Әрекеттестіктің диаграммалары суреттеуші нысанның әрекеттесу тобының тәртібін бейнелейтін модель болып табылады.
Ереже сияқты әрекеттестіктің диаграммасы толық игерушіліктің бір нұсқасын қамтиды. Мұндай диаграммаға берілген нұсқаны қолдану үшін өзара бір бірімен алмасатын объектілер қатары және сол хабарламалар кейіптеледі. Осы жолдағы мысал жай нұсқаның қолданылуын келесі тәртіп бойынша бейнелейді:
«Менеджер» алдыңғы «Есеп беру» мен «Орындаушыны» сұрайды;
Егер «Есеп беру» ескірген болса, «Менеджер» «Орындаушыға»
Тізбектің диаграммасында объект тікбұрыштың пунктир тік сызығының шыңы түрінде бейнеленеді. (12.1 суретте)
Бұл тікбұрышты сызық объект өмірінің сызығы (lifeline) деп аталады. Ол өз алдына нысанның өмірлік топтамасының үзіндісін әрекеттестіктер үдерісінде ұсынады.
Әр хабарлама екi объект өмірінің сызығын стрелка түрінде таныстырады. Хабарлама диаграммада қалай беріліп тұр сол ретпен беріледі (жоғарыдан төмен). Әрбір хабарлама атымен белгіленуі мүмкін, қалаған жағдайда оның аргументін және кейбір басқаратын мәліметтерді көрсетуге болады.
Мүмкіндігінше мәліметті басқарудың екі түрінің елеулі мағынасы болады. Біріншіден, бұл қандай жағдайда жіберілетін хабарлама екенін көрсететін шарт, (мысалға , |Есеп беру Ескірді()==true |). Хабарлама тек бір ғана шарттың орындалуымен жіберіледі. Басқа пайдалы басқару таңбалағышы ол хабарлама нысан-адресаттарының көпшілігі үшін көбірет жіберілетіндігін көрсететін итерация таңбалағышы.(мысалға, жаңарту).
Активизация- өмір сызығындағы тікбұрышты үшбұрыш- тәсіл белсенді болғанда көрсетеді (оның орындалуы кезінде не әлде бір рәсімнің орындалуын нәтижесін күту кезінде) . Активизация механизмін қолдана отырып, өзінің делегациясының мағынасын нақты көрсетуге болады. Оларсыз өзінің делегациясынан кейін келесі қандай шақырулар орындалатындығын анықтау қиын, шақырушы тәсілде немесе шақырылушы. Активизация бұл сұраққа ашық жауап береді.
Кесте 12.1. Құрал-саймандар панелiнiң батырмаларын сипаттайтын әрекеттестіктің диаграммалары RationalRose
