XIV-XVI ғасырлардағы ортағасырлық мемлекеттер. Ақ Орда

Шың­ғыс­хан әуле­ті­нің Қа­зақ­стан тер­ри­то­ри­ясын­да­ғы мем­ле­кет­тік құ­ры­лым­да­ры

жүктеу/скачать 304,21 Kb. бет 4/6 Дата 06.12.2023 өлшемі 304,21 Kb. #195436

Бұл бет үшін навигация:

• Жо­шы ұлы­сы Үге­дей ұлы­сы Ша­ға­тай ұлы­сы

Шың­ғыс­хан әуле­ті­нің Қа­зақ­стан тер­ри­то­ри­ясын­да­ғы мем­ле­кет­тік құ­ры­лым­да­ры Жо­шы ұлы­сы Үге­дей ұлы­сы Ша­ға­тай ұлы­сы Ер­тіс өзе­ні­нен Орал та­ула­ры­на дейін; Бал­қаш кө­лі мен Хо­резм­нен Еділ­дің тө­мен­гі ағы­сы­на дейін. (Қа­зақ­стан­ның да­ла­лық бө­лі­гі) Тар­ба­ға­тай та­ула­ры, Жо­ғар­ғы Ер­тіс айма­ғы (Қа­зақ­стан­ның сол­түс­тік — шы­ғыс бө­лі­гі) 1229 ж. Үге­дей Қа­ра­қо­рым­да ұлы хан бо­лып сайлан­ды. Же­ті­су, Шы­ғыс Түр­кіс­тан, Мәуерен­нахр (Қа­зақ­стан­ның Оң­түс­ті­гі мен Оң­түс­тік Шы­ғы­сы) 1224 жыл — Моң­ғол им­пе­ри­ясы­нан ұлыс бө­лі­ніп шық­ты. 1242 жыл — Ша­ға­тайдың өлуі Ұлыс­тың би­ле­уші­сі — Қа­ра Ху­ла­гу (Ша­ға­тайдың не­ме­ре­сі). 1246 ж. — Ұлы хан­ның жар­лы­ғы бойын­ша Есу-Мөң­ке би­ле­уші бо­лып та­ғайын­дал­ды. 1248 жыл­дан ұлыс­та Шың­ғыс­хан ба­ла­ла­ры­ның ұр­пақ­та­ры ара­сын­да би­лік үшін кү­рес бас­тал­ды. Бұл ұлы хан Мөң­ке­нің әдейі ұйым­дас­ты­ру­ымен бол­ды. Сөйтіп, ХІІІ-ға­сыр­дың ор­та­сын­да ұлыс ұлы хан Мөң­ке­ге (Тө­ле­нің ұлы) ба­ғын­ды­рыл­ды. Ұлы хан Құ­бы­лайдан кейін ХІV ғ. ба­сын­да мем­ле­кет­тік би­лік қайта­дан Ша­ға­тай ұр­па­ғы­на ауыс­ты. 1348 ж. Мо­ғол­стан мем­ле­ке­ті құ­рыл­ды. 1242 жы­лы Ба­тый (1208–1255) хан құ­ра­мы­на Жо­шы ұлы­сы кір­ген Ал­тын Ор­да мем­ле­ке­тін құр­ды. Оның ше­гі ба­тыс­та Днестрге, шы­ғыс­та Ер­тіс­ке дейін, сол­түс­тік Хо­резм жә­не Сыр­да­ри­яның тө­мен­гі жа­ғы, Орыс князь­дік­те­рі де Ба­тыйға ба­ғы­ныш­ты­лы­ғын мойын­да­ды. 1241 жыл. 2-ші Ұлы хан Үге­дей өл­ді. (Шың­ғыс­хан 1206–1227; Тө­ле 1227–1229; Үге­дей 1229–1241; Күйік 1241–1248; Мөң­ке 1249–1259; 1260–1295 жж. Құ­бы­лай (Тө­ле­нің 2-ші ба­ла­сы) Қан­балық­ты (Пе­кин­ді) ас­та­на етіп Юань ди­нас­ти­ясы­ның не­гі­зін қа­ла­ды (1280–1368 жж.) ХV ғ. 20 жж. Ал­тын Ор­да­дан Ақ Ор­да (ХІІІ ғ.); Сі­бір хан­ды­ғы (1438–1598); Қы­рым хан­ды­ғы (1443–ХVІІІ ғ.); Өз­бек (ХV–ХVІ ғғ.) Ас­тра­хань (ХV–1556 ж. Қа­жы Тар­хан); Қа­зан (ХV–1552 ж.) хан­дық­та­ры­на бө­лін­ді. 1251 жыл — ұлыс­тың жойылуы: жер­лер­ді ұлы хан Мөң­ке­нің жақ­тас­та­ры­на та­ра­тып бе­ру. жүктеу/скачать 304,21 Kb. Достарыңызбен бөлісу: