейді.
0
Ӛте әлсіз
иісі
Сәл
иісі
бар,
бірақ
лабораториялық
зерттеуде
білінбейді.
1
Әлсіз
Егер
кӛңіл
аударса
тұтынушыға білінеді.
2
Білінеді
Жақсы сезіледі.
3
Анық иісі
бар
Судың
иісі
анағұрлым
болғандықтан суды ішуден
бас тартуға тура келеді.
4
Ӛте күшті Судың
иісінің
күштілігі
сондай
суды
қолдануға
болмады.
5
65
IV. Атмосфера ауасы қоршаған орта ретінде, ауаның
физикалық және химиялық факторларының ағзаға әсері.
Атмосфера ауасының тазалығын қорғау
4.1. Ауаның гигиеналық сипаттамасы және денсаулыққа
әсері
Атмосфералық ауа жер бетіндегі тіршілікті, ағзаның қалыпты
ӛмір сүруі және оның еңбекке жарамдылығын қамтамасыз етіп
тұратын жер шарын қоршаған газ тәрізді қабат. Ауа адамға, жан-
жануарға және ӛсімдіктерге қажет, ауасыз ӛмір жоқ.
Ауа ағзаны оттегімен қамтамасыз етеді, зат алмасу
құбылысының газ тәрізді заттарын қабылдайды, термореттеуге
және басқа маңызды құбылыстарға тікелей әсер етеді.
Атмосфера
қуаттылық,
геологиялық,
гидрологиялық
құбылыстарға әсер етеді және де ол ауа райын қалыптастыруға
ықпал етеді. Бұлттар, жаңбыр, қар, жел барлығы планетамыздың
ауа қабатында туылады, онысыз тіршілік жоқ болар еді.
Ауаның қасиеті мен құрамының ӛзгеруі ағзаға теріс әсер
етеді. Ол токсикалық және жұқпалы бастаулардың қауіпті
тасымалдаушысы болуы мүмкін. Жер бетіне жететін күн
сәулелерінің сан сапасына атмосфераның тигізетін әсері мол. Жер
бетіне ең жақын орналасқан ауаның тығыз қабатын атмосфераның
тропосфера
бӛлігі дейміз. Оның қалындығы 10-12 км орташа
ендікте, 7-10 км қиыр шетте, 16-18 км жер ортасы экваторда.
66
Атмосфераның тропосфера қабатынан соң
Достарыңызбен бөлісу: |