Абай атындағы қазақ ұлттық педагогикалық универстеті
СӨЖ
Тақырыбы: «Байт – өлшем бірлік ретінде.» «ASCII стандарты.»
Орындаған: Үсейін.Ф Қабылдаған:Ахметова А
Алматы 2019
2.1 Байт – өлшем бірлік ретінде 2.2 ASCII стандарты.
Бит (ағылш. binary digit; сонымен қатар сөздер ойыны: ағылш. bit — аздап) - БИТ (ағылш. bіt, bіnary — екілік және dіgіt — белгі, цифр сөздерінен қысқартылып алынған) — ақпарат мөлшерін өлшейтін екілік бірлік;
1 есептеу техникасында, екілік цифр — екілік кодтағы екілік цифрдың позициясы; екілік разряд деуге де болады. Таратылатын не сақталатын ақпараттың ең кіші өлшем бірлігі. Есептеуіш машинаның (дербес компьютердің) жадындағы ақпарат өлшемін анықтайтын Бит саны, яғни жадтың Бит саны осы жадқа сиятын екілік цифрлардың ең көп мөлшерін, ал мәліметтердің Бит саны осы мәліметтерді жазу үшін қажет болатын екілік разрядтың санын білдіреді. Әдетте, есептеуіш машина (компьютер) жадындағы мәліметтер, ақпараттар, бұйрықтар жекелеген Биттермен емес, топтасқан 8 Бит өлшемімен жазылады. Тізбектелген 8 Бит 1 байт өлшемін құрайды; ақпарат теориясында, екілік бірлік — ақпарат мөлшерінің өлшеу бірлігі.
Байт (Б) (ағылш. Byte, B) — дерек көлемін өлшеу бірлігі. Сегіз биттен тұратын топ.
Байт (ағылшынша byte) — ЭЕМ -дегі символдық таңбаларды бейнелейтін сегіз разрядты екілік сан тізбегінен тұратын, адрестелетін мәліметтерді өлшеуге арналған ең кіші бірлік. Компьютер жадының бір ұясында бір Байт мәлімет сақталады. Бір Байт бір-бірімен қатарласа тізбек түрінде орналасқан 8 биттен, яғни екілік сан таңбаларынан тұрады. Мысалы, компьютерде “Е” әрпі 10000101, кіші “е” әрпі 10100101, “/” таңбасы 00101111, “8” саны 00111000 түрінде өңделеді. Бір Байт тек бір символды бейнелейтін ақпарат өлшеу бірлігі болғандықтан, оның көмегімен 256 символды (28=256) өрнектеуге болады. Компьютер жадының көлемі осы Байт бірлігімен өлшенеді. Ол үшін Байт бірлігінің еселік түрлері: килобайт — Кб (1 Кб=1024 Б=210Б.), мегабайт — Мб (210 Кб), гигабайт — Гб (210Мб) қолданылады. Мысалы, ЭЕМ-нің шапшаң жадының көлемі 32 Мб болса, онда 32Һ210 Байт (символ) ақпарат сақталынады. Ал, ЭЕМ-нің сыртқы жадында (магниттік дискілерінде) 1—8 Гб және одан да көп ақпарат сақтауға болады. Мысалы, 400 беті бар, әр бетінде 50 қатар, ал әр қатарда 50 таңба болатын кітаптың көлемін Байт арқылы есептесек, онда 400Һ50Һ50 = 1000000 Байт = 1 Мб (яғни көлемі 1 Гб дискі 1000 кітапты есте сақтай алады). Қатар орналасқан төрт Байт бір машиналық сөз болып есептеледі, ол 32 биттен тұрады. 64 биттен немесе 8 Байттан тұратын мәліметтер бірлігі екі еселенген машиналық сөз деп аталады. Компьютер осы машиналық сөздер тізбегін өңдейді. [1]
Байт (Byte) — 1) ақпарат мөлшерінің бірлігі немесе 8 битке (екілік цифр) тең компьютердегі жад. Айтарлықтай ірі ақпарат бірлігі: 1 килобайт (Кбайт) 1024 байтқа тең, ал 1 мегабайт (Мбайт) 1042 Кбайтқа тең; 2) адрес иемдене алатын ең аз бірлік. Әрбір байт мәліметтердің бір таңбасына — әріпке, цифрға немесе символға сәйкес келеді. Байттар — компьютердің қуатын өлшеудің немесе оның дискілердегі сақтауыш құрылғысының сыйымдылығының стандартты бірлігі. Өңделетін ақпараттың нысаналық көлемі (жаңа есептеу құралдарында) — секундына 100 килобайт, өндеу көлемі — ақпараттың әрбір байтына 50—55 арифметикалық операция; 3) сегіз биттен және бір бақылау битінен түратын машиналық сөздің стандартты бөлігі. Әрбір байт компьютерде біртұтас бүтін ретінде өңделеді.
Бит және байт бастауыштары
|
Ондық
|
Шамасы
|
SI
|
10001
|
k
|
кило-
|
10002
|
M
|
мега-
|
10003
|
G
|
гига-
|
10004
|
T
|
тера-
|
10005
|
P
|
пета-
|
10006
|
E
|
екса-
|
10007
|
Z
|
зетта-
|
10008
|
Y
|
йотта-
|
|
Екілік
|
Шамасы
|
IEC
|
JEDEC
|
10241
|
Ki
|
киби-
|
K
|
кило-
|
10242
|
Mi
|
меби-
|
M
|
мега-
|
10243
|
Gi
|
гиби-
|
G
|
гига-
|
10244
|
Ti
|
теби-
|
|
|
10245
|
Pi
|
пеби-
|
|
|
10246
|
Ei
|
ексби-
|
|
|
10247
|
Zi
|
зеби-
|
|
|
10248
|
Yi
|
йоби-
|
|
|
|
ASCII (англ. American standard code for information interchange, [ˈæs.ki][1]) -сандық кодтар кейбір жалпы басылған және басылмаған таңбалармен байланысқан кестенің атауы (кодтау, жинақтау). Кесте 1963 жылы АҚШ-та жасалып, стандартталған. Орыс тіліндегі «ASCII» атауы көбінесе [сұрақ (жауап) және ’] [599 күн көрсетілмеген] деп айтылады.
ASCII кестесінде таңбалардың кодтары анықталады:
ондық сандар;
латын әліпбиі;
ұлттық алфавит
тыныс белгілері;
бақылау таңбалары.
ASCII код кестесінің бірінші жартысы
Шифрлау кестесінде әріптер (үлкен және кіші әріптер) алфавиттік ретпен, ал сандар мәндердің өсу ретімен орналастырылғанына назар аударылады. Кейіпкерлердің орналасуындағы лексикографиялық тәртіпті сақтау әліпбиді дәйекті кодтау принципі деп аталады.
Орыс алфавитінің әріптері үшін дәйекті кодтау қағидасы да сақталған.
ASCII код кестесінің екінші жартысы
Өкінішке орай, қазіргі уақытта бес түрлі кириллицалық кодтау бар (KOI8-P, Windows. MS-DOS, Macintosh және ISO). Осыған байланысты орыс тіліндегі мәтінді бір компьютерден екінші компьютерге, бір бағдарламалық жүйеден екіншісіне ауыстыруда қиындықтар жиі туындайды.
Хронологиялық тұрғыдан алғанда, орыс әріптерін компьютерлерге кодтаудың алғашқы стандарттарының бірі KOI8 болды («Ақпарат алмасу коды, 8-бит»). Бұл кодтау 70-ші жылдары ЕС сериялы компьютерлерде қолданыла бастады, ал 80-ші жылдардың ортасынан бастап ол UNIX операциялық жүйесінің бірінші орысша жазылған нұсқаларында қолданыла бастады.
90-шы жылдардың басынан бастап MS DOS операциялық жүйесінің үстемдік ету уақыты қалды, CP866 кодтау («CP» «Code Page», «code page» дегенді білдіреді).
Достарыңызбен бөлісу: |
