[11. 06, 18: 03] Сабина: Тарау бойынша тексеруге арналған тест сұрақтары

жүктеу/скачать 53,09 Kb. Дата 11.06.2023 өлшемі 53,09 Kb. #178639

[11.06, 18:03] Сабина: Тарау бойынша тексеруге арналған тест сұрақтары 1. Қай уақыттта «Топырақтану» өзіндік ғылыми пəн ретінде қалыптасты: А) XIX ғ. басы В) XIX ғ. аяғы С) XX ғ. басы Д) XVIII ғ. аяғы Е) XVIII ғ. ортасы 2. Топырақтың алғашқы ғылыми анықтамасын берген ғалым: А) В. Р. Вильямс В) М. В. Ломоносов С) П. А. Костычев Д) В. В. Докучаев Е) Н. М. Сибирцев 3. Топырақтың негізгі (маңызды) қасиеті ретінде, оны тау жы- нысынан ажырататын – топырақтың құнарлығын анықтаған ғалым: А) В. Р. Вильямс В) М. В. Ломоносов С) П. А. Костычев Д) В. В. Докучаев Е) Н. М. Сибирцев 4. Бірінші топырақтану оқулығының авторы: А) В. Р. Вильямс В) М. В. Ломоносов С) П. А. Костычев Д) В. В. Докучаев Е) Н. М. Сибирцев 5. Агрономиялық топырақтанудын негізін салушы ғалым: А) В. Р. Вильямс В) М. В. Ломоносов С) П. А. Костычев Д) В. В. Докучаев Е) Н. М. Сибирцев [11.06, 18:04] Сабина: 6. Топырақтың дамуы уақыт бойынша өсімдіктер мен тау жыныстарының өзара əрекеттесуі нəтижесінде болатындығы тура- лы ойды алғашқы көрсеткен ғалым: А) В. Р. Вильямс В) М. В. Ломоносов С) П. А. Костычев Д) В. В. Докучаев Е) Н. М. Сибирцев 7. Ғылыми генетикалық топырақтануды (докучаевтік кезең) са- лушы ғалымдар: 1) В. Р. Вильямс; 2) М. В. Ломоносов; 3) П. А. Кос- тычев; 4) В. В. Докучаев; 5) Н. М. Сибирцев А) 1, 2, 3, 4, 5 В). 3, 4, 5 С) 1, 2, 3 Д) 4 Е) 2, 4 8. Топырақтану ғылымы нені зерттейді: А) Топырақтардың қасиеттерін В) Жаратылыс тарихи дене ретінде топырақтардың динамикасын С) Топырақты еңбек объектісі ретінде Д) Топырақты өндіріс тəсілі ретінде Е) Жоғарыдағы барлығы 9. Топырақтанудын негізгі бөлімдерін атаңыз: 1) топырақтарфизикасы; 2) топырақтар химиясы; 3) топырақтар генезисі; 4) топырақтар географиясы; 5) топырақтар экология- сы; 6) агрономиялық топырақтану; 7) топырақтар биологиясы; 8) топырақтар классификациясы (жіктелуі); 9) ормандық топырақтану; 10) мелиоративтік топырақтану А) 1, 2, 3, 4, 5 В) 3, 4, 5 С) 1, 2, 3, 6, 7, 9, 10 Д) Айтылғанның барлығы Е) 6, 9, 10 10. Топырақтанудың фундаменталды бөлімдерін атаңыз: 1) топырақтар физикасы; 2) топырақтар химиясы; 3) топырақ [11.06, 18:04] Сабина: тар генезисі; 4) топырақтар географиясы; 5) топырақтар экологи- ясы; 6) агрономиялық топырақтану; 7) топырақтар биологиясы; 8) топырақтар классификациясы (жіктелуі); 9) ормандық топырақтану; 10) мелиоративтік топырақтану А) 1, 2, 7 В) 3, 4, 5 С) 3, 6, 7, 9, 10 Д) Айтылғанның барлығы Е) 6, 9, 10 11. Топырақтанудың қолданбалы бөлімдерін атаңыз: 1) топырақтар физикасы; 2) топырақтар химиясы; 3) топырақ- тар генезисі; 4) топырақтар географиясы; 5) топырақтар экологи- ясы; 6) агрономиялық топырақтану; 7) топырақтар биологиясы; 8) топырақтар классификациясы (жіктелуі); 9) ормандық топырақтану; 10) мелиоративтік топырақтану А) 1, 2, 7 В) 3, 4, 5 С) 3, 6, 7, 9, 10 Д) Айтылғанның барлығы Е) 6, 9, 10 12. Барлық басқа бөлімдердің материалдарын қолданатын, кар- та түсірудің, топырақ құнарлығын сипаттаудың жəне комплексті бағалаудың, мемлекеттің жер кадастрін бірыңғай құрастырудың бірлік таксономиялық жүйесі болатын, топырақтанудың бөлімін атаңыз: 1) топырақтарфизикасы; 2) топырақтар химиясы; 3) топырақтар генезисі; 4) топырақтар географиясы; 5) топырақтар экология- сы; 6) агрономиялық топырақтану; 7) топырақтар биологи- ясы; 8) топырақтар классификациясы (жіктелуі); 9) ормандық топырақтану; 10) мелиоративтік топырақтану А) 1 В) 3 С) 4 Д) 5 Е) 8 [11.06, 18:04] Сабина: 13. Топырақтануда топырақтардың негізгі зерттеу əдістері қанша? А) 1 В) 3 С) 4 Д) 5 Е ) 8 14. Топырақтануда қолданылатын топырақтардың негізгі зерт- теу əдістерін атаңыз: 1) салыстырмалы-географиялық; 2) стационар- лы; 3) салыстырмалы-аналитикалық; 4) биоиндикация; 5) модель- деу; 6) вариациялық статистика; 7) карталарды түсіру А ) 1, 2, 3, 5 В) 3, 4, 5, 7 С) 1, 3, 6, 7 Д) Айтылғанның барлығы Е) 2, 4, 6, 5 15. Қай көне грек философының еңбектерінде топырақтар жақсы, құнарлы, кедей, құнарсыз болып бөлінген: А) Анаксимандр, Кант В) Анаксимен, Анаксимандр С) Теофраст, Аристотель Д) Геродот, Анаксимандр Е) Кант, Теофраст 16. Қай уақытта Батыс Еуропада топырақ туралы екі көрініс пайда болды? А) XVIII ғ. аяғы – XIX ғ. басы В) XIX ғ. аяғы – XX ғ. басы С) XIX ғ. басы Д) XVIII ғ. Е) XVII ғ. аяғы – XVIII ғ. басы 17. Желге үгілу əсерінен пайда болған, бос тау жынысы ретінде топырақты қарастырған батыс еувропалық бағыт: А) Агромəденихимиялық В) Генетикалық [11.06, 18:05] Сабина: С) Гумус теориясы Д) Агрогеологиялық Е) Егіншілік 18. Топырақты тек қорек элементтерінің көзі ретінде қарастыр- ған батыс еувропалық бағыт: А) Агромəденихимиялық В) Генетикалық С) Гумус теориясы Д) Агрогеологиялық Е) Егіншілік 19. Батыс Еувропада (XVIII ғ. аяғы – XIX ғ. бірінші жартысы) гумус теориясының (өсімдіктер топырақтың органикалық затымен қоректенеді) авторы: А) Фаллу В) Берендт С) Рихтгофен Д) Таер Е) Либих 20. Топырақ табиғи дене емес, топырақтан өсімдіктер тек мине- ралдық қорек заттарды тұтынады деген көзқарастардың авторы: А) Фаллу В) Берендт С) Рихтгофен Д) Таер Е) Либих 21. Қай елде топырақтанудың ғылыми негіздері жəне негізгі зерттеу əдістері жасалған: А) Германияда В) Грецияда С) Қазақстанда Д) Англияда Е) Рессейде 22. Қай елде агрогеология ғылымы пайда болған? А) Германияда [11.06, 18:05] Сабина: В) Грецияда С) Қазақстанда Д) Англияда Е) Ресейде 23. Қай уақытта агрогеология ғылымы пайда болған? А) XVIII ғ. аяғы – XIX ғ. басы В) XIX ғ. аяғы – XX ғ. басы С) XIX ғ. басы Д) XVIII ғ. Е) XVII ғ. аяғы – XVIII ғ. басы 24. Қай жылы орыс ғалымдарымен топырақтардың бірінші зерттеулері басталды? А) 1883 ж. В) 1900 ж. С) 1899 ж. Д) 1750 ж. Е) 1725 ж. 25. Ресейде топырақтарды бірінші зерттеген ғалым: А) В. Р. Вильямс В) М. В. Ломоносов С) П. А. Костычев Д) В. В. Докучаев Е) Н. М. Сибирцев 26. Генетикалық топырақтанудың негізін салушы: А) В. Р. Вильямс В) М. В. Ломоносов С) П. А. Костычев Д) В. В. Докучаев Е) Н. М. Сибирцев 27. Орыс топырақтануының дамуының жаңа кезенінің (XX ғасырдың алғашқы жылдары) белгілі топырақтанушысы, то- пырақтану бойынша фундаменталды оқулығының авторы, В. В. До- кучаев атындағы Топырақтану институтының ұйымдастырушысы: А) П. Коссович [11.06, 18:05] Сабина: В) Н. Сибирцев С) Л. Прасолов Д) С. Неуструев Е) К. Глинка 28. Топырақтардың қасиеттерін зерттеудің негізін салу- шы, топырақ пайда болудың, топырақтар жіктелуінің жəне эволюциясының ерекше ойларының авторы: А) П. С. Коссович В) Н. М. Сибирцев С) Л. И. Прасолов Д) С. С. Неуструев Е) К. Д. Глинка 29. Топырақтардың географиясы, экологиясы жəне эволюциясы бойынша көптеген еңбектердің авторы: А) П. С. Коссович В) Н. М. Сибирцев С) Л. И. Прасолов Д) С. С. Неуструев Е) К. Д. Глинка 30. Орыс топырақтануының жаңа кезеңі қай уақытқа жатады? А. XVIII ғ. аяғы – XIX ғ. басы В. XIX ғ. аяғы С. XX ғ. басы Д. XVIII ғ. аяғы Е. XVII ғ. аяғы – XVIII ғ. басы [11.06, 18:06] Сабина: Тарау бойынша тексеруге арналған тест сұрақтары 1. Топырақтың морфологиялық белгілері: А) Топырақтың пайда болу процесінде өзіне тəн құрылымының пішінінің түзілуі В) топырақтың дамуы мен өсімдік өміріндегі жылулық қасиеттері С) Топырақтың нығыздылығы [11.06, 18:06] Сабина: Д) Топырақ кеуектерінің көлемі Е) Топырақтың сіңіру қасиеті 2. Топырақтағы минералдар пайда болу жағынан қалай бөлінеді? А) минералдық, органикалық В) химиялық, минералдық С) магматикалық, метаморфикалық Д) минералды, магматикалық Е) органикалық, химиялық 3. Топырақтың фазалық құрамы: А) қатты, ылғал, ауа, тірі фазалар В) минералдық, ылғал, ауа С) тірі, химиялық, физикалық Д) геграфиялық, жер бедері, ауа Е) топырақтың құнарлылығы 4. Өсімдіктердегі микроэлементтердің атқаратын қызметі: А) өсімдіктерде жүретін түрлі физикалық, биохимиялық процес- терге қатысады В) өсімдіктің өмірінде топырақтың жылулық қасиеттерінің маңызы С) топырақтың нығыздылығы Д) топырақ кеуектерінің көлемі Е) топырақтың сіңіру қасиеті 5. Геологиялық үлкен зат айналым дегеніміз не? А) жер қойнауындағы жəне жер бедеріндегі тау жыныстарының өзгеруі мен қозғалуы В) топырақтың жоғары тамырлы қабатында микроэлементтердің шоғырлануы С) өсімдіктерде жүретін түрлі физикалық, биохимиялық процес- терге қатысады Д) топырақтың құрылымы, су-ауа режимі, жылулық, меншікті салмақ Е) өсімдіктің өмірінде топырақтың жылулық қасиеттерінің маңызы [11.06, 18:06] Сабина: 6. Үгілудің неше түрі бар? А) механикалық, морфологиялық, биологиялық В) физикалық, химиялық, биологиялық С) физикалық, сіңіру, ауа Д) морфологиялық, биологиялық, химиялық Е) химиялық механикалық 7. Көп жылғы өсімдік тамыры бекіген топырақ қабаты: A) гумус B) топырақтың органикалық қабаты C) топырақ массасы D) сіңіру компоненті E) тамырлар жиыны 8. Топырақтың морфологиялық көрінісінің ішіндегі ең негізгі белгісі: A) топырақ профилі B) топырақ түсі C) топырақ тығыздығы D) топырақ зоналығы E) топырақ құрылымы 9. Жер бетіндегі қатайған тау жыныстары табиғат күштерінің ғасырлар бойы үздіксіз əсерінен бірте-бірте қирап, бұзылып, қопсыған жыныстарға айналу құбылысы геологияда қалай аталады? A) үгілу B) химиялық үгілу C) физикалық үгілу D) механикалық үгілу E) биологиялық үгілу 10. Топырақта ең тараған микроағзалардың тобы: А) балдырлар В) бактериялар С) актиномицеттер Д) саңырауқұлақтар Е) жоғарыдағы барлығы [11.06, 18:06] Сабина: 11. Біріккен топырақтарға не жатады: А) сазды, құмды жыныстар, ұсақ құмдар В) ірі жыныстар С) тасты тұқымдар D) жартылай тасты тұқымдар Е) ірі құмдар 12. Іздестірулерде топырақты тандау, сақтау жəне тасымалдау қай нормаларға сəйкес келеді? А) тапсырысшының техникалық тапсырмасына В) іздестірушінің техникалық мүмкіндігіне С) ГОСТ 12071-2000 D) жобалаушы рекомендациясына Е) СНиП РК 1.02-18-2004 13. Тропосферадағы су буы қалай пайда болады? А) өзен жəне батпақ суларының булануынан В) мұхит суларының булануынан С) жер асты суларынан D) су қоймалары мен көлдердің булануынан Е) ауаның өзінен 14. Ылғалдану коэфициенті – бұл ... А) буланудың температураға қатынасы В) жылдық жауын-шашын мөлшерінің булануға қатынасы С) жылы жəне суық күндердің қатынасы D) мұндай коэфициент болмайды Е) жауын-шашынды күндердің ашық күндерге қатынасы 15. Топырақтың түзілуіне қатысы жоқ заттар: А) кірпіш В) шыны С) тас Д) пластмассалар Е) дұрыс жауабы жоқ 16. Топырақтың құнарлығын қалпына келтіру: А) деструкция [11.06, 18:06] Сабина: В) кадастр С) бонитировка Д) рекультивация Е) мониторинг 17. Топырақта тіршілік ететін организмдер: А) гидрофильдер В) нектон С) эдафабионттар Д) планктон Е) галофильдер 18. Тұзды топырақта тіршілік ететін организмдер: А) гидрофильдер В) нектон С) эдафабионттар Д) планктон Е) галофильдер 19. Гумус топыраққа қандай түс береді? А) қызыл В) сия көк С) ақ Д) қара қоңыр Е) сары 20. Топырақтың негізгі сипаттамаларына не жатады? А) түсі В) тығыздығы С) құрылымы Д) механикалық құрамы Е) аталғандардың барлығы 21. Топырақ бетіне келетін Күн сəулесі қуатының мөлшері неге байланысты? А) географиялық аймаққа Б) құрлық бедеріне С) жыл маусымына [11.06, 18:07] Сабина: Д) барлығына да Е) ауа райына 22. Топыраққа қызыл, күлгін, сарғыш түсі не береді? А) гумустық заттарды Б) кремний қышқылын С) темір қоспаларын Д) ульмин қышқылын Е) гумин қышқылын 23. Топыраққа ақ, аққұба, ақшыл реңді түс не береді? А) гумустық заттар Б) кремний қышқылын, көміртекті кальций С) темір қоспаларын Д) барлығы да Е) ульмин қышқылын 24. Топырақтың беткі қарашірік жəне қоректік заттар шоғырланған, түсі басқа қабаттарға қарағанда, күнгірттеу болатын қабатын қалай атайды? А) гумустық-аккумулятивті қабат Б) иллювиальды қабат С) гумустық-элювиалды қабат Д) аналық жыныс қабаты Е) қарашірік қабаты 25. Топырақ негізі қандай элементтерден тұрады? A) тастан B) ұсақ тастан C) қиыршық тастан D) тірі ағза қалдықтарынан E) əртүрлі топырақ түзуші жыныстардан [11.06, 18:08] Сабина: Тарау бойынша тексеруге арналған тест сұрақтары 1. Топырақта ең таралған біріншілік минералдарды атаңыз: А) кварц В) дала шпаты С) амфиболалар Д) пироксендер жəне слюдалар Е) жоғарыдағы барлығы 2. Н. А. Качинский бойынша механикалық элементтердің клас- сификациясына сəйкес 0,001 – 0,0001 мм мөлшері бар топырақ бөлшектері келесі фракцияны құрайды: А) тас В) қиыршық тас С) тұңба Д) құм Е) физикалық балшық [11.06, 18:09] Сабина: 3. Механикалық құрамы бойынша топырақ атауының негізіне қандай топырақ фракцияларының арақатынасы жатқызылған? А) шаң мен құм В) тас пен қиыршық тас С) тұңба мен коллоидтер Д) тас пен құм Е) физикалық құм мен физикалық балшық 4. Топырақтың басқа атауы: А) оксисфера В) литосфера С) биосфера Д) геосфера Е) педосфера 5. Топырақты неше фаза ажыратады? А) 6 В) 4 С) 8 Д) 10 Е) 2 6. «Топырақ-планетарлық механизм» түсінігін көрсетіңіз: А) көпфаздық полидисперстық жүйе В) құрлықта тіршіліктің пайда болуының айналымын қамтамасыз ететін полифункционалдық табиғи жүйе С) құнарлығы бар ерекше жаратылыс тарихи дене Д) биосфераның басқа жүйелерімен үзіліссіз əрекеттесуде бо- лады Е) өзара қамтамасыз етілген тепе-теңдіктердің күрделі жүйесінің арқасында химиялық элементтердің масса алмасуының ғаламдық айналымдық үрдістерін реттейді 7. «Топырақ – ашық динамикалық жүйе» түсінігін айтыңыз: А) көпфаздық полидисперстық жүйе В) құрлықта тіршіліктің пайда болуының айналымын қамтамасыз ететін полифункционалдық табиғи жүйе С) құнарлығы бар ерекше жаратылыс тарихи дене [11.06, 18:09] Сабина: Д) биосфераның басқа жүйелерімен үзіліссіз əрекеттесуде бо- лады Е) өзара қамтамасыз етілген тепе-теңдіктердің күрделі жүйесінің арқасында химиялық элементтердің масса алмасуының ғаламдық айналымдық үрдістерін реттейді 8. Топырақтағы арнайы органикалық зат: А) гумус В) фульвоқышқылдар С) гумин қышқылдары Д) гумин Е) гиматомелан қышқылдары 9. Топырақтың табиғи дене ретінде ерекшеліктері: А) ашық динамикалық жүйе; планетарлық механизм; В) гумустың болуы; органикалық заттардың болуы; күрделі зат құрамы; ашық динамикалық жүйе; планетарлық механизм; С) гумустың болуы; химиялық элементтер қосылыстарының алуандылығы; күрделі зат құрамы; маңызды параметрлерінің заңдылық өзгерістері Д) ашық динамикалық жүйе; планетарлық механизм; Е) гумустың болуы; органикалық заттардың болуы; химиялық элементтер қосылыстарының алуандылығы; күрделі зат құрамы; 10. Жай тұздардың (кальцит, магнезит, гипс, мирабилит жəне т.б.) маңызы: А) топырақтың агрофизикалық қасиеттерін анықтайды В) топырақ құнарлығын анықтайды С) өсімдіктердің күлділік қоректену элементтерінің резервтік қоры Д) топырақ тұздануының дəрежесі мен сипатын анықтайды Е) топырақтың су-физикалық қасиеттерін жақсартады 11. Монтмориллонит тобы минералдарының маңызы: А) топырақтың агрофизикалық қасиеттерін анықтайды В) топырақ құнарлығын анықтайды С) өсімдіктердің күлділік қоректену элементтерінің резервтік қоры [11.06, 18:10] Сабина: Д) топырақтың тұздануының дəрежесі мен сипатын анықтайды Е) топырақтың су-физикалық қасиеттерін жақсартады 12. Ең көп таралған балшықты минералды атаңыз: А) пиролюзит В) монтмориллонит С) гидроокись кремния Д) мирабилит Е) бемит 13. Екіншілік минералдардың арасында не ажыратылады? А) жай тұздар В) гидроокистер С) окистер Д) балшықты Е) жоғарыдағы барлығы 14. Аридті климат жағдайындағы жоғары мөлшерде топырақта жинақталатын екіншілік минералдар: А) жай тұздар В) гидроокистер С) окистер Д) балшықты Е) жоғарыдағы барлығы 15. Өсімдіктер үшін топырақта калийдің маңызды көзі: А) хлориттер В) гидрослюдалар С) аралас-қабатты минералдар Д) монтмориллониттер Е) каолиниттер 16. Осындай екіншілік минералдардың топырақта басымдылығы – олардың негіздермен кедейлігінің көрсеткіші: А) хлориттер В) гидрослюдалар С) аралас-қабатты минералдар Д) монтмориллониттер Е) каолиниттер [11.06, 18:10] Сабина: 17. «Механикалық элементтер – …» түсіндірмесін жалғастыр: А) жоғары дисперсті аморфты қосылыстар В) топырақтың тығыздығы мен саңылаулығының сыртқы көрсетілуі С) топырақ жəне топырақ түзуші жыныстарын қатты фазасының əртүрлі мөлшерлі бөлшектері Д) топырақ горизонттарында əртүрлі формасы жəне химиялық құрамы бар заттардың жинақталуы Е) пайда болуы топырақ түзілу процесімен байланысты емес топырақтағы органикалық жəне бейорганикалық денелер 18. Н. А. Качинский бойынша механикалық элементтердің клас- сификациясына сəйкес мөлшері 1 мм жоғары топырақтың барлық бөлшектерінің атауы: А) қанқа бөлігі В) майда үлбір С) тұнба Д) құм Е) физикалық балшық 19. Н. А. Качинский бойынша механикалық элементтердің клас- сификациясына сəйкес мөлшері 1 мм кіші топырақтың барлық бөлшектерінің атауы: А) қанқа бөлігі В) майда үлбір С) тұңба Д) құм Е) физикалық балшық 20. Топырақтардың тастылық дəрежесі бойынша бөлінуі: А) қанқа бөлігі жəне майда үлбір В) тасты емес, əлсіз тасты, орташа тасты, күшті тасты С) валундық, галечниктік, ұсақталған тас Д) кіші, орташа, ірі Е) физикалық балшық, тұнба, шаң 21. Топырақтардың тастылық типіне байланысты бөлінуі: А) қанқа бөлігі жəне майда үлбір [11.06, 18:10] Сабина: В) тасты емес, əлсіз тасты, орташа тасты, күшті тасты С) валундық, галечниктік, ұсақталған тас Д) кіші, орташа, ірі Е) физикалық балшық, тұнба, шаң 22. Қандай фракцияның механикалық элементтері топырақтың су өткізгіштігін, кіші су сыйымдылығын жəне су көтерілуінің бол- мауын анықтайды? А) құм В) шаң С) тас Д) тұнба Е) қиыршық тас 23. Қандай фракцияның механикалық элементтері топырақтың жеңіл шаңдылығын, кіші су сыйымдылығын жəне тығыздануға қабілетін анықтайды? А) құм В) шаң С) тас Д) тұнба Е) қиыршық тас 24. «Механикалық анализ – …» түсінігін жалғастыр: А) физикалық балшық пен физикалық құмның арақатынасы В) механикалық элементтерді саналық анықтау С) механикалық элементтер фракцияларының топырақта немесе жыныста салыстырмалы мөлшері Д) механикалық элементтерді сапалық анықтау Е) қанқа бөлігі мен майда үлбірдің арақатынасы 25. Топырақ пен жыныстардың механикалық құрамының бірінші классификациясының авторы: А) Н. М. Сибирцев В) Н. А. Качинский С) В. В. Докучаев Д) В. В. Добровольский Е) В. Р. Вильямс [11.06, 18:10] Сабина: 26. Топырақ пен жыныстардың механикалық құрамының қазіргі кең таралған классификациясының авторы: А) Н. М. Сибирцев В) Н. А. Качинский С) В. В. Докучаев Д) В. В. Добровольский Е) В. Р. Вильямс 27. Н. А. Качинский бойынша топырақ пен жыныстардың механикалық құрамының қазіргі классификациясының негізі: А) физикалық балшық пен физикалық құмның арақатынасы В) механикалық элементтерді саналық анықтау С) механикалық элементтер фракцияларының топырақта немесе жыныстағы салыстырмалы мөлшері Д) механикалық элементтерді сапалық анықтау Е) қанқа бөлігі мен майда үлбірдің арақатынасы 28. Құмды топырақтың механикалық қасиетін жақсартудың мүмкін жолы: А) ақтау В) органикалық тыңайтқыштарды енгізу С) жырту Д) құмдау, органикалық тыңайтқыштарды енгізу Е) балшықтау 29. Балшықты топырақтың механикалық қасиеттерін жақсар- тудын мүмкін жолы: А) ақтау В) органикалық тыңайтқыштарды енгізу С) жырту Д) құмдау, органикалық тыңайтқыштарды енгізу Е) балшықтау 30. Механикалық құрамы бойынша жеңіл топырақтардың сипат- тамасы: А) өсімдіктер үшін гумуспен жəне қорек элементтерімен кедей; жел эрозиясына ұшыраған; В) өсімдіктер үшін гумуспен жəне қорек элементтерімен кедей; тығыздығы, жабысқағы жоғары; [11.06, 18:11] Сабина: С) өсімдіктер үшін гумуспен жəне қорек элементтерімен кедей; жел эрозиясына ұшыраған; тығыздығы, жабысқақтығы жоғары; Д) əлсіз сіңіру қабілеті; жел эрозиясына ұшыраған; тығыздығы, жабысқақтығы жоғары; Е) жоғары байланыстылығы мен су сыйымдылығы; əлсіз сіңіру қабілеті; тығыздығы, жабысқақтығыжоғары; əлсіз су сыйымдылығы, қолайсыз ауа жəне жылу режимі [11.06, 18:13] Сабина: Тарау бойынша тексеруге арналған тест сұрақтары 1. Топырақта ең көп таралған біріншілік минералдарды атаңыз: А) кварц В) дала шпаты С) амфиболалар Д) пироксендер жəне слюдалар Е) жоғарыдағы барлығы 2. Топырақтың басқа атауы: А) оксисфера [11.06, 18:14] Сабина: В) литосфера С) биосфера Д) геосфера Е) педосфера 3. Топырақты неше фаза ажыратады? А) 6 В) 4 С) 8 Д) 10 Е) 2 4. Топырақтағы арнайы органикалық зат: А) гумус В) фульвоқышқылдар С) гумин қышқылдары Д) гумин Е) гиматомелан қышқылдары 5. Топырақтың табиғи дене ретінде ерекшеліктері: А) ашық динамикалық жүйе; планетарлық механизм. В) гумустың болуы; органикалық заттардың болуы; күрделі зат құрамы; ашық динамикалық жүйе; планетарлық механизм. С) химиялық элементтер қосылыстарының алуандылығы; күрделі зат құрамы; маңызды параметрлерінің заңдылық өзгерістері. Д) ашық динамикалық жүйе; планетарлық механизм. Е) гумустың болуы; органикалық заттардың болуы; химиялық элементтер қосылыстарының алуандылығы; күрделі зат құрамы. 6. Біріншілік минералдар бөлшектерінің мөлшері: А) > 0,01 мм В) > 0,001 см С) > 0,001 мм Д) < 0,001 мм Е) < 0,001 см [11.06, 18:14] Сабина: 7. Екіншілік минералдар бөлшектерінің мөлшері: А) > 0,01 мм В) > 0,001 см С) > 0,001 мм Д) < 0,001 мм Е) < 0,001 см 8. Қандай факторлардың əсерінен біріншілік минералдардан екіншілік минералдар пайда болады? А) климаттық, антропогендік В) климаттық, биологиялық С) климаттық, жер бедері, мемлекет жасы Д) жер бедері, мемлекет жасы, биологиялық. Е) антропогендік, биологиялық 9. Біріншілік минералдардың маңызы: А) топырақтың агрофизикалық қасиеттерін анықтайды, топырақтың тұздануының дəрежесі мен сипатын анықтайды В) топырақтың агрофизикалық қасиеттерін анықтайды, топырақтың су-физикалық қасиеттерін жақсартады С) топырақтың агрофизикалық қасиеттерін анықтайды, екіншілік минералдарды түзеді, өсімдіктердің күлділік қоректену элементтерінің резервтік қоры Д) екіншілік минералдарды түзеді, өсімдіктердің күлділік қоректену элементтерінің резервтік қоры, топырақтың су-физикалық қасиеттерін жақсартады Е) топырақтың тұздануының дəрежесі мен сипатын анықтайды, топырақтың су-физикалық қасиеттерін жақсартады, топырақ құнарлығын анықтайды 10. Екіншілік минералдардың маңызы: А) топырақтың агрофизикалық қасиеттерін анықтайды, топырақтың тұздануының дəрежесі мен сипатын анықтайды В) топырақтың агрофизикалық қасиеттерін анықтайды, топырақтың су-физикалық қасиеттерін жақсартады С) топырақтың агрофизикалық қасиеттерін анықтайды, екіншілік минералдарды түзеді, өсімдіктердің күлділік қоректену элементтерінің резервтік қоры [11.06, 18:14] Сабина: Д) екіншілік минералдарды түзеді, өсімдіктердің күлділік қоректену элементтерінің резервтік қоры, топырақтың су-физикалық қасиеттерін жақсартады Е) топырақтың тұздануының дəрежесі мен сипатын анықтайды, топырақтың су-физикалық қасиеттерін жақсартады, топырақ құнарлығын анықтайды 11. Жай тұздардың маңызы қандай? А) топырақтың агрофизикалық қасиеттерін анықтайды В) топырақ құнарлығын анықтайды С) өсімдіктердің күлділік қоректену элементтерінің резервтік қоры Д) топырақтың тұздануының дəрежесі мен сипатын анықтайды Е) топырақтың су-физикалық қасиеттерін жақсартады 12. Монтмориллонит тобы минералдарының маңызы: А) топырақтың агрофизикалық қасиеттерін анықтайды В) топырақ құнарлығын анықтайды С) өсімдіктердің күлділік қоректену элементтерінің резервтік қоры Д) топырақтың тұздануының дəрежесі мен сипатын анықтайды Е) топырақтың су-физикалық қасиеттерін жақсартады 13. Ең көп таралған балшықты минералды атаңыз: А) пиролюзит В) монтмориллонит С) гидроокись кремния Д) мирабилит Е) бемит 14. Екіншілік минералдардың арасында ажыратылады: А) жай тұздар В) гидроокистер С) окистер Д) балшықты Е) жоғарыдағы барлығы [11.06, 18:14] Сабина: 15. Аридті климат жағдайында жоғары мөлшерде топырақта жинақталатын екіншілік минералдар: А) жай тұздар В) гидроокистер С) окистер Д) балшықты Е) жоғарыдағы барлығы 16. Өсімдіктер үшін топырақта калийдің маңызды көзі: А) хлориттер В) гидрослюдалар С) аралас-қабатты минералдар Д) монтмориллониттер Е) каолиниттер 17. Мына екіншілік минералдардың топырақта басымдылығы қандай? А) хлориттер В) гидрослюдалар С) аралас-қабатты минералдар Д) монтмориллониттер Е) каолиниттер 18. Топырақтардың тастылық типіне байланысты бөлінуі: А) қанқа бөлігі жəне майда үлбір В) тасты емес, əлсіз тасты, орташа тасты, күшті тасты С) валундық, галечниктік, ұсақталған тас Д) кіші, орташа, ірі Е) физикалық балшық, тұнба, шаң 19. Топырақтың физикалық «пісуі» неге байланысты? А) механикалық құрамына Б) қарашірік мөлшеріне С) дұрыс жауабы жоқ Д) дұрыс жауабы А, Б Е) органикалық құрамына [11.06, 18:15] Сабина: 20. Топырақтағы минералдар пайда болу жағынан қалай бөлінеді? А) минералдық, органикалық В) химиялық, минералдық С) магматикалық, метаморфикалық Д) минералды, магматикалық Е) органикалық, химиялық [11.06, 18:16] Сабина: Тарау бойынша тексеруге арналған тест сұрақтары 1. Қоршаған орта неден тұрады? A) табиғи жəне техногендік мегажүйеден B) табиғи мегажүйеден C) техногендік мегажүйеден D) биосферадан E) гидросферадан, атмосферадан 2. Жер қыртысының массасының 80%-ы қандай химиялық үш элементтен тұрады? A) O,Fe,Ca B) Si,Na,Ca [11.06, 18:16] Сабина: C) Al,Fe,Na D) O,Si,Al E) Ca,Fe,Mg 3. Жердің геосфералары: A) литосфера, гидросфера B) литосфера, атмосфера C) биосфера, атмосфера D) литосфера, гидросфера, биосфера, атмосфера E) литосфера, биосфера 4. Бастапқы минералдан кейін желдетуден пайда болған минерал: A) кварц B) ортоклаз C) апатит D) каолинит E) пирит 5. Терең жататын тау жыныстарының үлкен сілемі: A) лакколит B) өзектер C) батолит D) жамылғылар E) базальттік қабат 6. Мономинералды тау жыныстарына жататындар: A) химиялық формуласы жоқ жыныстар B) минерал қатарынан құралатын жыныстар C) біратты минералдардан тұратын жыныстар D) магмалық жыныстар E) метаморфтық жыныстар 7. Полиминеральдық жыныстарға жататындар: A) химиялық формуласы бар жыныстар B) біратты минералдардан құралатын жыныстар C) бірнеше минералдардан тұратын жыныстар D) ангидриттер E) доломиттер [11.06, 18:17] Сабина: 8. Таужыныстары пайда болуына қарай қандай түрлерге бөлінеді? A) метаморфты жəне шөгінді B) шөгінді жəне магмалық C) магмалық жəне метаморфтық D) магмалық, метаморфтық жəне шөгінді E) шөгінді, базальттық, гранитты қабаттар 9. Шөгінді жыныстар генетикалық пайда болуына қарай қандай түрлерге бөлінеді? A) кесекті, химиялық, оргоногендік B) қопсалған жəне цементтелген C) қопсалған, химиялық, оргоногендік D) цементтелген, кесекті, химиялық E) кесекті, цементтелген, оргоногендік 10. Қопсалған тау жыныстарға жататындар: A) конгломераттар, брекчилер B) құмтастар, брекчилер C) аргиллиттер, алевролиттер D) ірі кесекті, құмтасты, балшықты жыныстар E) ангидриттер, доломиттер 11. Минерал дегеніміз: A) метаморфтық тау жыныстары B) шөгінді тау жыныстары C) магмалық тау жыныстары D) жер қыртысында пайда болған физикалық жəне химиялық табиғи біртектес дене E) жердің литосферасын құрайтын табиғи заттар 12. Жердің эндогендік процестерінің арқасында пайда болған бастапқы тау жыныстарына жататындар: A) мраморлар, гнейстер, кварциттер жəне т.б. B) гранит, габбро, сиенит, диорит жəне т.б. C) аргиллиттер, алевролиттер D) конгломераттар, брекчилер E) құмтастар, гнейстер [11.06, 18:17] Сабина: 13. Тоқсандық жастағы жыныстардың пайда болу уақыты: A) архейлік B) полеозойлық C) кайнозойлық D) мезозойлық E) протерозойлық 14. Тау жыныстарының салыстырмалы жасын анықтау үшін қандай əдісті қолданады? A) палеонтологиялық əдісті B) стратиграфиялық əдісті C) радиоактивті əдісті D) стратиграфиялық жəне палеонтологиялық əдістерді E) электірлік əдістерді 15. Тау жыныстарының абсолюттік жасын анықтау үшін қандай əдіс қолданылады? A) палеонтологиялық əдісімен B) радиоактивтік əдісімен C) стратиграфикалық əдісімен D) химиялық əдісімен E) электірлік əдісімен 16. Түбірлік жыныстарға жататындар: A) мезозой заманындағы жыныстар B) кайнозой заманындағы жыныстар C) тоқсандыққа дейінгі жастағы жыныстар D) триас жастағы жыныстар E) карбон жыныстары 17. Жердің эндогендік процестеріне жататындар: A) магматизм, желдету B) метаморфизм, желдету C) суффозия, магматизм D) суффозия, метаморфизм E) магматизм, метаморфизм [11.06, 18:17] Сабина: 18. Жел жұмысына негізделген тау жыныстарының бөлек жинақталуы: A) элювиалды B) аллювиалды C) делювиалды D) эолды E) пролювиалды 19. Атмосфералық ауаның жұмысына суларының жинақталуы: A) эолды жəне элювиалды B) аллювиалды жəне мұзды C) делювиалды жəне пролювиалды D) сулы-мұзды E) аллювиалды жəне элювиалды 20. Судың кермектілігі қандай мəндермен сипатталады? A) сутекті көрсеткішпен B) Ca жəне Mg иондарының санымен C) SO4 иондарының құрамында болуымен D) Mg жəне SO4 иондарының құрамында болуымен E) Mg иондарының құрамында болуымен 21. Капиллярлық сулардың топырақ су деңгейінен көтерілу биіктігі неден тəуелді болады? A) қопсалы жыныстардың минералогиялық құрамынан B) қопсалы жыныстардың кеуектерінің өлшемдерінен C) топырақ суларының химиялық құрамынан D) қопсалы жыныстардың химиялық құрамынан E) жыныстардың қатты бөлшектерінің өлшемдерінен 22. Байланысты жəне байланыссыз жыныстар неге жат- қызылады? A) магмалық тау жыныстарға B) метаморфтық тау жыныстарына C) шөгінді тау жыныстарына D) континентальды шөгінділерге E) теңіздік шөгінділерге [11.06, 18:17] Сабина: 23. Байланысқан жыныстар құрамына кіретін негізгі минералдар: А) каолинит, кварц, гипс В) монтмориллонит, каолинит, гидрослюда С) кварц, ортоклаз, мусковит D) монтмориллонит, гипс, тальк Е) топаз, флюорит, мусковит 24. Байланыспаған жыныстар құрамына кіретін негізгі минералдар: А) каолинит, мусковит, гипс В) монтмориллонит, каолинит, гидрослюда С) кварц, слюда D) корунд, флюорит, топаз Е) топаз, тальк, мусковит 25. Байланысқан жыныстардың ісінуін əкелетін минерал: А) кварц В) мусковит С) монтмориллонит D) гипс Е) ортоклаз 26. Байланыспаған топырақтардағы су түрі: А) əлсіз байланысқан су В) берік байланысқан су С) бос су D) капиллярды су Е) гигроскопиялық су 27. Химиялық қабілеттілікке ие минерал: А) гипс В) ортоклаз С) кварц D) тальк Е) кальцит 28. Суда тез еритін минерал: А) гипс В) кальцит [11.06, 18:17] Сабина: С) апатит D) галит Е) ортоклаз 29. Метаморфты жыныстар: А) диорит, конгломерат В) гранит, диорит С) мрамор, кварцит D) алевролит, аргиллит Е) габбро, базальт 30. Шөгінді жыныстар: А) гранит, диорит В) габбро, базальт С) алевролит, аргиллит D) гнейс, сланцы Е) мрамор, кварцит [11.06, 18:20] Сабина: Тарау бойынша тексеруге арналған тест сұрақтары: 1. Топырақ сулары деген не? А) жер асты сулары, бірінші су упорында жататын В) жер асты сулары, су упорының арасында орналасқан С) аэрация зонасында уақытша жиналған жерасты сулары D) жерасты сулары, топырақ сулары деңгейінен биік болатын Е) жерасты сулары, пласт арасындағы су деңгейінен биік болатын 2. Біріккен топырақтарға не жатады: А) сазды, құмды жыныстар, ұсақ құмдар В) ірі жыныстар С) тау тастары D) жартылай майда тастары Е) ірі құмдар 3. Тау өнімдері өткізу процесінде не өңделеді: А) жер асты суларының деңгейі өлшенеді В) инженерлі-геологиялық элементтің қуатын өлшеу С) зерттханалық зерттеулерге қажет тұтас топыр қатарды жинау D) жерасты суларының құрамын химиялық анализдеу Е) зертханалық зерттеулер үшін топырақ сулары мен топырақ үлгілерін алу 4. Іздестірудеге зертханалық жағдайда топырақтардың сығылуын калай анықтайды: А) қозғалту сынағымен В) кесу сынағымен С) модельді сынақмен [11.06, 18:20] Сабина: D) пенетрационды сынақмен Е) компрессионды сынақтармен 5. Іздестірудегі далалық жағдайда топырақтардың беріктігін ка- лай анықтайды? А) топырақтарды динамикалық нығыздау В) топырақтарды статикалық нығыздау С) пенетрационды-каротажды əдіс D) штамптық əдістер Е) шурфтерде жəне скважиналарда топырақтарды кесу 6. Жер бетінің ең төменгі температурасы қай жерде байқалады? А) гренландия аралында В) исландия аралында С) экваторда D) географиялық полюстерде Е) мұхит түбінде 7. Тропосферадағы су буы ..... пайда болады: А) өзен жəне батпақ суларының булануынан В) мұхит суларының булануынан С) жерасты суларынан D) су қоймалары мен көлдердің булануынан Е) ауаның өзінен 8. Екі жарты шардың қоңыржай белдеулер бойымен соғатын жел- дер: А) солтүстік-шығыс желдер В) пассаттар С) бриздер D) муссондар Е) батыс желдер 9. Алматы облысының территориясында солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа соғатын қатты жел: А) пассаттар В) Ебі С) Арыстанды-Қарабас [11.06, 18:21] Сабина: D) Сайқан Е) муссон 10. 30-шы ендіктен экваторға қарай соғатын желдер: А) торнадо В) самум С) пассаттар D) муссон Е) бриз 11. Жоңғар Алатауының маңындағы оңтүстік-шығыстан солтүстік-батысқа қарай соғатын ең күшті жел: А) Ебі В) Сайқан С) Муссон D) Бриз Е) Арыстанды-Қарабас 12. Желдің бағытын қадағалайтын құрал: А) термометр В) флюгер С) анероид D) барограф Е) анемометр 13. Атмосфера қысымы төмен жерлер: А) теңіз жағасында В) тау жоталарында С) жазықтарда D) аласа тауларда Е) биік тауларда 14. Ебі желі соғатын өңір: А) Елдің солтүстік-шығысында В) Батыс өңірінде С) Жоңғар Алатауының шығысында D) Солтүстікте Е) Алтай тауының шығысында [11.06, 18:21] Сабина: 15. Ауа райы ауысуының алғашқы нышандары А) ауа мөлшерінің өзгеруі В) бұлттар С) ауаның жəне температураның өзгеруі D) температураның өзгеруі Е) желдің бағыты мен қысымның өзгеруі 16. Жер бетінде тұрақты желдердің пайда болуы А) жоғарғы жəне төменгі қысымның болуынан В) ауа массаларының қозғалуынан С) жыл мезгілдерінің ауысуынан D) жер өз осі бойынша айналуынан Е) күннің түсуінен 17. Маусымдық желдер А) Шығыс желдер В) Батыс желдер С) Пассаттар D) Муссондар Е) Бриздер 18. Ауа райын болжайтын адамдар А) гидрологтар В) геологтар С) экологтар D) синоптиктер Е) гляциологтар 19. Жоғарғы қысым белдеуінен экваторға қарай соғатын желдер: А) муссон В) цунами С) бриз D) пассат Е) батыс желдер 20. Жыл бойы ауа температурасы жоғары жауын-шашын мол жа- уатын белдеу: А) тропиктік В) қоңыржа [11.06, 18:21] Сабина: С) полярлық D) экваторлық Е) субтропиктік 21. Жер бетінің əр шаршы сантиметріне ауа қабатының түсіретін салмағы А) шамамен, 1кг 800 г В) шамамен, 1кг 33 г С) шамамен, 1кг 50 г D) шамамен, 2кг 200 г Е) шамамен, 1кг 500 г 22. Желдің пайда болуының басты себебі: А) мұхит ағысы В) жер шары қыртысының қозғалуы С) атмосфера қысымының өзгеруі D) ғарыштық сəулелер Е) жер сілкіністер мен вулкандар 23. Ылғалдану коэфициенті – бұл .... А) буланудың температураға қатынасы В) жылдық жауын-шашын мөлшерінің булануға қатынасы С) жылы жəне суық күндердің қатынасы D) мұндай коэфициент болмайды Е) жауын-шашынды күндердің ашық күндерге қатынасы 24. Топырақтың қарашірігі қалай түзіледі? А) өсімдіктер мен жануарлардың жəне микрорганизмдердің қалдықтарының толық шіруінен түзіледі. В) топырақтың микробиологиялық қасиетіне байланысты түзіледі. С) аналық тау жынысының минералдық құрамының нəтижесінде түзіледі. Д) табиғи жағдайда топырақ құралу процесінде түзіледі Е) микроорганизмдердің қалдықтарынан түзіледі 25. Топырақта кездесетін ылғалдың қанша түрі бар ? А) 7 В) 5 [11.06, 18:21] Сабина: С) 4 Д) 10 Е) 8 26. Топырақ эрозиясының неше түрі бар ? А) 4 В) 5 С) 2 Д) 3 Е) 6 27. Топырақ құнарлылығының қандай категориялары бар ? А) табиғи, жасанды, экономикалық В) сарпалық, механикалық, жасанды С) топырақтың фазалық құрамы Д) экономикалық, химиялық, жасанды Е) механикалық, химиялық, табиғи 28. Топырақ ауасының атқаратын қызметі: А) сіңіргіштік қасиеті В) өсімдік тамырының тыныс алуы С) микробиологиялық қасиеті Д) химиялық құрамы Е) һ физикалық құрамы 29. Топырақтың структуралық құрамы: А) топырақ пішінінің түрліше болып келуі В) топырақтың механикалық құрамы С) топырақтың сіңіргіштік қасиеті Д) топырақ бонитировкасы Е) топырақтың микробиологиялық қасиеті 30. Топырақтың физикалық қасиеті: А) топырақтың құрылымы, су-ауа режимі, жылулық, меншікті жəне көлем салмағы В) топырақтың дамуы мен өсімдіктің тіршілігінде жылулық қасиеттері С) топырақтың нығыздылығы Д) топырақ кеуектерінің көлемі Е) топырақтың сіңіру қасиеті [11.06, 18:22] Сабина: Тарау бойынша тексеруге арналған тест сұрақтары 1. Орманды даланың қара топырағы мен сұр орман топырақ зона- сына қай аймақтар жатады? A) Оңтүстік Қазақстан B) Солтүстік Қазақстан C) Алтай-Саян D) Шығыс Қазақстан E) Батыс Қазақстан 2. Қазақстандағы қара топырақты аймақтың көлемі: A) 27 млн. га B) 90, 5 млн га C) 119, 4 млн га D) 86, 3 млн га E) 4 млн га 3. Қара-топырақты дала зонасына қай аймақ жатады? A) Батыс Сібір B) Каспий бойы C) Торғай D) Шығыс Қазақстан E) Сібір Алтайы [11.06, 18:23] Сабина: 4. Қазақстандағы шөлді массивтердің көлемі, га: A) 40 млн. B) 27 млн. C) 66 млн. D) 6,3 млн. E) 38,9 млн. 5. Қазақстанның қай облысының территориясы деффиляция үрдістерімен қамтылған: A) Павлодар B) Батыс Қазақстан C) Атырау D) Алматы E) Шығыс Қазақстан 6. Басты топырақ түзуші факторлар: A) тау жыныстары B) химиялық үрдіс C) аналық жыныс D) гидрологиялық жағдай E) топырақтың биофизикалық ылғалдануы 7. Қара шірінді, ол: A) ажыратуға болмайтын қалдықтар B) тірі ағзалар қалдығы C) топырақтағы органикалық заттар D) топырақтың беткі қабаты E) топырақтағы кесектер 8. Климаттың термиялық ерекшеліктері бойынша бөлінуі: A) топырақтық-биоклиматтық аймақ B) топырақтық-климаттық белдеу C) топырақ зоналары D) зоналық жүйелер E) зоналық спектр 9. Дала жəне орманды дала зоналарындағы топырақ түзуші жы- ныстар ерекшелігі: A) тұздылық [11.06, 18:23] Сабина: B) азоттылық C) илювиальдық D) карбонаттылық E) кесектілік 10. Республикамыздағы егіншілікке маңызды аудандар: A) таулы аймақтардағы топырақ зонасы B) қара топырақты зона C) каштан топырақты зона D) қоңыр топырақты зона E) орманның сұр топырақты зонасы 11. Орманды дала жəне дала зоналарындағы топырақ түзуші жы- ныстар ерекшелігі: A) тұздылық B) азоттылық C) илювиальдық D) карбонаттылық E) кесектілік 12. ДегумификациялықжəнедеффиляциялықүрдісҚазақстандағы топырақ қабатының қанша млн. гектар аумағын қамтиды: A) 9 млн. га B) 11 млн.га C) 15 млн. га D) 19 млн. га E) 21 млн. Га1 13. Қазақстанның қанша млн. гектар жерін жазық топырағы алып жатыр: A) 273 млн. га B) 260 млн. га C) 240 млн. га D) 201 млн. га E) 180 млн. га 14. Жазық территорияларда солтүстіктен оңтүстікке қарай топырақтың өзгеріп, əртүрлі зоналарға бөлінуін қалай атайды? A) көлденең зоналар [11.06, 18:23] Сабина: B) тік зоналар C) белдеулік зоналар D) вертикальды зоналар 15. Республикамыздағы егіншілікке маңызды аудандар: B) қара топырақты зона C) каштан топырақты зона D) қоңыр топырақты зона E) орманның сұр топырақты зонасы 16. Күлгін топырақ, ол: А) даланың топырағы В) өзен аңғарының топырағы С) орман территориясының топырағы Д) прерий топырағы Е) тау жүйесі топырағы 17. Топырақтық-биоклиматтық жазық территориялы ендіктің құрамына кіретін субтропикалық зона топырағы: А) глейлі В) қызыл топырақ С) орманның қышқыл топырағы Д) шөлейттің қоңыр топырағы Е) қоңыр-қызыл топырақ 18. Шөлейтті даланың қоңыр топырағында гумус қабатының қалыңдығы нешеге тең? А) 25-27 см Б) 10-15 см С) 20-22 см Д) 5-10см Е) 24-28 см 19. Орманды дала мен далалы аймақта топырақтың қандай түрі кең тараған? А) қара топырақ Б) қоңыр топырақ С) қара-қоңыр топырақ Д) сұр-қоңыр топырақ Е) күлгін топырақ [11.06, 18:23] Сабина: 20. Құрғақ дала аймағында топырақтың қандай түрі кең тараған? А) қара топырақ Б) қоңыр топырақ С) қара-қоңыр топырақ Д) сұр-қоңыр топырақ Е) ашық қызғылт топырақ 21. Шөлейтті аймақта топырақтың қандай түрі кең тараған? А) қара топырақ Б) қара-қоңыр топырақ С) қоңыр топырақ Д) сұр-қоңыр топырақ жəне тақыр Е) ашық қызғылт-қара қоңыр топырақ 22. Қызылқұм құмы қай облыстың территориясында орналасқан? А) Ақтөбе облысында Б) Жамбыл облысында С) Қызылорда облысында Д) Оңтүстік Қазақстан облысында Е) Атырау облысында 23. Топырақтың құнарлылығын арттыру үшін не істеу қажет? А) минералдық тыңайтқыштарды пайдалану Б) органикалық тыңайтқыштарды пайдалану С) егістікті дұрыс өңдеу жəне пайдалану Д) барлығы да дұрыс Е) егістік жерлерді қопсыту 24. Топырақ картасы дегеніміз не? А) бір ауданның топырақ жамылғысының бейнесін көрсетеді Б) топырақ құнарлылығын көрсетеді С) топырақтағы судың физикалық қасиеттерін көрсетеді Д) барлығы да Е) топырақтағы микроорганизмдерді көрсетеді. 25. Топыраққа қара, күнгірт-сұр, сұр реңді түсті не береді? А) гумстық заттар Б) кремний қышқылы С) темір қоспалары [11.06, 18:23] Сабина: Д) гумин қышқылы Е) ульмин қышқылы 26. Қазақстанның қай облысында топырақтың құнарлылығы жоғары? А) Алматы облысы Б) Ақтөбе облысы С) Көкшетау облысы Д) Қарағанды облысы Е) Қызылорда 27. Орманды дала мен далалы аймақта топырақтың қандай түрі кең тараған? А) қара топырақ Б) қоңыр топырақ С) қара-қоңыр топырақ Д) сұр-қоңыр топырақ Е) күлгін топырақ 28. Құрғақ дала аймағында топырақтың қандай түрі кең тараған? А) қара топырақ Б) қоңыр топырақ С) қара-қоңыр топырақ Д) сұр-қоңыр топырақ Е) шық қызғылт топырақ 29. Шөлейтті дала аймағында топырақтың қандай түрі кең тараған? А) қаратопырақ Б) қоңыр топырақ С) қара-қоңыр топырақ Д) сұр-қоңыр топырақ Е) ашық қызғылт-қара қоңыр 30. Қазақстанда орманды дала зонасының топырағы қандай? А) қара Б) сары С) сұр Д) құмды Е) қызыл [11.06, 18:25] Сабина: Тарау бойынша тексеруге арналған тест сұрақтары 1. Əртүрлі минералды компоненттерден тұратын, топырақ түзілетін субстрат: A) тау жыныстары B) топырақ түзуші жыныстар C) биогенді заттар D) сүйекті заттар E) биологиялық сүйекті заттар 2. Топырақта бай энергияны, күрделі органикалық қосылыстарды жəне алғашқы органикалық заттарды жасаушылар: A) биогенді заттар B) микроорганизмдер C) өсімдіктер D) сапрофагтар E) ұсақ кемірушілер 3. Топырақ профилінің қалыптасуына, қарашіріктің сақталуына, қарашірік горизонттарының қуаты мен топырақ құрылымына нелер əсер етеді? A) актиномицеттер B) бактериялар C) саңырауқұлақтар D) сапрофагтар E) бір клеткалы балдырлар 4. Топырақта тіршілік ететін жəне талас құратын ағзалар: A) гельминтоза B) сапрофаги C) неофаги D) солитеры E) клострадтар 5. Қазіргі кезде бұзылуға ұшыраған егістікті қалай атайды ? A) тақырланған B) аридизацияланған C) дефилицияға ұшыраған [11.06, 18:25] Сабина: D) ормансызданған E) деструкцияға ұшыраған 6. Көлемді территориялардың ылғалдылығын азайтатын күрделі жəне əртүрлі кешенді процестер қалай аталады: A) тақырлану B) аридациялану C) дефиляциялану D) ормансыздану E) деструкциялану. 7. Жердің биологиялық потенциялының азаюы мен құрғақшылықтың жиі болуы қандай жағдайға əкеледі: A) жердің тозуына B) ормансыздануға C) шөлденуге D) бұзылуына E) қарашірік қабатының азаюына 8. Жер қоры жағдайын болжау жүйесінде жағымсыз үрдістер сал- дарын жою мен ескерту, анықтау мен бағалауды қалай атайды? A) жер кадастры B) топырақ қорғау шаралары C) жерге орналастыру D) жер мониторингі E) жер есебі 9. Өсімдік ауруларымен, зиянкестермен күресу үшін қандай химиялық немесе биологиялық дəрі-дəрмектер қолданылады? A) кумуляция B) антицептиктер C) родентицидтер D) десиканттар E) пестицидтер 10. Топыраққа ғылыми анықтама берген ғалым: A) В. В. Докучаев B) П. А. Костычев [11.06, 18:25] Сабина: C) Н. М. Сибирцев D) В. И. Вернадский E) И. С. Кауричев 11. Топырақ туралы ғылымның негізін салушы: A) Ю. Либех B) А. Тэер C) В. В. Докучаев D) М. В.Ломоносов E) Н.М.Сибирцев 12. Атмосфера, гидросфера жəне биосфераның ықпалымен қосылатын минералды тау жыныстарының күрделі жəне əртүрлі үрдістерінің сандық жиынтығы: A) аридация B) топырақ түзілу C) аккумляция D) үгілу E) гидротация 13. Жер қабығының терең қабатында силикатты балқымалардан құралған жыныстар: A) биосүйекті B) магмалық C) метаморфтық D) элювиальды E) шөгінді 14. Су бөлігінің минералдар бөлігімен қосылуының химиялық үрдісі: A) гидролиз B) судың минералдануы C) қышқылдану D) ерігіштік E) гидротация 15. Пайда болған жерінде қалған негізгі жыныстардың үгілген өнімдері: A) метаморфтық [11.06, 18:25] Сабина: B) шөгінді C) магмалық D) элювиальды E) сүйекті 16. Топырақты жырту барысындағы топырақ көлемінің қысқаруы: A) қаттылық B) қарсыласу C) отыру D) ісіну E) байланысу 17. Жаңбырлы жəне тасқынды сулардың көшіруінен тау бөктерлерінде тұнған жыныстар: A) элювиальды B) аккумлятивті C) пролювиальды D) аллювиальды E) делювиальды 18. Мұзбен, сумен, желмен араласқан үгілу өнімдері: A) элювиальды B) шөгінді C) метаморфтық D) магмалық E) аккумлятивтік 19. Таулы өлкелердегі тау бөктерінде су жəне сел тасқындарының күшінен қалыптасқан жыныстар: A) пролювиальды B) элювиальды C) аллювиальды D) делювиальды E) көлдік 20. Күшті мұз тасқындары əрекетінен пайда болған шөгінділер: A) моренналық B) көлдік [11.06, 18:26] Сабина: C) флювиогляциалдық D) пролювиальдық E) саздақ 21. Топырақ профилі мен бөлек горизонттарда жаңа құрылым құрайтын, топырақ режимін қалыптастыратын алғашқы реттегі қарапайым топырақ үрдістері: A) микроүрдістер B) мезоүрдістер C) макроүрдістер D) жаңа үрдістер E) генезис 22. 1 га биомассаның орташажылдық өсіміненжалпақжапырақты ормандарда жинақталатын көміртегі мөлшері: A) 74, 3 B) 60, 8 C) 54, 5 D) 42, 7 E) 39, 5 23. Сұр орман топырағы мен орманды даланың қара топырақ зо- насына қан аймақта? A) Оңтүстік Қазақстан B) Солтүстік Қазақстан C) Алтай-Саян D) Шығыс Қазақстан E) Батыс Қазақстан 24. Қазақстандағы қара топырақты аймақтың көлемі: A) 27 млн. га B) 90, 5 млн га C) 119, 4 млн га D) 86, 3 млн га E) 34 млн га 25. Қара-топырақты дала зонасына қай аймақта? A) Батыс Сібір [11.06, 18:26] Сабина: B) Каспий бойы C) Торғай D) Шығыс Қазақстан E) Сібір Алтайы 26. Қазақстандағы шөлді массивтердің көлемі, га: A) 40 млн. B) 27 млн. C) 66 млн. D) 86, 3 млн. E) 38, 9 млн. 27. Деффиляция үрдістері қай облыстың территориясын қамтыған: A) Павлодар B) Батыс Қазақстан C) Атырау D) Алматы E) Шығыс Қазақстан 28. Топырақ түзуші басты факторлар: A) тау жыныстары B) химиялық үрдіс C) аналық жыныс D) гидрологиялық жағдай E) топырақтың биофизикалық ылғалдануы 29. Қара шірінді, ол: A) ажыратуға болмайтын қалдықтар B) тірі ағзалар қалдығы C) топырақтағы органикалық заттар D) топырақтың беткі қабаты E) топырақтағы кесектер 30. Өсімдіктердің қоректену элементтерінің ұйымдасуы жəне органикалық заттардың гуминденуі мен минералдану процестерін байланыстыратын əртүрлі топтағы микроорганизмдердің тіршілігімен анықталатын топырақ режимі: [11.06, 18:26] Сабина: A) су-ауа B) физика-химиялық C) сіңірулілік D) биохимиялық E) тұздылық 31. Өсімдікте онсыз хлорофил түзілмейтін топырақтағы эле- мент: A) азот B) кремний C) оттегі D) алюминий E) темір 32. Топырақ құрамындағы оттегі қанша %: A) 38, 9 % B) 33, 6 % C) 47, 2 % D) 49, 0 % E) 50, 2 % 33. Топырақтық климаттық зонаның бөлінуі неге байланысты? A) климатқа B) рельефке C) ылғалдылыққа D) өсімдік жамылғысына E) əртүрлі топырақ түзуші жыныстарға 34. Қай зонада ми батпақтың болуы мүмкін? A) тундра топырағында B) орманды дала C) дала D) шөлейт E) тропиктік 35. Ауаның біркелкі ластануынан қандай топырақ түрі қалыптасады ? A) саз балшықты [11.06, 18:26] Сабина: B) құмды C) жеңіл сазданған D) орташа сазданған E) кермекті 36. Топырақтың қатты түйірлерінің бу күйіндегі ылғалды ұстау қабілеті: A) су ұстау B) ылғал ұстау C) судың борпылдақ топырақпен байланысы D) ішкі түйіртпектік E) гироскопиялық 37. Топырақтың жылу сыйымдылығы: A) жылу өткізгіштік B) жылу жұтушылық C) альбедо D) температуралық режим E) жылу сыйымдылығы 38. Топырақтағы ауаның атмосферамен алмасу процесі: A) диффузия B) ауа сыйымдылығы C) ауа өткізгіштік D) аэрация E) желдің бағыттары 39. Топырақтың генетикалық типтері туралы ілім негізінде салынған топырақ классификациясы: A) экологиялық-генетикалық B) морфо-генетикалық C) эволюциялық-генетикалық D) тарихи-генетикалық E) физикалық-генетикалық 40. Климаттың термиялық ерекшеліктері бойынша бөлінуі қалай аталады? A) топырақтық-биоклиматтық аймақ [11.06, 18:26] Сабина: B) топырақтық-климаттық белдеу C) топырақ зоналары D) зоналық жүйелер E) зоналық спектр жүктеу/скачать 53,09 Kb. Достарыңызбен бөлісу: