Оразбаев Қ. И. О-65 Жалпы топырақтану
жүктеу/скачать 2,94 Mb. Pdf көрінісі
|
ЖАЛПЫ ТОПЫРАҚТАНУ
|
I.V Топырақтың химиялық құрамы Топырақтың қатты фазасы әртүрлі химиялық заттардан тұрады, олар үш топқа бөлінеді: минералдық, органикалық және органо-минералдық. Минералдық қосылыстардың көзі болып әртүрлі тау жыныстары саналады және олар алғашқы, соңғы болып екіге бөлінеді; органикалық қосылыстардың көзі немесе шығу тегі шіріген өсімдіктер және жануарлар қалдықтары, топырақ ағзаларының тіршілік нәтижесінде қалыптасқан өнімдері . Органо-минералдық қосындылар органикалық және минералдық заттардың өзара әрекеттесу нәтижесінде пайда болады. Осы топтар арасындағы арақатынас әр топырақта әр- түрлі болады, бірақ көптеген топырақта минералды бөліктердің үлесі оның жалпы массасының 80-90% құрайды. Органогенді топырақтарда бұл көрсеткіш 10%-ға дейін төмендейді. Топы- рақтың құрамына белгілі химиялық элементтердің барлығы кіреді. Едәуір кең таралған топырақ элементтері оттегі (49%), кремний (33%), алюминий (7,13%), темір (3,80%), көміртегі (2,0%), кальций (1,37%), калий (1,36%), натрий (0,63%), магний (0,63%), азот (0,10%). Топырақтағы химиялық элементтердің көпшілігі аз мөл- шерде ғана болады. Бірақ олар өсімдік тіршілігінде үлкен қыз- мет атқарады. Олардың қатарына жататындар көміртегі, фос- фор, күкірт, сонымен қатар микроэлементтер (бор, маргенец, молибден, мыс, мырыш, кобальт, йод, фтор, т.б.) Топырақтың органикалық заттары күрделі қосындылар кешенінен тұрады: ыдыралмаған және топырақта тіршілік ететін жануарлар мен микроағзалардың төменгі және жоғарғы сатыдағы өсімдіктер қалдықтарының әртүрлі сатыдағы ыдырау кезінен және бастапқы органикалық қосындыларда болмаған арнаулы қосылыстар түзіледі . Осы арнаулы органикалық қосы- лыстар топырақтың маңызды бөлігін құрайды, оны жүктеу/скачать 2,94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|