“Арал қасіреті”
Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті
Орындаған:Жанаберген К.Т.
Тексерген: Шинтемирова А. С.
1.Арал теңізі туралы
2.Арал теңізінің зерттелуі
3. Арал албырты
4.Қандай экологиялық мәселеге
әкеліп соқтырды?
5. Мәселені шешу жолдары
Жоспар:
Арал теңізі туралы
Арал теңізі - Қазақстан
мен Өзбекстан
шекарасында
орналасқан сутоған.
Геңіз XХ ғасырда
ауданы жағынан (68
мың км2) әлемде
төртінші орында
болған болатын, бірақ
1960 жылдардан бастап
теңіздің суы азайып
келеді.
«Бекерден- бекер теңізге құйып жатқан суды
пайдалана отырып, 4 млн гектар жерді
суаруға, 4 млрд сомның өнімін алуға
болады».
1915 жылы қос өзен атырабына саяхатшы-
климатолог А.И. Воейков Оңтүстіктегі
құрғақшылықтың басты себепшісі Арал
теңізі деп есептеп, осы бір орасан үлкен су
қоймасын біржола құртуды ұсынады.
Арал теңізінің зерттелуі
Аралда Жердің еш жерінде
қайталанбайтын балықтар бар еді.
Соның бірі- “Арал албырты” деген
балық.
Теңізді тазалайтын жыртқыш
балық.Дене тұрқы 100 см, 14-15 кг.
Арал албырты – өткінші балық.
Уылдырығынқараша-желтоқсан
айларында Әмударияғашашады.
Майшабақтары теңізге шыққанша 2
жылдай өзендерде тіршілік етеді.
Сол бір балықтар қазір “Кіші
Аралдан”да көрінбейді.
Арал теңізінің экожүйесі өте қатты зардап шекті,əрі теңіздің өлшемі жыл сайын қысқарып
жатыр;
Əмудария жəне Сырдария өзендерінің алабындағы жергілікті халық су тапшылығымен зардап
шегіп отыр;
Балық кəсіпшілігі құлдырап ,көптеген жергілікті кəсіпкерлер жұмыссыз қалды;
Суармалы жерлерді шамадан тыс ылғалдануы грунт сулардың деңгейі өсті,бұл өз кезегінде
топыраққа тұзды тасып отыр;
Судың жетіспеуінен өзендердің жанындағы талды тоғайлар азайып жатыр;
Екі өзен дельтасындағы кішкентай өзендер құрғап,олардың орнына жасанды суқоймалар пайда
болды;
Аймақта өсімдік жəне жануарлар əлемінің: нақтырақ айтқанда, балықтың 11 түрі,
сүтқоректілердің 12, құстардың 26, өсімдіктердің 11 түрі жойылып кетті.;
Арал бассейнінің фаунасы мен флорасы азайып кетті;
Арал дельтасында тұратын халықтың жəне өмір сүретін жануарлардың денсаулығына үлкен
зардап тиюде;
Арал маңы мен Тянь-Шань,Памир тауларынының жергілікті климаты өзгеріске ұшырады;
Экологиялық мәселелер:
Үлкен Арал суқоймасын құтқару 2010 жылы мүмкін емес деп
шешілді.
Кіші Аралды Көкарал бөгетін салу арқылы қалпына келтіруде.
Сібір өзендерін Қазақстанға бұру.
Амудария мен Сырдария өзендерінің суын реттеу арқылы суды
молайту.
Арал теңізін жартылай сақтап қалу.
Каспий теңізінің суын жасанды канал арқылы əкелу.
Жер асты суларын пайдалану.
Арал теңізінің өздігінен табиғи реттелуін немесе толысуын күту.
Мәселені шешу жолдары:
Назарларыңызға рахмет!
Достарыңызбен бөлісу: | 
