Дифференциация процесіндегі цитоплазманың рөлі

Овогенез процесінде пісіп жетілген жұмыртқа жасушасының дифферен-циацияланған белгілері айқын байқалады. Жануарлардың жұмыртқа жасуша-сының құрылысы полярлы болады, ядросы апикальдік полюсіне жақын орналасқан. Сарыуызы жұмыртқаның белгілі бөліктерінде жайғасады, мысалы телолецитальді жұмыртқаның вегетативтік жарты шарында. РНК мен май тамшылары сүтқоректілер жұмыртқа жасушасының әр түрлі жартыларында жиналады.

Пісіп-жетілген жұмыртқа жасушасының цитоплазмасында белгілі дәрежеде информация болады.

Ооплазмалық сегрегацияның нәтижесінде аналық жасушаның цитоплаз-масының заттары бластомерлер арасында бірыңғай таралмайды. Ооплазма-лық сегрегация дегеніміз – ооцит цитоплазмасының түрлі участігіне заттар-дың тандап жиналуы. Әр түрлі бластомерлерге ооциттің протоплазмалық компоненттерінің бірдей таралмауы, олардың метаболизмінің ерекшелігін анықтайды, ал бұл өз ретімен әр түрлі бластомерлердегі бірдей емес гендер-дің дифференциацияланған белсенділігін туғызады.

Теңіз кірпілерін, балықтарды және амфибийлерді алшақ будандастырып жасалған көптеген тәжірибелер тіршілік қабілеті жоқ ұрықтардың бластула кезеңіне дәйін дамитынын көрсетті.

Овогенез сатысында ооплазманың жеке участіктерінің ие болған ерекшеліктері организм дамуының кейінгі кезеңін анықтайды. Бұл жағдайда цитоплазманың ядроға әсері айқын байалады.

Жасушалардың дифференциациясы ядролық және цитоплазмалық фак-торлардың күрделі қарым-қатынасына байланысты. Ацетабулярияны зерттеуде көптеген ферменттер мен басқа белоктардың бақылаулы синтезін қамтитын өсу мен морфогенез цитоплазмадағы механизмдермен реттелетінін керсетті.