Сұрақтар
1-Терінің құрылысы;
Адам терісі негізіненүш қабаттан тұрады.Терінің сыртқықабаты - эпидермис
(лат. ері - сырты,үсті, derma - тері),ортаңғы қабаты нағыз тері (дерма),ішкі қабаты - шелдіқабаты деп аталады.Соңғы кезде шелдіқабатпен нағыз теріқабатын біріктіріп, бірқабат деп санауда.
1 — жанасқы денешік, 2 —жүйкенің бос ұшы, 3 —тақташалы денешік, 4 —Tepi түгі, 5 — терініңүстінгі қабаты, эпидермис,6 — нағыз тepi қабаты, 7— май безі, 8 — түк ұясы,9 — терідегі тамырлар, 10— дәнекер ұлпасы, 11 —тер безі, 12 — шелдегі май ұлпасы.
2-Тері безінің маңызы қандай?
Тер бездерінің пішіні түтікке ұқсас, оның өзегі терініңсыртына кішкене тесікшелер - шұрықтар түріндеашылады. Тер бездері алақанда, табанда, қолтықта,тақымда көп шоғырланған. Тер бездері арқылы терменбірге ыдырау өнімдері бөлінеді. Тер бездерінен бөлінгентер дене температурасының тұрақтылығын сақтайды.Балаларда тер бездері нашар дамыған.Майлы бездердің өзектері түктердің түбіріне ашылып,түктерге, теріге май бөледі. Майлы бездерден бөлінгенмай теріні құрғап кетуден сақтайды, теріге судыөткізбейді. Терінің жұмсақтығы мен серпімділігінқамтамасыз етеді. Майлы бездер баста, бетте көбірекболады. Теріде болатын ерекше жасушалар күнніңультракүлгін сәулелерінің әсерінен пигмент (меланин)бөліп, терінің түсі қараяды. Оның қорғаныштық мәні бар.
3- Тері қандай ұлпалардан түзілген?
1) Борпылдақ дәнекер, торлы, эпителий, шеміршекті дәнекер және т.б
Тапсырмалар;
1- Терінің терморегуляциялық қызметін түсіндір.
Денедегі жылудың тұрақтылығын реттеу механизмі адам мен жоғары сатыдағы жануарларда ғана жақсы дамыған. Мысалы, терлеу тек адам мен маймылға, сондай-ақ тақ тұяқты жануарларға ғана тән. Құстар терлемейді. Жәндік қоректілер, кемірушілер, т.б. аз терлейді. Ал төм. сатыдағы жануарларда (мысалы, бақа, кесіртке) жылу реттеу механизмі дамып жетілмеген. Сондықтан олардың дене температурасы сыртқы орта температурасына тәуелді болады. Адам қалыпты жағдайда жылудың 70%-ін ішкі органдардың қызметінің, ал 30%-ін бұлшық еттердің жиырылуы нәтижесінде алады. Адамның дене қимылы арқылы түзілген жылуы тері арқылы, тыныс алғанда, зәр шығарғанда және дефекация кезінде шығарылады.
2-
Қорғаныштық
|
Тері адамның ішкі мүшелерін сыртқы соққыдан қорғайды және судың мөлшерін белгілі бір көлемде сақтайды.Тері микробтарды, еріген улы және зиянды заттарды өткізбей қорғаныштық қызмет атқарады
|
Сезгіштік
|
Тері – біздің денеміздің сыртқы жабыны. Ол мықты, серпімді болады. ... Сезгіштік қызметі теріде болатын сезгіш жасушалар мен жүйке талшықтарына байланысты. Солар арқылы температураны, ауырсынуды және т. б. сезеді.
|
Терморегуляция
|
терморегуляция (гр. therme – жылу және гр. regulo – реттеу) – қоршаған орта температурасының ауытқуына қарамастан адам, сүтқоректілер және құстардың дене температурасын тұрақты деңгейде сақтау қабілеті
|
Тыныс алушылық
|
Тыныс алу - жасушада органикалық заттардың тотығып, тіршілікке қажетті энергияның бөліну
|
Зат алмасу
(бөліп шығару)
|
зат алмасудың сұйық өнімдері бүйрек және тері арқылы шығады. Ағзада зиянды заттарды залалсыздандыруда бауыр маңызды рөл атқарады.
|
3-
Тері түзінділері
|
Құрылысы
|
қызметі
|
Тері бездері
|
Тері бездеріне май, тер және сүт бездері жатады. Май бездері-құрылысы жағынан қарапайым көпіршікті бездерге жатады.
|
Терінің қызметі мен маңызы. Тері — көптеген қызмет атқаратын күрделі мүше,тері гигиенасы, тері аурулары, тері ... Сыртқы қабаты – беті май бездері шығаратын тері майымен жабылған эпидермис тері мен тері астындағы ұлпаларды химиялық заттардың (қышқылдар мен сілтілер) зиянды әсерінен қорғайды
|
Сүт бездері
|
Сүт бездері – адам мен жануарларда сүт түзетін қос без. Малда оны желін деп атайды. Адамда сүт бездері 15 – 20 безді бөліктерден тұрады. Осы бөліктерде ана сүті түзіледі.
|
Cүт бездерінің негізгі қызметі – сүт шығару. Бұл процесс мишықтың алдыңғы бөлігінде шығарылатын гормондар (пролактин, маммотеген – Қ және ҚҚ, т.б) арқылы басқарылады. Баланы ана сүтімен ұзақ уақыт емізу пролактин мен эстроген гормондарының қызметіне байланысты.
|
Май бездері
|
Май безі (сальная железа); (glandulae sebaceae, лат. glandula — без, sebum - май) — құрылысы жағынан қарапайым, көбінесе, тарамдалған альвеолалы (көпіршікше), сөл бөлуіне байланысты голокринді бездерге жатады
|
Май бездерінің қызметі жүйке жүйесімен және эндокринді бездердің гормондарымен реттелінеді
|
Достарыңызбен бөлісу: |