"жазушы" баспасы а л м а т ы — 1979 Каз 2

1
Стефан Цвейг. Избр. произвед. 
в 
2-
х томах том 2. ГИХЛ, М., 1957, стр. 238.
қамтуға орын тар және
жер жүзіне мәлім нәрсені қайталай беру де артық
әрекет тәрізді.
Жалғыз
-
ақ «дүниеде болмайтын нәрсені болдыруға ұмтылған» асқақ 
жан, алып суреткер Ф. М. Достоевскийдің
өз тұсында жазықсыз
соққы 
жеуінің бір себебін көрсеткіміз келеді.
«Баяғыда белгісіз бір солдат соғысып жүргенде, қамауда қалған өзінің 
патшасын ажал аузынан айырыпты, оған данышпан біреу «өзің қашып 
құтыл» десе де болмапты, өйткені осы қылығы үшін патшасы артынан 
алғыс айтар деп есептесе керек; артынан алғыстың орнына, қарғысқа 
ұшырап, өзі өлім жазасына бұйырылыпты»
–
деген Рим тарихшысы 
Плутархтың әңгімесін келтіреді де, көсем де шешен жазушы Стефан 
Цвейг былай толғайды: «Көбінесе патшалар өздерінің арамза 
қылықтарына куә болғандарды мейлінше жек көреді, сондықтан жүгенсіз 
өскен тоғышарлар ақыл бергендерді кешірмейді; өздері
- 
нен, бір елі 
болса да, ақылы артық
жандарды көре алмайды, суқаны сүймейді
1 
–
дейді.
Россияның, орыс елінің беделін аспанға көтере білген Достоевскийдей 
тұлпар
тұлғаның алғыс ала алмай, қарғыс алуы, еңбегі еш, жігері құм 
болуы, заты, осыдан шығар!..
Тіпті мына жазушы атанған бейбақтардың да оны көре алмауы –
осы 
Достоевскийдің мойыны өздерінен анағұрлым асып тұрғандығы болар; 
өйткені ол: «Әй, осы бір ертекшілер
-
ай! Жоға, тіпті, пайдалы, жанға 
жағымды, қызғылықты бірдеңе жазсайшы, түге, қайдағы жеті қат жер 
астындағының бәрін қазбалай бергенше!..
Мен болсам, осыларды жазудан тияр ем? Япырай, мұндайды кім 
көрген: оқисың... еріксіз ойға шомасың, сол
- 
ақ
екен, қайдағы
-
жайдағы 
бірдеңелер басты қатырады
-
ай кеп, расында да, осыларға түк жазғызбас 
едім; тіпті бар
162 

ма, мүлдем тиым салар ем»
–
дегенді де ерте әйгілеп еді ол, Федор 
Михайлович Достоевский.
Өткеннің өрескел әрекеттері біздің өскелең заманымызға мұра 
бола алмаса керек, сондықтан өз ағамызды, өз атамызды, үлгілі 
ұстаздарымызды, бүгін Шоқанша тануымыз қандай ғанибет!

жүктеу/скачать 2,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: