1.Информатиканы оқытудың негізгі дидактикалық принциптері
- мұғалімнің материалды берудегі ғылыми және жүйелілік принциптері;
- оқытудағы көрнекілік принциптері;
- информатика сабағындагы тәрбиелей оқытудың принциптері.
- Тізбектілік және циклділік принциптері.
Дидактика принциптері – сабақ беруде (оқытуда) басшылыққа алынуға тиісті білім берудің және оқытудың ортақ теориясының негізгі қағидалары. Кейбір принциптерді білу кейбір білмейтін принциптердің орнын оңай толтырады. (Гельвеций К.).
1. Ғылыми принцип бойынша (С.И. Архангельскийдің пікірін қолданған дұрыс): "Барлық хабарланатын оқу мәліметтері қазіргі алдыңғы қатарлы ғылым жетістіктеріне толығымен сәйкес келуі керек", яғни, мұғалім берілетін (оқытылатын) материалдың дәлдігіне, шындылығына және нақтылығына ерекше көңіл бөлуі тиіс, материалдың мазмұнын, ғылыми ұғымдардың ұқыпты түрде іріктелуі қажет. Ғылыми принципін сақтау, білім беру мазмұнында осы облыстағы жаңа жетістіктерінің қамтылуын қажет етеді. Мысалы, «Электрондық кестелердің мүмкіндіктері» тақырыбын қарастырған кезде ғылыми принципін сақтау есебінде оқушыларды “Microsoft Exсel” бағдарламасымен іс жүзінде таныстыруға болады, себебі бұл бағдарлама қазіргі уақытта электрондық кестелер тобының ең кең қолданылатын әрі ең жетілдірілген түрі. Оқытудың ғылыми негізі сол сияқты оқыту әдістемесінің дәл бүгінгі таңда сәйкестігін де білдіреді. Бұл информатикаға қолданғанда ең алдымен модельдеу, оқушылардың зерттеу қызметін білдіреді. Оқу үрдісін ұйымдастырудың ғылыми негізінің тағы бір мысалы ретінде компьютерлік тестілеуді айтуға болады.
2) 0қудың жүйелілік принципі(М.И. Скаткиннің сөздері бойынша) "ұғымдар мен пән бөлімдерін оқытып, түсіндіргенде, олардың логикалық байланыстылығын және өзара алмаса алуын құрастыра алуында", яғни, жаңаны үйрену (ұғымдар, ережелер, талдаулар) оқушылар бұрын өтіп кеткен материалды терең түсінуінен.
3) Оқытудың көрнекілік принципінің қағидасы бойынша білімді саналы игеру, оқушылардың ғылыми танымының және көзқарастарының қалыптасуы тек сезімдік-практикалық тәжірибесі негізінде ғана қалыптасуы мүмкін, яғни объектілер мен құбылыстарды саналы түрде қабылдау - мектеп қабырғасындағы танымның бастапқы қадамы болып табылады. Информатикадан жаңадан беріп жүрген жас мамандарда сабақта қолданылатын көрнекілік құралдар аз, сол себептен көбірек қолдануға тырысу керек.
4) Тізбектілік және циклділік принциптері.Тізбектілік оқу материалының ұғымдардың логикалық тізбегі немесе қайталау материалдың бекітілу ретінде жүрілетін және ешқандай шеңберлері болмайтын ағаш ретінде берілуін білдіреді. Информатикада тек қана тізбектілік принципін қолдану жеткіліксіз, тізбектілік циклділік формасында жүзеге асырылуға тиісті. Бұл ұғымдардың барлық жаңа контекстерімен байытылып қайталанатындығын білдіреді. Егер өзге пәндер үшін бұл қалаулы жол болса, информатика үшін бірден-бір мүмкін жол болып табылады. Ол бәрінен бұрын информатика мазмұнын сипаттайтын күшті ішкі пәнаралық байланыстан туындайды. Циклді формада материалды тізбектей беру мысалы ретінде информатиканың календарлық (күнтізбектік) жоспарының үзіндісін келтіруге болады:
6) Тәрбиелей оқыту принциптері—дидактикадағы оқыту мен тәрбиелеудің арасындағы тығыз байланыстылықты қамтиды. Әдетте тәрбиелік әсер оқу үрдісі кезінде пайда болып, оқушының өзіндік қасиеттері дәл сол кезде қалыптасады. Бұл принцип дидактикалық барлық принциптерін біріктіреді. Принципті іске асыру -мұғалімнің өзінің жеке қасиеттеріне, жеке тұлғасының сапалылығына байланысты екендігі әр мұғалімнің есте сақтағаны дұрыс.
Осы айтылған принциптердің бәрін информатиканы оқытуда қолдану оны тереңірек түсініп, тек жеке сабақ емес, іргелі, басқа пәндерімен тығыз байланысты пән ретінде қалыптастырады. Қазіргі кезде информатика мұғалімі өз сабағына бұрынғыдай тек математика, физика мысалдарын ғана емес тарих, биология, анатомия сабақтарынан да суреттер, үзінділер, анимациялық (қозғалыстағы) элементтер келтіру арқылы компьютер ерекшелігінде және мысал ретінде қолданылған пән ерекшелігінде жақсы түсіндіруге болады.
2 -Алғашқы көмек көрсету аптечкасы, оның құрамында дәрігерлiк құралдар мен дәрi-дәрмектiң мына түрлерi болуға тиіс:
Компьютерлiк кабинеттердi жабдықтауда және қолданғанда бейнедисплейлiк терминал (БДТ) және ДЭЕМ–мен жұмыс iстеу кезiнде адамға қауiптi факторлардың қолайсыз әсер етуiнен сақтап қалу үшiн санитарлық ережелер мен нормаларды қатты қадағалау өте маңызды болып табылады [35]. Қазіргі кезде информатика кабинеттері негізінен электромагниттік және электростатистикалық өрістерінің көздері болып табылатын электрондық-сәулелі түтікшенің негізінде жасалған мониторлары бар дербес компьютермен жабдықталған. Бұл өрістердің қарқындылығы көптеген факторларға, жекеше алғанда монитордың экранына шығарылатын бейненің типінен, бейненің ашықтығынан, шығарылатын символдардың санынан, экранның ауысу жиілігінен, шаң, температурадан, ауаның ылғалдылығы мен циркуляциясына тәуелді болады. ДК қызмет етуі кислород концентрациясының төмендеуіне, озон құрамының көтерілуіне, ауаның иондық құрамының бұзылуына әкеледі.
Бейне-дисплейлік терминалда (БДТ) оқушылардың үздiксiз жұмыс iстеуi олардың жастарына байланысты, ол мына рұқсат етiлген уақыттардан аспауы керек:
1 сынып (6 жас) оқушылары үшiн – 10 минут;
I-V сынып оқушылары үшiн – 15 минут;
VI-VII сынып оқушылары үшiн – 20 минут;
VIII-IХ сынып оқушылары үшiн – 25 минут;
Х-ХI сынып оқушылары үшiн сабақтың бiрiншi бөлiгiнде – 30 минут, екiншiсiнде – 20 минут.
БДТ мен ДЭЕМ-да жұмыс жасағанда жоғарыда белгiленген жұмыс ұзақтығынан асып кеткен жағдайда көзге жаттығулар кешенін, ал әрбiр сабақтан кейiн үзiлiсте – жалпы шаршаудан сақтану үшiн физикалық жаттығулар жасау керек. Х-ХI сынып оқушылары үшiн БДТ және ДЭЕМ қолдану сабақтарының саны аптасына 2-ден, ал басқа сыныптар үшiн 1 сабақтан аспауы керек. БДТ және ДЭЕМ-қолданып үйiрме сабақтарын өткiзу аптасына екi реттен артық болмауы керек, жалпы мынадай ұзақтықта:
- II-V сынып (7-10 жас) оқушылары үшiн 60 минуттан аспауы керек;
- VI және жоғары сынып оқушылары үшiн 90 минуттан аспауы керек; болуы керек.
Достарыңызбен бөлісу: |