Дәлме-дәл аударма күрделі заң тілінің мағынасын ашып бере ала ма?

Жалпы, заң мәтіндерін аудару барысында, оның сапасының жоғарда деңгейде болуы бірнеше факторларға факторларға байланысты, атап айтқанда: уақыт, сапа, мәтіннің ұғынықтылығы, аудармашының біліктілік деңгейі..

Бұлардың басын біріктіріп, ұйтқы болып тұрған – «қол» морфемасы, яғни сөз түбірі

«дан» туынды түбір, ол «қол» зат есімінен етістік жасаушы морфема

«ыл, ма, у» элементтері – қосымша морфемалар (аффикстер)

оның ішінде «ыл» - ырық етістіктің жалғауы, «ма» - болымсыз етістіктің жалғауы, «у» - тұйық етістік

«ға» барыс септігінің жалғауы, ол «қолданылмау» етістігіне артық жалғанып тұр

Мысалы, «қолданылмауға тиіс» сөз тіркесіне морфологиялық талдау жасайық. «қолданылмауға» сөзінде бірнеше морфема бар: қол, дан, ыл, ма, у, ға.

Теория бойынша «септік» жалғаулары, негізінен, зат есім категориясына тән», дұрысы тәуелдік жалғауының үшінші жағында тұруы тиіс еді, сонда дұрысы «қолданылуы» болады.

427-бап. Тауар сапасын тексеру

1.Егер заңдарда немесе шартта тауардың сапасын тексеру көзделсе, ол соларда белгіленген талаптарға сәйкес жүзеге асырылуға тиіс.

Мемлекеттік стандарттарда, стандарттау жөніндегі өзге де нормативтік құжаттарда тауарлардың сапасын тексеру міндетті талаптар белгіленген жағдайларда саланы тексеру оларда келтірілген нұсқауларға сәйкес жүзеге асырылуға тиіс.

2.Егер осы баптың 1-тармағында белгіленген тәртіппен тауар сапасын тексеру талаптары көзделмесе, тауар сапасын тексеру іскерлік айналым дағдыларына немесе әдетте шарт бойынша берілуге тиіс туарды тексеру жағдайларына қолданылатын өзге де талаптарға сәйкес жүргізілуге тиіс.

3.Егер заң актілерінде мемлекеттік стандарттардың міндетті талаптарында, стандарттау жөніндегі өзге де нормативтік құжаттарда немесе шарттарда сатушының сатып алушыға беретін тауарының сапасын тексеру (сынақ өткізу, талдау, қарап шығу және т.б. міндеті көзделген болса, сатушы сатып алушының талап етуі бойынша оған тауар сапасын тексеруді жүзеге асырғандығы жөнінде дәлелдемелерді табыс етуге тиіс.

427-бап. Тауар сапасын тексеру

1.Егер заңдарда немесе шартта тауардың сапасын тексеру көзделсе, ол соларда белгіленген талаптарға сәйкес жүзеге асырылуы тиіс.

Мемлекеттік стандарттарда, стандарттау жөніндегі өзге де нормативтік құжаттарда тауарлардың сапасын тексеру міндетті талаптар белгіленген жағдайларда саланы тексеру оларда келтірілген нұсқауларға сәйкес жүзеге асырылуға тиіс.

2.Егер осы баптың 1-тармағында белгіленген тәртіппен тауар сапасын тексеру талаптары көзделмесе, тауар сапасын тексеру іскерлік айналым дағдыларына немесе әдетте шарт бойынша берілуге тиіс туарды тексеру жағдайларына қолданылатын өзге де талаптарға сәйкес жүргізілуі тиіс.

3.Егер заң актілерінде мемлекеттік стандарттардың міндетті талаптарында, стандарттау жөніндегі өзге де нормативтік құжаттарда немесе шарттарда сатушының сатып алушыға беретін тауарының сапасын тексеру (сынақ өткізу, талдау, қарап шығу және т.б. міндеті көзделген болса, сатушы сатып алушының талап етуі бойынша оған тауар сапасын тексеруді жүзеге асырғандығы жөнінде дәлелдемелерді табыс етуі тиіс.

Қолданыстағы редакция

Ұсынылатын редакция

434-бап. Тауарды салатын ыдыс және оны буып-түю

2. Егер шартта ыдыс пен буып-түюге талаптар белгіленбесе, тауар осындай тауарға арналған әдетегі әдіспен, ал бұндай болмағанда – сақтау ментасымалдаудың әдеттегі жағдайларында осы тектес тауарлардың сақталуын қамтамасыз ететін әдіспен ыдысқа салынуға және (немесе) буып-түйілуге тиіс.

434-бап. Тауарды салатын ыдыс және оны буып-түю

2. Егер шартта ыдыс пен буып-түюге талаптар белгіленбесе, тауар осындай тауарға арналған әдетегі әдіспен, ал бұндай болмағанда – сақтау ментасымалдаудың әдеттегі жағдайларында осы тектес тауарлардың сақталуын қамтамасыз ететін әдіспен ыдысқа салынуға және (немесе) буып-түйілуі тиіс.

Қолданыстағы редакция

Ұсынылатын редакция

48-бап. Сатып алушыға тауар туралы ақпарат беру

1.Сатушы сатуға ұсынылатын тауар туралы сатып алушыға қажетті және анық ақпарат беруге міндетті. Бұл ақпарат заң актілерінде белгіленген талаптарға және әдетте бөлшек саудада осындай ақпарат берудің мазмұны мен әдісіне қойылатын талаптарға сәйкес болуға тиіс.

48-бап. Сатып алушыға тауар туралы ақпарат беру

1.Сатушы сатуға ұсынылатын тауар туралы сатып алушыға қажетті және анық ақпарат беруге міндетті. Бұл ақпарат заң актілерінде белгіленген талаптарға және әдетте бөлшек саудада осындай ақпарат берудің мазмұны мен әдісіне қойылатын талаптарға сәйкес болуы тиіс.

441-бап. Кредитке сатылған тауарға ақы төлеу.

1.Шартта сатып алушыға тауар берілген соң белгілі бір уақыттан кейін оған ақы төлеу (тауарды кредитке сату) көзделген жағдайларда сатып алушы ақыны шартта көзделген мерзімде, ал егер шартта мерзім көзделмесеғ осы Кодекстің 277-бабына сәйкес белгіленген мерзімде төлеуге тиіс.

Сатып алушы берілген тауарға ақы төлеу жөніндегі міндетін шартта белгіленген мерзімде орындамаған және осы Кодекс пен шартта өзгеше көзделмеген жағдайларда мерзімі өткізілген сомаға осы Кодекстің 353- бабына сәйкес, сатып алушы тауарға ақы төлеуге тиіс болған күннен бастап, оның тауарға ақы төлеген күніне дейін тұрақсыздық айыбы төленуге тиіс.

Қолданыстағы редакция

Ұсынылатын редакция

453-бап. Тауардың бағасы және оған ақы төлеу

3. Тауардың кредитке бөлшектеп сатып алу-сату, соның ішінде сатып алушының тауарларға төлемді бөліп-бөліп төлеу талабы қойылған шартына осы Кодекстің 441-бабы 3- тармағының екінші бөлігінде көзделген ережелер қолданылмауға тиіс.

441-бап. Кредитке сатылған тауарға ақы төлеу.

1.Шартта сатып алушыға тауар берілген соң белгілі бір уақыттан кейін оған ақы төлеу (тауарды кредитке сату) көзделген жағдайларда сатып алушы ақыны шартта көзделген мерзімде, ал егер шартта мерзім көзделмесеғ осы Кодекстің 277-бабына сәйкес белгіленген мерзімде төлеуі тиіс.

Сатып алушы берілген тауарға ақы төлеу жөніндегі міндетін шартта белгіленген мерзімде орындамаған және осы Кодекс пен шартта өзгеше көзделмеген жағдайларда мерзімі өткізілген сомаға осы Кодекстің 353- бабына сәйкес, сатып алушы тауарға ақы төлеуге тиіс болған күннен бастап, оның тауарға ақы төлеген күніне дейін тұрақсыздық айыбы төленуі тиіс.

453-бап. Тауардың бағасы және оған ақы төлеу

3. Тауардың кредитке бөлшектеп сатып алу-сату, соның ішінде сатып алушының тауарларға төлемді бөліп-бөліп төлеу талабы қойылған шартына осы Кодекстің 441-бабы 3- тармағының екінші бөлігінде көзделген ережелер қолданылмауға тиіс.