З. Г. Жокушева экологиялық мониторинг

І. Зертханалық жұмысты орындау

ІІ. Бақылау сұрақтарына жауап беру

ІІІ. Блиц тест

ІV. Зертханалық жұмысты тапсыру
Жұмыстың барысы
Автокөліктердің көптігіне байланысты атмосфералық ауаның тазалығын бағалау Бұл әдістің мәні әрбір таңдап алынған көшеде бір немесе бірнеше бақылау тораптары орнатылады. Бақылаушыларға ыңғайлы әрі қауіпсіз болуы үшін тораптар қиылыстар мен аялдамалардан алшақ орналасқаны дұрыс. Әрбір торапта 2 бақылаушы жұмыс жасайды: 1-сі орталықтан қала сыртына шығатын көліктерді, 2-сі қала сыртынан орталыққа бағыт алған көліктерде санайды. Жанынан өткен әрбір автокөлікті бақылаушы арнайы құрылған кестенің сәйкес графасына нүкте немесе таяқша түрінде белгілеп отырады. Бұл кезде жеңіл машиналарды, жүк машиналарын, автобустар, трактор мен мотоциклдарды жеке-жеке есептеген жөн. Атмосфераның ластануына онша әсер етпейтін троллейбустарды санамауға болады. Бақылаушыларды ауыстыру 1-1,5 сағаттан кейін жүргізіледі.

Бір бақылау торабында әртүрлі бақылаулар жүргізуге болады:

- тәуліктің әр уақытында (тәуліктік өзгерістер)

- аптаның әртүрлі күндерінде, бірақ бір уақытта (апталық өзгерістер)

- жылдың әртүрлі мезгілдерінде (көлік қозғалысының маусымдық динамикасы)

Алынған кестелер бойынша белгілі бір көшедегі көлік қозғалысының апталық немесе тәуліктік динамикасының графигін тұрғызуға болады. Көлік ағындарының орталықтан қала сыртына және қала сыртынан орталыққа қарай қозғалыстарын салыстыруға, өз үйіңнің тұсындағы, оқу ғимаратының маңындағы және көліктер шоғырланған көшелердегі қозғалыс интенсивтілігін салыстыруға болады.

Графиктерді тұрғызған кезде горизонтальды осьта (абцисса осінде) уақыт (сағатпен – тәуліктік динамика үшін немесе тәулікпен – ұзақ мерзімді бақылаулар үшін), ал вертикальды осьте (ордината осінде) – көлік ағынының суммарлы қарқындылығы белгіленеді. Бұндай графиктерді өзара салыстыру оңай.

Бақылау тораптарындағы бақылаушылар келесі кестені толтырып тұруы шарт (5-6-7 кестелер)

Кесте 6 - Апталық өзгерістер

Зерттеу нәтижелері келесі график түрінде өрнектелуі тиіс:

Автокөліктердің жүру қарқындылығы, тәуліктік өзгеріс (7 кесте)

Кесте 7 - Тәуліктік өзгеріс