Зерттеу пәнін анықтау Зерттеудің мақсаты мен міндеттерін анықтау Зерттеу тақырыбын айқындау Географиялық мониторинг әдістері
Геосаясаттағы саяси, әскери және технологиялық
жүктеу/скачать 1,33 Mb.
|
10 сыынп лекция 52 бет
- Бұл бет үшін навигация:
- Мемлекеттің басты саяси ресурстарын бағалау
| Геосаясаттағы саяси, әскери және технологиялық
факторлардың маңызы Геосаясаттағы саяси, әскери факторларға баға беру. Геосаясатқа ықпал ететін факторлар арасында әсіресе саяси, әскери факторлардың орны ерекше. Қазіргі заманғы саяси факторлар әртүрлі аумақтық деңгейлерде (жергілікті сипаттан халықаралық деңгейге дейін) түрліше географиялық. экономикалық, әлеуметтік, тарих факторлардың кешенді ыкпал етуінен қалыптасады. Қазіргі уақытта елдегі биліктің сипаты манызды саяси ресурс болып есептеледі. Елдің бейтарап бейбіт саясат ұстануы, әлемдегі және аймақтағы беделі мен көшбасшылыққа ұмтылысы оның геосаяси жағдайын нығайтады. Елдің саяси ресурстары қатарына бірнеше факторларды жатқызуға болады. Мемлекеттің өз аумағындағы ғана емес, көршілес аймақтардағы саяси факторлар да оның геосаяси жағдайына ықпал етеді. Мысалы, көршілес аймақтардағы саяси тұраксыздық елдің шегаралары арқылы бүлікшілердің еніп кетуіне, босқындардың ағылуына алып келуі мүмкін. Керісінше. көршілес аймақтардағы саяси жағдайдың тұрақтылығы елдің геосаяси жағдайын нығайта түседі. Қазіргі кезде мемлекеттің әскери қуаттылығы теңіз, әуе, ядролық, ғарыштық және ақпараттық әлеуетімен анықталады. Ядролық мемлекеттер бұл алапат қару түрін саяси мақсатта, яғни қарсыласын тежеу үшін ғана пайдаланады. Ядролық қару - мемлекеттің қауіпсіздік деңгейін қамтамасыз ететін геосаяси ресурс. Саяси және әскери факторлар өзара байланысты. Әскери әрекеттердің болу мүмкіндігі әсіресе ұлы державалар ыдыраған кезеңге сәйкес келеді. XX ғасырды 90-жылдарында көпұлтты мемлекеттер болып саналатын КСРО мен Югославия ыдырады, әсіресе соңғысында қарулы қақтығыстар орын алды. 1992 жылдан бері дүниежүзі елдерінің 1/3-інде этностық негіздегі шиеленістер болды. Мұның өзі көптеген елдердін геосаяси жағдайына кері ықпал етті. Мемлекеттің басты саяси ресурстарын бағалау: елдің халықаралық ұйымдардағы рөлі, мемлекеттің даму тарихында жинақтаған беделі, кәсіби деңгейі жоғары саясаткерлердің болуы, күрделі саяси жағдайда мемлекет мүддесіне сай шешімдер қабылдауы, әлемдегі өзгерістерге сай әрекет ету, елдің геосаяси жағдайын жақсарту үшін шешімдер қабылдау. Геосаясаттағы технологиялық факторларға баға беру. Технологиялардың геосаяси ықпал ету жолдары: жаңа әскери техникалық құралдардың пайда болуы, жылдам жүретін көлік түрлерінің пайда болуы, ақпарат ағындарының таралуы, қарсыластардың қару жарағын тауып, жойып жіберетін құрал, ғылыми технологиялық әлеуеті жоғары шағын елдердің басымдылығы, кибершабуылдар. Сонымен катар түрлі саяси, діни ағымдардың да таралуына кедергі азайды. Сол себепті XXI ғасырда дамыған мемлекеттер өз аумағын кибершабуылдан қорғайтын құралдарға жүгінуге мәжбүр. жүктеу/скачать 1,33 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|