Кез-келген үдеріс термо- динамикалық жəне
кинетикалық
жағдайлармен
анықталады.
Графимитация процесінің қозғаушы күші - жүйенің
еркін энергияны жеткізуді азайтуды қалауы болып
табылады.
Сұйық фазадағы, аустенит пен цементит жəне
графит қоспаларындағы бос энергияны өзгертудің
жоғары температурадағы схемасы 4.8. суретте
көрсетілген.
Оның схемасынан цементит – термодинамикалық
жағынан графитке қарағанда тұрақтылығы кем фаза.
Алайда 71 жəне 72 температуралар арасындағы
айырмашылық аз жəне салыстырмалы түрде сəл ғана
салқындағанда графит емес, цементит кристалдана
бастайды.
Аустенит пен цементит кристалдық құрылымдары аустенит пен графиттің кристалдық
құрылымдарынан аз ерекшеленеді. Графиттің толық көміртектен тұратынын жəне ал
цементитте тек 6,67% ғана екендігін ескере отырып сұйық фаза мен аустениттің құрамы
графитке қарағанда цементитке жақынырақ. Сондықтан сұйықтықтан немесе аустениттен
графитке қарағанда, цементиттің пайда болуы кинетикалық жағынан əлдеқайда жылдам.
Графит тек төменгі салқындату жылдамдығымен, сұйық фазаның салқындау дəрежесі аз
болғанда ғана қалыптасады. Сұйық шойынның жылдам салқындау жəне 1,147°С төмен
суперсалқындау кезінде цементит түзіледі.
.
Сурет 4.8. Шойынның графиттенуі
кезіндегі еркін энергияның
F
өзгеруі:
А + Гр, А + Ц, Ж — сəйкесінше
аустенит + графит, аус-
тенит + цементит, сұйық қоспа
Достарыңызбен бөлісу: