Зертханалық жұмыс №1. Жұмыстың тақырыбы: Сутегін алу және оның қасиеттерімен танысу. Жұмыстың мақсаты
№4 жұмыс. Фосфат иондарына сапалық реакция
жүктеу/скачать 0,5 Mb. Pdf көрінісі
|
Элементтер химиясы Лаб 2021 (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Зертханалық жұмыс № 8. Жұмыстың тақырыбы: Күкірт. Күкіртсутек. Күкірт қышқылы. Жұмыстың мақсаты
- Құрал-жабдықтар
- Жұмыстың барысы
| №4 жұмыс. Фосфат иондарына сапалық реакция.
3-4 тамшы Na 2 HPO 4 ерітіндісіне аздаған тамшы BaCl 2 ерітіндісін тамызыңыз. Ақ тұнба түзіледі. Тұнбаның тұз қышқылы, азот қышқылында және сірке қышқылында ерігіштігін байқаңыз. Зертханалық жұмыс № 8. Жұмыстың тақырыбы: Күкірт. Күкіртсутек. Күкірт қышқылы. Жұмыстың мақсаты: Күкірт, күкіртсутектің және күкірт қышқылының қасиеттерімен танысу. Құрал-жабдықтар: Темір штатив, сынауықтар, стақандар, бірнеше колба, ақ қағаз, затты күйдіретін тостағанша, хлоркальцийлі түтік, сутек алатын қондырғы, спирт шамы, ағаш жаңқасы,қант, шыны таяқша. Реактивтер: күкірт түйірлері,суық су, мырыш ұнтағы, сынап ерітіндісі, азот қышқыл қорғасын тұзының ерітіндісі, темір сульфиді, сұйылтылған (1:1) тұз немесе (1:5) күкірт қышқылын, мыс сымы, концентрациялы күкірт қышқылы, H 2 SO 4 , CuSO 4 , Na 2 SO 4 , Na 2 SO 3 , Na 2 CO 3 ерітінділері, хлорлы барий ерітіндісі Жұмыстың барысы: №8-1. Күкірттің қыздырудан физикалық күйін өзгертуі. Пластикалық күкіртті алу. Сынауыққа 2/3 бөлігіне дейін күкірт түйірлерін салып, сынауықты қыздырыңдар. Суық су құйылған стақан даярлап, бетін дөңгелек қатырмақағазбен жауып қойыңдар. Температураның біртіндеп көтерілуіне сәйкес, күкірт түсінің қалай өзгеретініне назар аударыңдар. Күкірт 2500C шамасында қоюланады. Штативті қозғай отырып, қатырмақағазға төңкеріп көріңдер, тек қыздыруды тоқтатпаңдар. Күкірт төгілмейді. Күкіртті ары қарай қыздырсаңдар сұйылады, содан кейін қайнайды. Қайнағанда қоңыр түсті бу шығаратынын зер салып бақылаңдар. Қайнап тұрған күкіртті суық суы бар стақанға құйыңдар (1-сурет). Егер күкіртті құйған кезде тұтанып кетсе, стақанның бетін қатырмақағазымен жауып, күкіртті сөндіріңдер. Пайда болған массаны судан алып, оның резеңке тәрізді серпімділігіне назар аударыңдар. Осы пластикалық күкіртті ашық күйінде келесі сабаққа дейін қалдырсаңдар, біртіндеп кристалдық күйге айналуын байқайсыңдар. №8-2. Күкірттің металдармен әрекеттесуі. а) күкірт көпшілік металдармен қыздырғанда жақсы әрекеттеседі. Темір пластинканың бетіне шамалы күкірт салып, оны штативке бекітіңдер. Оның үстіне мырыш ұнтағын салып, араластырып, қыздырыңдар. Осы кезде мырыш пен күкірт қуатты түрде әрекеттесіп, мырыш сульфиді түзіледі. Реакция теңдеуін жазыңдар. ә) күкірт кейбір металдармен қыздырмай-ақ әрекеттеседі. Кішкене келіге шамалы сынап құйып, оған күкірт ұнтағын салыңдар. Қоспаны келсаппен ұнтақпен езіңдер, сонда күкіртті сынап түзіледі. Реакция теңдеуі жазыңдар. №8-3. Күкірттің сутегімен әрекеттесуі. Күкірт сутегімен қыздырғанда ғана қосылады. Хлоркальцийлі түтіктің кеңейтілген шар тәрізді жеріне 0,5 г шамасында күкірт ұнтағын салыңдар (2-3 суреттер). Хлоркальцийлі түтіктің екінші ұшын жіңішке түтікпен жалғастырып, ішіне азот қышқыл қорғасын тұзының ерітіндісі құйылған стақанға батырыңдар. Ал түтіктің бірінші ұшын сутегі алынатын құралмен жалғастырыңдар. Сутегін біраз жібергеннен кейін, күкірті бар шарды қыздырыңдар, сол кезде күкірт балқып буланады да, сутегімен қосылады. Түзілген күкіртсутек стақандағы азот қышқыл қорғасын тұзымен әрекеттесіп, күкіртті қорғасын түзіледі. Ол қара тұнба түрінде ерітіндіден бөлінеді. Күкіртсутек улы болғандықтан жұмысты тартпа шкафта жасаңдар. Реакция теңдеуін жазыңдар. №8-4. Күкірттісутекті зертханалық жолмен алу және оның кейбір химиялық қасиеттерімен танысу. Дөңгелек түпті колбаға немесе сынауыққа бірнеше түйір темір сульфидін салып, оған 2-3 мл сұйылтылған (1:1) тұз немесе (1:5) күкірт қышқылын құйыңдар. Аузын газ шығатын тамызғыш тәрізді түтігі бар тығынмен тығындап, колбаны штативке бекітіңдер. Егер реакция тым баяу жүрсе сәл қыздырыңдар. Бөлініп жатқан күкіртсутектің иісіне назар аударыңдар. Түтіктің аузына ылғалданған көк лакмус қағазын апарсаңдар, оның қыіарғанын байқайсыңдар. Осы кезде түтіктің аузына от жақындатып көріңдер. Ішінде суық суы бар колбаны п тигізбей ұстаңдар. Колбаның түбінде су тамшыларының түзілгенін көруге болады (4-сурет). Колбаның сыртындағы суды сүртіп, жалынға тигізіп қайта ұстаңдар, шала жанудан колбада күкірт бөлінгенін байқасыңдар (5- сурет). Осы процестерді орындап болғаннан кейін, күкірсутекті шыны түтіктің ұшына резеңке түтік жалғастырып, суы бар ыдысқа жіберіңдер . Сөйтіп күкіртсутектің судағы ерітіндісін даярлаңдар. Күкіртсутектің улы екенін ескере отырып, тәжірибені тартпа шкафта жасаңдар. Реакция теңдеуін жазыңдар. №8-5. Күкірт (IV) оксидін алу. Ол үшін колбаға концентрлі күкірт қышқылын құйып, оған мыс сымды салыңдар. Колбаның аузын газ шығатын имек түтігі бар тығынмен бекітіңдер. Колбаны штативке бекітіп, асбест торының үстіне орналастырыңдар. Спирт шамның жалынында жайлап қыздырыңдар. Мыс пен қышқыл әрекеттесіп, күкірт (IV) оксиді бөлінеді. Оны құрғақ сынауыққа жинап, аузын әйнек шынысымен жауып, кристалдағыштағы суға төңкеріп, батырыңдар. Сынауықтың ішіне судың көтерілгенін байқаңдар. Ол суға көк лакмус қағазын батырып көріңдер. Реакция теңдеулерін жазыңдар. Cu + H 2 SO 4 = SO 2 + H 2 O = №8-6. Күкірт қышқылының қыздырғанда айырылуы. Ол үшін мынадай тәжірибе жасаңдар. Темір пластинкаға бір тамшы концентрациялы күкірт қышқылын тамызыңдар. Пластинканы штативке бекітіп, спирт шаммен қыздырыңдар. Ақ түтіннің түзілуіне назар аударыңдар. Күкірт қышқылының айырылу реакциясының теңдеуін жазыңдар. №8-7. Күкірт қышқылының органикалық заттарға әсері а) концентрациялы күкірт қышқылының органикалық заттарға қалай әсер ететіндігін білу үшін мынадай тәжірибе жасаңдар. Ағаш жаңқасын стақанға құйылған концентрациялы күкірт қышқылына батырсаңдар, ол бірден көмірленбейді. Егер спирт шаммен қыздырып, суын буландырып кептірсе көмірленеді. Екінші тәжірибе – жіңішкелеу ағаш жаңқасын сұйылтылған (1:5) күкірт қышқылына малып алып, қағазға жазу жазыңдар. Оны спирт шамның жалынында (жағып алмай) кептіріңдер. Қышқылдың суы буланып ұшып кеткеннен кейін, қышқыл біртіндеп концентрацияланып, қағаздың қышқыл жаққан жерін көмірлендіреді. Соның нәтижесінде жазу көрінеді. ә) стақанға оның көлеміне қарай бірнеше грамм ұнтақталған қант салыңдар. Оны шамалы сумен ылғалдап, үстіне 2-3 мл концентрациялы күкірт қышқылын құйыңдар, шыны таяқшамен аздап араластырыңдар. Осы кезде қант көбіктеніп, көлемін ұлғайтады. өздерің жасаған тәжірибелерді бір-бірімен салыстыра отырып, түсіндіріңдер. №8-8. Күкірт қышқылы мен оның тұздарына сапалық реакциялар. Күкірт қышқылы мен оның тұздарын басқа қышқылдардан, тұздардан ажырата білудің бірнеше әдісі бар. Оның ішінде ең қолайлысы суда еритін хлорлы барий тұзымен ажырату. Ол үшін мынадай тәжірибе жасаңдар. Бес сынауық алып, оларға мына ерітінділерді құйыңдар: H 2 SO 4 , CuSO 4 , Na 2 SO 4 , Na 2 SO 3 , Na 2 CO 3 . Сонан соң әрқайсысына 1-2 мл хлорлы барий ерітіндісін қосыңдар. Бәрінде де тұнба пайда болды. Тұнбаларды біраз тұндырып қойып, бетіндегі сұйықтықты төгіп тастап, бәріне концентрациялы тұз не азот қышқылын құйыңдар. Сонда күкірт қышқыл барий тұздарының концентрациялы қышқылдарда ерімейтінін көресіңдер. Тек соңғы екі тұздың тұнбасы концентрациялы қышқылдарда біршама ериді. Реакция теңдеулерін жазыңдар. жүктеу/скачать 0,5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|