Сабақ №1 тақырып патологиялық физиология пәНІ, мақсаты және міндеттері. Жалпы нозология. Сабақтың мақсаты

№ 1 тапсырма. Канцерогенездің сызбанұсқасын жасаңыз. «Мылқау» сызбанұсқаны

№ 2 тапсырма. Эрлих карциномасының іш шемендік түрінің жағындысындағы

Романовский – Гимза әдісімен боялған Эрлих карциномасының іш шемендік түрінің дайын жағындысын алып, алдымен микроскоптың кішкене ұлғайтуы арқылы қарап, соңынан иммерсиялық объективтің көмегімен зерттейді. Ядросы мен цитоплазмасының арасында анық шекарасы бар обыр жасушаларын табады. Морфологиялық атипияға тән белгілерді зерттейді:

● Өспе жасушаларының көп түрлілігі ( кішкентай және алып жасушалардың болуы).

● Ядросы көп жасушаларының болуы ( цитоплазма бөлінбей ядролардың бөлінуі).

● Гиперхромды ядролары бар алып жасушалардың пайда болуы.

Төмендегі сұрақтарға жауап беріледі:

1. 
   Жағындыда өспе жасушаларының қандай атипиялық белгілері байқалады?
   
2. 
   Атипияның туындау тетіктері қандай?
   

№ 3 тапсырма. Ситуациялық есептер

№ 1. 1,5 жыл бұрын АЭС апатын қалпына келтіруге қатысқан 40 жастағы науқас В. дәрігерге айқын әлсіздікке, бас айналу, ұдайы аздаған қақырықпен «құрғақ» жөтелге шағымданып келді. 20 жыл бойы шеккен шылымын соңғы екі жылда тоқтатқан. Соңғы алты ай бойы бірнеше жұқпалы аурулармен, оның ішінде ринит, бронхит және пневмониямен ауырған. Бронхоскопия жасағанда басты оң бронхында өспе анықталды. Өспе тінін гистологиялық зерттегенде онда қатерлі өспе жасушалары анықталды.

1. 
   Қай фактор бронх өспесі дамуының мүмкіндік себебі болуы мүмкін? Жауабыңызды дәлелдеңіз.
   
2. 
   Канцероген әсеріне қай фактор тиімді лігін көрсетті? Олардың әсер ету тетіктері қандай?
   
3. 
   Науқаста антибластомды төзімділіктің қай механизмдері әсерленуі тиіс еді: - канцероген әсер еткенде? – бронх эпителий жасушасының гендік бағдарламасының «өспелік трансформациясы» үрдісінде? - өспе жасушалары пайда болғанда? Аталған науқаста олар неге жеткіліксіз болды?
   

№ 4 тапсырма. Сөзжұмбақты шешіңіз (кроссворд)

Тігінен:

1. Эпителий тінінің қатерлі өспесі.

2. Қатерлі өспеге тән өсу сипаттамасы

3. Май тіндерінің қатерлі өспесі.

4. Дәнекер тіндерінің қатерлі өспесі.

5. Қалыпты жасушаны өспелік жасушаға айналдыратын ген.

6. Көп оралымды хошиісті көмірсутектерге жататын канцероген.

7. Өспенің өсу барысында қатерлілігінің күшеюі.

8. Түрін өзгерткен жасушалардың өсіп-өнуі болатын канцерогенез сатысы.

9. Белсенді емес онкоген, өсу және жасушаның нақтылану гені.

10. Басқа тіндерге тән антигендердің түзілуімен сипатталатын өспе жасушаларының антигендік атипиясы.

11. Өспелер пайда болуының вирустық – гендік теорияның авторы.

12. Өспе жасушаларындағы анаэробтық гликолиздің белсенділенуінің нәтижесін ашққан ғалым.

13 Өспелер пайда болуын туындататын патогендік жайт.

14. Өспе пайда болуында химиялық канцерогендердің маңызын тәжірибеде дәлелдеген жапондық ғалым.

Көлденеңінен:

15. Жасуша бөлінуін тежейтін ген

16.Канцерогендердің әсерін күшейтіп , бірақ өзі өспені туындатпайтын агент

17.Қалыпты жасушаның өспе жасушасына айналуымен сипатталатын, канцерогенездің бірінші сатысы

18.Протоонкогендердің санының көбеюі

19.Бұлшықеттер тіндерінің қатерсіз өспесі.

20. Қатерсіз өспенің өсу сипаттамасы.

21.Тері өспелелерінің туындауын күйенің әсерімен байланыстырған ағылшын хирургі.

22.Эмбриондық антигеннің пайда болуымен сипатталатын өспе жасушаларының антигендік атипиясы.

23.Өспелердің пайда болуында вирустардың маңызын тәжірибеде дәлелдеген ғалым.

24.Қатерлі өспелер кезінде дамитын жүдеу және жалпы әлсіздену синдромы.

25.Өспелер этиологиясында химиялық канцерогендердің маңызын тәжірибеде дәлелдеген жапондық ғалым.

26. Өспе жасушаларының қалыпты жасушалардан айырмашылығы.

27.Хромосома бөлшегінің жоғалуы.

28.Көп оралымды хош иісті көмірсутегінің тобына жататын канцероген.

29. Жоғалуы, қатерлі өспелерге тән анаплазияға әкелетін, үрдіс

30.Өспені алып тастағаннан кейін қайтадан пайда болуы.

31.Метаболизмдік айналудан кейін ғана, қалыпты жасушаның өспеге айналуын туындатуға қабілетті жайт.

ӘДЕБИЕТТЕР: