Заттың химиялық құрамы мен құрылысын анықтау әдістері жөніндегі ғылым. Аналитикалық химия сандық және сапалық анализден тұрады

жүктеу/скачать 9,86 Mb.

бет	50/51
Дата	16.04.2020
өлшемі	9,86 Mb.
	#62755

1 ... 43 44 45 46 47 48 49 50 51

Байланысты:
аналит.каз 2018

топтың аниондары: SO₄^2-, SO₃^2- S₂O₃^2-, СО₃^2-, С₂О₄^2-, РО₄^3-, AsO₄^3-, AsO₃^3- СrO₄^2- Сг₂О₇^2-, F^-, SiO₃^2-, ВО₂^2-, В₄О₇^2-,

топтың аниондары: СI^-, Вr ^-, I^-, S^2-.

III топтың аниондары: NO₃^-, NO₂^-, СН₃СОО^-.

Бірінші топтың аниондарының топтық реагенті бейтарап немесе әлсіз сілтілік ортадағы барий хлориді. Бұл жағдайда I топтың аниондары Ва²⁺ катионымен суда нашар еритін BaSO₄, қалған аниондары сұйытылған тұз қышқылында жақсы еритін тұнбалар түзеді. I топтың аниондары (F^- және SO₄^2- басқасы) Ag⁺ катионымен де тұнбаға түседі, бірақ олар сұйытылған азот қышқылы мен күкірт қышқылында ериді.

II топтың аниондары I топтың аниондарымен салыстырғанда Ag⁺ катионымен сұйытылған азот қышқылында ерімейтін (Ag₂S, сұйытылған азот қышқылында қыздырғанда ериді) тұнба түзеді. Сондықтан II топтың аниондарына сұйытылған азот қышқылы қатысындағы AgNO₃ топтық реагент болып табылады.

Ва²⁺ катионымен II топтың аниондары тұнба түзбейді, себебі бұл тұздар суда жақсы ериді.

III топтың аниондарында топтық реагент жоқ, себебі олар Ag⁺ және Ва²⁺ катиондарымен де суда жақсы еритін тұздар түзеді.

Аниондарды талдауда топтық реагенттің катиондарды талдаумен салыстырғанда мағынасы өзгеше. Катиондарды жүйелік талдауда топтық реагент бір топтың катиондарын екінші топтан бөліп алу үшін қолданылса, аниондарды талдауда топтық реагент бір топтың аниондарын екінші топтың аниондарынан бөліп алу үшін емес, тек анықтау үшін қолданылады. Аниондарды талдауда топтық реагентті қолдану арқылы тек сол топтың аниондары бар - жоқтығын анықтауға болады.
14.1 Аниондарды талдау

Келесі себептерге байланысты аниондарды талдау катиондарды анықтағаннан кейін ғана жүргізіледі.

кейбір аниондардың қоспада бар – жоқтығы катиондармен қабаттас жүргізіледі. Мысалы: As (III), As (V), Мn²⁺, Сr³⁺катиондарына сәйкес AsO₄^3-, СrО₄^2-, Сr₂О₇^2-, MnO₄^- қабаттас анықталады;
анықталған катиондардың тұздарының ерігіштігіне байланысты кейбір аниондардың болу-болмауы туралы қорытынды жасауға мүмкіндік береді. Мысалы, егер зерттелетін зат суда жақсы ерісе және катиондар S^2-, SO₄^2-, СО₃^2-, РО₄^3- аниондармен суда нашар еритін тұздар түзсе, онда бұл қоспада соңғы аниондар болмағаны;
аниондарды талдауға К⁺, Na⁺, NH₄⁺ катиондарынан басқа катиондардың барлығы кедергі жасайды, себебі олардың көпшілігі аниондармен тұнбаға түседі немесе тотығу-тотықсыздану реакциясына береді.

Аниондарды талдау алдында ауыр және сілтілік жер металдарды қоспадан бөліп алу керек. Ол үшін «содалық тартпа» деп аталатын аналитикалық әдіс қолданылады, яғни қоспаға Na₂CO₃ ерітіндісін қосып қыздырады.

Ерітіндіге Na₂CO₃ қосып қыздырғанда II, III, V, VI аналитикалық топтардың катиондары оксидтер, карбонаттар, гидроксидтер немесе негіздік тұздар түрінде тұнбаға түседі (IV аналитикалық топтың катиондарынан басқасы).

Мысалы:

Hg₂²⁺ + СО₃^2- → Hg↓ + Hg↓ + CO₂↑,

Ва²⁺ + СО₃^2- ↔ BaCO₃↓,

Fe²⁺ + СО₃^2- ↔ FeCO₃↓,

4FeCO₃↓ + 6H₂O + O₂ ↔ 4Fe(OH)₃↓ + 4CO₂↑,

2Co²⁺ + 2CO₃^2- + H₂O ↔ (CoOH)₂CO₃↓ + CO₂,

[SnCl₆]^2- + 2CO₃^2- + 2H₂O ↔ Sn(OH)₄↓ + 2CO₂↑ + 6Сl^-,

Sn(OH)₄↓ + 2CO₃^2- + 2H₂O ↔ [Sn(OH)₆]^2- + 2HCO₃^-.

Центрифугатта аниондар және I, IV аналитикалық топтардың катиондары болады.

Сілтілік ерітіндіден NO₃^- және NO₂^- иондарын ашады, содан кейін ерітіндіні сұйытылған азот қышқылымен бейтараптайды. Бейтараптауды байқап жүргізу керек, себебі қышқылдық ортада тұрақсыз қышқылдардың аниондары ыдырайды, ал сілтілік ортада СО₃^2- аниондары қалып қояды да I топтың аниондарын анықтағанда ВаС1₂–мен әрекеттесіп, ВаСО₃ тұнбасын түзіп анықтауға кедергі жасайды.

Зерттелетін ерітіндіге «содалық тартпа» жасағанда карбонат ионын қосады, сондықтан карбонат ионын алдын ала анықтап алады.

Аниондарға топтық реагенттермен сынама.

I топтың аниондарын анықтағанда барий тиосульфаты аса қанық ерітіндіден, ал барий бораты ерітіндідегі борат ионның концентрациясы жоғары болғанда түзілетінін ескеру керек. Сондықтан барий хлориді ерітіндісін қосқанда бірден тұнба түзілмесе онда, пробирканың қабырғасын шыны таяқшамен үйкелеп, ерітіндіні біраз уақыт қойып қою керек.

BaF₂ тұнбасын ажырату қиын, себебі кілегейлі болып келеді, сондықтан бұл аталған аниондар топтық реагентпен, I топтың аниондары болмаса да, қайта анықтау керек.

II топтың аниондарына сынама жасағанда ерітіндіні азот қышқылы жеткілікті қосылмаса I топтың да аниондары тұнбаға түсіп кетуі мүмкін, сондықтан II топтың катиондарын қайта ашу керек болады.

Бұл қателік кетпес үшін ерітінді қышқылдық орта көрсеткенше азот қышқылын қосу керек.

2.Тотықтырғыш аниондарға сынама.

Бұл аниондар қышқылдық ортадағы KI ерітіндісін бос иодқа дейін тотықтырады. Мұндай аниондарға: Cr₂O₇^2-, AsO₄^3-, NO₂^-, CIO₃^-, ВrО₃^-, IO₃^-, BrO₃^- MnO₄^- жатады. KI ерітіндісінен бос иодтың бөлінуі осы аниондардың бар болуының дәлелі. Мысалы, тотықтырғыш аниондардың I^- ионымен реакциясы келесі түрде жүреді:

NO₂^- + 2H⁺ +e^- ↔ NO↑ + H₂O 3I^- -2e^- ↔ [I₃]^-	2 1
2HNO₂ + 2Н⁺ + 3I^- → 2NO↑ + 2Н₂О + [I₃]^-

Сынауды екі рет жүргізеді: біріншіде сұйытылған HCI-мен, ал екіншіде концентрлі HCI-мен AsO₄^3- ионын ашу үшін.

Иодтың бөлінгенін анық көру үшін оны бензол немесе хлороформ, төртхлорлы көміртекпен экстракциялайды. Осы айтылған органикалық еріткіштерде иод күлгін түсті.

3.Тотықсыздандырғыш аниондарға сынама.

Бұл аниондар иодты тотықсыздандырады, сондықтан иод ерітіндісінің түссізденуі осы иондарды анықтауға мүмкіндік береді. Бұл аниондар: SO₃^2-, S₂O₃^2-, S^2-, AsO₃^3- және т.б.

Мысалы, иодтың тотықсыздануы келесі реакция теңдеуі бойынша жүреді:

2S₂O₃^2- -2e^- ↔ S₄O₆^2- [I₃]^- +2e^- ↔ 3I^-	1 1
2S₂O₃^2- + [I₃]^- → S₄O₆^2- + 3I^-

S₄O₆^2- - тетратионат ионы, тетратион қышқылының H₂S₄O₆анионы. Тотықсыздандырғыш аниондарға сынаманы екі рет жүргізеді: біріншісінде HCI –мен қышқылдандырып, ал екіншісінде NaHCO₃ қатысында (AsO₃^3- ионын анықтау үшін).

Тотықтырғыш ретінде КМnО₄ қолданылса, онда тотықсыздандырғыш қасиет көрсететін көптеген аниондарды SO₃^2-, S₂O₃^2-, С₂О₄^2-, AsO₃^3- анықтауға болады.

Олар ашық қызыл КМnО₄ ерітіндісін түссіз Мn²⁺ дейін тотықсыздандырады. Калий перманганаты ерітіндісінің түссізденуі осы көрсетілген аниондардың ерітіндіде бар екендігін көрсетеді.

Мысалы, МnО₄^- ионының оксалат-ионмен тотықсыздану реакциясы келесі теңдеу бойынша жүреді:

МnО₄^- + 8Н⁺ +5е^- ↔ Мn²⁺ + 4Н₂О Н₂С₂O₄ -2е^- ↔ 2СO₂ + 2Н⁺	2 5
2MnO₄^- + 6Н⁺ +5Н₂С₂О₄ ↔ 2Мn²⁺+ 8Н₂О + 10СО₂+ 10Н⁺

4.Тұрақсыз қышқылдардың аниондарына сынама.

Тұрақсыз қышқылдардың аниондарына (SO₃^2-, S₂O₃^2-, СО₃^2-, NO₂^-, S^2-) 2М HCI әсер еткенде газдар бөліп ыдырайды немесе өздері ұшқыш зат (СН₃СОО^-) түзеді.

5.Концентрлі күкірт қышқылымен әрекеттескенде газ түзетін аниондарға сынама. Ол үшін концентрлі H₂SO₄ пен құрғақ тұздарына әсер етеді. Ондай аниондарға жататындар: СI^-, Вr^-, I^-, F^-, С₂О₄^2-, РО₃^-, SO₃^2-, S₂O₃^2- , S^2- СО₃^2-, NO₃^-, СН₃СОО^-.

Мысалы: NaCI + H₂SO₄ → NaHSO₄ + HCI

HCI – түссіз газ, ылғал ауада адамды тұншықтырады, суда еріп тұз қышқылының тамшыларын түзеді – «түтінденеді». Осыған ұқсас HF - өткір иісті тұншықтырғыш газ. Бромидтер мен иодидтерге концентрлі H₂SO₄ әсер еткенде НВг мен қоңыр түсті бром суы мен иодсутек және күлгін түсті иод буларының қоспасы түзіледі. Бөлініп жатқан бромсутек пен иодсутек концентрлі H₂SO₄ мен бос күйіндегі бром мен иодқа дейін тотығады.

Мысалы:

KBr + H₂SO₄ → KHSO₄ + HBr.

H₂SO₄ + 2H⁺ +2e^- ↔ SO₂↑ + 2H₂O 2HBr -2e^- ↔ Br₂ + 2H⁺

H₂SO₄ + 2НВr → SO₂ + 2Н₂О + Вr₂

Осыған ұқсас HI бөлінеді, әрі қарай H₂SO₄ әсерінен бос иод бөлінеді.

Оксалаттар концентрлі күкірт қышқылымен әрекеттескенде бастапқыда қымыздық қышқылы бөлінеді, ал кейін ол СО₂ мен СО ыдырайды:

Na₂C₂O₄ + H₂SO₄→ Na₂SO₄ + Н₂С₂О₄,

Н₂С₂О₄ → Н₂О + СО₂↑ + СО↑.

СО – көк түсті жалынмен жанады.

Нитраттар H₂SO₄ әрекеттесіп мына теңдеу бойынша ыдырайды:

NaNO₃ + H₂SO₄ → Na₂HSO₄ + HNO₃,

4HNO₃ → 2H₂O+ 2NO₂↑ + O₂↑.

Жоғарыда айтқандай, көпшілік жағдайда аниондарды бөлшектеп талдаумен анықтайды.

Төменде I, II және III аналитикалық топтардың аниондарының реакциялары келтірілген.

14.2 Бірінші аналитикалық топтың аниондары

Сульфат ионының реакциялары

1.Барий тұздарының ерітіндісінің әсері (фармакопеялық реакция)

Сульфат ионы барий иондарымен ақ түсті, қышқыл мен сілтілерде ерімейтін BaSO₄ тұнбасын түзеді:

SO₄^2- + Ва²⁺↔ BaSO₄↓.

2.Стронций тұздарының әсері :

Сульфат иондары стронций иондарымен ақ түсті, қышқыл мен сілтілерде ерімейтін SrSO₄ тұнбасын түзеді:

SO₄^2- + Sr²⁺ ↔ SrSO₄↓.

3.Қорғасын тұздарының ерітіндісінің әсері:

Сульфат иондары қорғасын иондарымен ақ түсті PbSO₄ тұнбасын түзеді:

SO₄^2- + Pb²⁺ ↔ PbSO₄↓.

Тұнба сілті мен аммоний ацетатында ериді:

PbSO₄↓ + 4ОН^- → [Pb(OH)₄]^2- + SO₄^2-,

2PbSO₄↓ + 2CH₃COO^- → [Pb (CH₃COO)₂·PbSO₄] + SO₄^2-.

Сульфит ионының реакциялары

1.Минералды қышқылдардың әсері:

Сульфит иондарын минералды қышқылдармен әсер еткенде, күкірт (IV) оксиді мен суға ыдырайтын күкіртті қышқыл түзіледі:

SO₃^2- + 2Н⁺ → H₂SO₃ → SO₂↑+ Н₂О.

Күкірт (IV) оксидін иісі арқылы сонымен қатар иод және KМnО₄ ерітінділерінің түссізденуінен анықтауға болады:

SO₂↑ + 2Н₂О -2е^- ↔ SO₄²^- + 4Н⁺	1
[I₃]^- +2е^- ↔ 3I^-	1
SO₂ + 2H₂O + [I₃]^- → SO₄^2- + 4H⁺ + 3I^-
SO₂↑ + 2H₂O -2e^- ↔ SO₄ ^2- + 4H+ MnO₄^- + 8H⁺ +5e^- ↔ Mn²⁺ + 4H₂O		5 2

5SO₂↑ + 2Н₂О + 2МnО₄^- → 5SO₄^2- + 4Н⁺ + 2Мn²⁺

2. Барий тұздарының әсері:

Сульфит иондары барий иондарымен ақ түсті BaSO₃ тұнбасын түзеді:

SO₃^2- + Ва²⁺ ↔ BaSO₃↓.

Тұнба НС1-да ериді:

BaSO₃↓ + 2Н⁺ → H₂SO₃ + Ва²⁺,

H₂SO₃ → SO₂↑ + Н₂О.

3. Тотықтырғыштардың әсері:

Иод және бром сульфиттерді сульфаттарға дейін тотықсыздандырғанда иод және бром ерітінділері түссізденеді, мысалы:

SO₃^2- + Н₂О-2e^- ↔ SO₄^2- + 2Н⁺[I₃]^- +2е^- ↔ 3I^-	1 1
SO₃^2- + Н₂О + [I₃]^- → SO₄^2- + 2H⁺ + 3I^-

4. Тотықсыздандырғыштардың әсері:

Сульфиттер тотықсыздандырғыштардың әсерінен күкіртті сутегін түзеді:

SO₃^2- + 2H⁺ → H₂SO₃ → SO₂↑ + Н₂О.
Zn-2е^- ↔ Zn²⁺ SO₂ + 6Н⁺+6е^- ↔ ↑H₂S + 2Н₂О		3 1
3Zn + 6Н⁺ + SO₂ ↔ 3Zn²⁺ + 2Н₂О + H₂S↑

Күкіртті сутегінде қорғасын ерітіндісі сіңірілген сүзгі қағаз қараяды:

H₂S + Pb²⁺ ↔ PbS↓ + 2Н⁺.

Тиосульфат иондарының реакциялары

1. Минералды қышқылдардың әсері

Тиосульфат иондарына минералды қышқылдармен әсер еткенде, күкірт газы мен күкіртке ыдырайтын тиосульфат қышқылын түзеді:

S₂O₃^2- + 2H⁺ → H₂S₂O₃ → SO₂↑ + S↓ + H₂O.

2. Барий тұздарының әсері:

Тиосульфат иондары барий иондарымен ақ түсті BaS₂O₃ тұнбасын түзеді:

S₂O₃^2- + Ва²⁺ ↔ BaS₂O₃↓.

Тұнба минералды қышқылдарда ериді:

BaS₂O₃↓ + 2Н⁺ → Ва²⁺ + SO₂↑ + S↓ + Н₂О.

3. Тотықтырғыштардың әсері:

Тиосульфат иондары иод ертінділерін түссіздендіреді:

2S₂O₃^2- -2е^- ↔ S₄O₆^2- [I₃]^- +2е^- ↔ 3I^-	1 1
2S₂O₃^2- + [I₃]^- → S₄O₆^2- + 3I^-

4.Қорғасын нитратының әсері

Тиосульфат иондары қорғасын иондарымен ақ түсті Ag₂S₂O₃ тұнбасын түзеді:

2Ag⁺ + S₂O₃^2- ↔ Ag₂S₂O₃↓,

бұл тұнба қара түсті Ag₂S↓ тұнбасына ыдырайды:

Ag₂S₂O₃↓ + Н₂О → Ag₂S↓ + 2Н⁺ + SO₄^2-.

Карбонат ионының реакциялары

1. Минералды қышқылдардың әсері

Карбонат иондарын қышқылдармен әсер еткенде СО₂ және Н₂О ыдырайды:

СО₃^2- + 2Н⁺ → Н₂СО₃ → СО₂↑ + Н₂О.

СО₂ газын әк суы арқылы өткізгенде ақ түсті СаСО₃ тұнбасын түзеді:

Са(ОН)₂ + СО₂ ↔ CaCO₃↓ + Н₂О.

2. Барий тұздарының әсері:

Карбонат иондары барий иондарымен ақ түсті ВаСО₃ тұнбасын түзеді:

СО₃^2- + Ва²⁺ ↔ ВаСО₃↓,

Бұл тұнба хлор сутек қышқылында ериді:

ВаСО₃↓ + 2Н⁺ → Н₂СО₃ + Ва²⁺

Н₂СО₃ → СО₂↑ + Н₂О

Магний сульфатының ерітіндісінің әсері

Карбонат иондары магний иондарымен ақ түсті MgCO₃ тұнбасын түзеді:

СО₃^2- + Mg²⁺ ↔ MgCO₃↓.

Гидрокарбонаттар мұндай тұнбаны тек қайнатқанда түзеді:

2НСО₃^- + Mg²⁺ ↔ MgCO₃↓ + Н₂О + СО₂↑.

4. Фенолфталеиннің әсері

Карбонат ерітіндісіне 2 тамшы фенолфталеин индикаторын қосқанда күлгін түске боялады.

Фосфат ионының реакциялары

1. Барий тұздарының әсері:

Фосфат иондары барий иондарымен ақ түсті Ва₃(РО₄)₂ тұнбасын түзеді:

2РО₄^3- + 3Ва²⁺ ↔ Ba₃(PO₄)₂↓.

Минералды қышқылдарда тұнба ериді:

Ва₃(РО₄)₂↓ + 6Н⁺ → 3Ва²⁺ + 2Н₃РО₄.

2.Күміс нитратының ерітіндісінің әсері

Фосфат иондары күміс иондарымен сары түсті Ag₃PO₄ тұнбасын түзеді:

3Ag⁺ + РО₄^3- ↔ Ag₃PO₄↓.

Тұнба азот қышқылында ериді:

Ag₃PO₄↓ + 3Н⁺ → 3Ag⁺ + Н₃РО₄,

аммиак ерітіндісінде де ериді:

Ag₃PO₄↓ + 6NH₃ → 3[Ag(NH₃)₂]⁺ + РО₄^3-

3. Магнезия қоспасының әсері

Фосфат иондары магнезия қоспасымен (MgCl₂; NH₃H₂O, NH₄CI) ақ түсті кристалды MgNH₄PO₄ тұнбасын түзеді:

НРО₄^2- + NH₃ + Mg²⁺ ↔ MgNH₄PO₄↓.

Оксалат ионының реакциялары

1. Барий тұздарының әсері:

Оксалат иондары барий иондарымен ақ түсті ВаС₂О₄ тұнбасын түзеді:

С₂О₄^2- + Ва²⁺ ↔ ВаС₂О₄↓.

Минералды қышқылдарда тұнба ериді:

BaC₂O₄↓ + 2Н⁺ → Ва²⁺ + Н₂С₂О₄.

2. Кальций хлоридінің ерітіндісінің әсері

Оксалат иондары кальций иондарымен ақ түсті ұсақ кристалды СаС₂О₄ тұнбасын түзеді:

Са²⁺ + C₂O₄^2- ↔ CaC₂O₄↓.

Тұнба минералды қышқылдарда ериді, бірақ сірке қышқылында ерімейді:

СаС₂О₄↓ + 2Н⁺ → Са²⁺ + Н₂С₂О₄.

3. Калий перманганатының әсері:

Оксалат иондары қышқыл ортада калий перманганатын түссіздендіреді:

МnО₄^- + 8Н⁺+5е^- ↔ Мn²⁺ + 4Н₂О С₂О₄^2- -2е^- ↔ 2СО₂↑	2 5
2МnО₄^- + 5С₂О₄^2- + 16Н⁺ → 10СО₂↑ + 2Мn²⁺ + 8Н₂О

Арсенат иондарының реакциялары

1.Барий тұздарының әсері:

Арсенат иондары барий иондарымен ақ түсті Ba₃(AsO₄)₂ тұнбасын түзеді:

2AsO₄^3- + 3Ва²⁺ ↔ Ba₃(AsO₄)₂↓

Қышқылдарда тұнба ериді:

Ba₃(AsO₄)₂↓ + 6Н⁺ → 2H₃AsO₄ + 3Ва²⁺.

2. Магнезия қоспаның әсері

Арсенат иондары магнезия қоспасымен MgCl₂, NH₃H₂O, NH₄C1) ақ кристалды MgNH₄ AsO₄ тұнбасын түзеді:

AsO₄^3- + Mg²⁺ + NH₄⁺ ↔ MgNH₄AsO₄↓.

Бұл реакцияның жүруіне фосфат иондары кедергі жасайды, өйткені оларда магнезиальді қоспамен ақ түсті MgNH₄PO₄ тұнбасын түзеді.

3. Күміс нитратының ерітіндісінің әсері

Арсенат иондары күміс иондарымен қоңыр түсті Ag₃AsO₄ тұнбасын түзеді:

AsO₄^3- + 3Ag⁺ ↔ Ag₃AsO₄↓.

HNO₃ және NH₄OH ерітінділерінде тұнба ериді:

Ag₃AsO₄↓ + 3Н⁺ → 3Ag⁺ + H₃AsO₄,

Ag₃AsO₄↓ + 6NH₃ → 3[Ag(NH₃)₂]⁺ + AsO₄^3-.

4.Калий иодидінің ерітіндісінің әсері:

Арсенат иондары концентрленген хлорсутек қышқылды ортада иодид иондарын бос иодқа дейін тотықтырып, ол хлороформды қабатты қызыл-күлгін түске бояйды:

AsO₄^3- + 2Н⁺ +2е^- ↔ AsO₃^3- + Н₂О 2I^- -2е^- ↔ I₂	1 1
AsO₄^3- + 2Н⁺ + 2I^- → AsO₃^3- + Н₂О + I₂

Арсенит иондарының реакциялары

1. Барий тұздарының әсері:

Арсенит иондары барий иондарымен ақ түсті Ba₃(AsO₃)₂ тұнбасын түзеді:

2AsO₃^3- + 3Ва²⁺ ↔ Ba₃(AsO₃)₂↓.

Минералды қышқылдарда тұнба ериді:

Ba₃(AsO₃)₂↓ + 6Н⁺ ↔ 3Ва²⁺ + 2H₃AsO₃.

2.Сульфид ертінділерінің әсері (фармакопеялық реакция)

Арсенит иондары қышқыл ортада сульфид иондарымен сары түсті As₂S₃ тұнбасын түзеді:

2AsO₃^3- + 3H₂S + 6Н⁺ ↔ As₂S₃↓ + 6Н₂О.

Концентрленген НС1-да тұнба ерімейді, бірақ аммиак ерітіндісінде ериді:

As₂S₃↓ + 6NH₃·H₂O → AsO₃^3- +AsS₃^3- + 6NH₄⁺ + 3Н₂О.

3.Күміс нитратының әсері

Арсенит иондары күміс иондарымен сары түсті Ag₃AsO₃ тұнбасын түзеді:

AsO₃^3- + 3Ag⁺ ↔ Ag₃AsO₃↓.

Концентрленген HNO₃ және аммиак ерітіндісінде тұнба ериді:

Ag₃AsO₃↓ + 6NH₃ → 3[Ag(NH₃)₂]⁺ +AsO₃^3-,

Ag₃AsO₃↓ + 3H⁺ → H₃AsO₃ + 3Ag⁺.

4.Иод ерітіндісінің әсері:

Арсенит иондары әлсіз сілтілі ортада иод ерітіндісін түссіздендіреді:

AsO₃^3- + 2OH^- -2e^- ↔ AsO₄^3- + H₂O [I₃]^- +2e^- ↔ 3I^-	1 1
AsO₃^3- + 2OH^- + [I₃]^-→ AsO₄^3- + H₂O + 3I^-

Хромат және дихромат иондарының реакциялары

1. Барий тұздарының әсері:

Хромат- және дихромат иондары барий иондарымен сары түсті ВаСrO₄ тұнбасын түзеді:

СгО₄^2- + Ва²⁺ ↔ BaCrO₄↓,

Сг₂О₇^2- + 2Ва²⁺+ Н₂О ↔ 2BaCrO₄↓ + 2Н⁺.

2. Калий иодидінің ерітіндісінің әсері:

Дихромат иондары қышқыл ортада иодид иондарын бос иодқа дейін тотықтырып, хлороформ қабатын күлгін түске бояйды:

Сг₂О₇^2- + 14Н⁺ -6е^- ↔ 2Cr³⁺ + 7Н₂О

2I^- +2е^- ↔ I₂

Сг₂О₇^2- + 14Н⁺ + 6I^- → 2Сr³⁺ + 7Н₂О + 3I₂

Силикат иондарының реакциялары

1.Барий тұздарының әсері:

Силикат иондары барий иондарымен ақ түсті BaSiO₃ тұнбасын түзеді:

SiO₃^2- + Ba²⁺ ↔ BaSiO₃↓.

Қышқылдың әсерінен тұнба ыдырайды:

BaSiO₃↓ + 2Н⁺ → Ва²⁺ + H₂SiO₃↓.

2.Аммоний тұздарының әсері

Силикат иондары NH₄⁺ иондарының әсерінен H₂SiO₃ тұнбасын түзеді:

SiO₃^2- + 2Н₂О ↔ H₂SiO₃↓ + 2ОН^- 2NH₄⁺ + 2Н₂О ↔ 2NH₃·H₂O + 2Н⁺
SiO₃^2- + 2Н₂О + 2NH₄⁺ → H₂SiO₃↓ + 2NH₃·H₂O

Тетроборат және метаборат иондарының реакциялары

1.Барий тұздарының әсері:

Тетраборат иондары барий иондарымен ақ түсті Ва(ВО₂)₂ тұнбасын түзеді:

В₄О₇^2- + Ва²⁺ + 3Н₂О ↔ Ba(BO₂)₂↓ + 2Н₃ВО₃.

В₄О₇^2- -иондарын тек аса сілтілік ортада тұнбаға түсіреді:

2Н₃ВО₃ + 2ОН^- + Ва²⁺ ↔ Ва(ВО₂)₂↓ + 4Н₂О.

Минералды қышқылдарда тұнба ериді:

Ba(BO₂)₂↓ + 2Н⁺ + 2Н₂О → Ва²⁺ + 2Н₃ВО₃.

2.Жалынның түске боялуы

Борат иондары күкірт қышқылы және этил спиртінің қатысында борэтилдық эфирі түзіліп, жалында қараса, ол жасыл түске боялады:

Na₂B₄O₇ + H₂SO₄+ 5Н₂О ↔ 4Н₃ВО₃ + Na₂SO₄,

Н₃ВО₃ + ЗС₂Н₅ОН → (С₂Н₅О)₃В + ЗН₂О.

Фторид иондарының реакциялары

1. Барий тұздарының әсері:

Фторид иондары барий иондарымен ақ түсті BaF₂ тұнбасын түзеді:

2F^- +Ва²⁺ ↔ BaF₂↓.

Минералды қышқылдарда тұнба ериді:

BaF₂↓ + 2Н⁺ → Ва²⁺ + 2HF.

2. Кремний фторидінің SiF₄ түзілуі:

Реакция құрғақ әдіспен жүргізіледі.

Күкірт қышқылының құрғақ фторидке әсерінен HF түзіліп, SiF₄ түзілуіне алып келеді. Гидролизденгеннен кейін H₂SiO₃ тұнбасы түзіледі:

CaF₂ + H₂SO₄ → CaSO₄↓ + 2HF,

SiO₂ + 4HF → SiF₄↑ + 2H₂O,

14.3 Екінші аналитикалық топтың аниондары

Хлорид ионының реакциялары

1. Күміс нитратының ерітіндісінің әсері

Хлорид иондары күміс иондарымен ақ түсті AgCl тұнбасын түзеді:

Сl^- + Ag⁺ ↔ AgCl↓.

Тұнба аммиак және аммоний карбонатының ерітінділерінде ериді:

AgCl↓ + 2NH₃ → [Ag(NH₃)₂]⁺ + Cl^-.

Бромид иондарының реакциялары

1.Күміс нитратының әсері

Бромид иондары күміс иондарымен солғын сары түсті AgBr тұнбасын түзеді:

Br ^- + Ag⁺ ↔ AgBr↓.

Тұнба аммиак ерітіндісінде ериді:

AgBr↓ + 2NH₃ ↔ [Ag(NH₃)₂]⁺ + Br^-.

жүктеу/скачать 9,86 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 43 44 45 46 47 48 49 50 51