Аға оқытушы Калиева К. Е. Алматы, 2021 жыл Жоспар
жүктеу/скачать 2,14 Mb.
|
Лекция 2 каз
- Бұл бет үшін навигация:
- Аға оқытушы Калиева К.Е.
- Дәрістің мақсаты
- Атмосфера
- Атмосфераның құрылымы Атмосферада температура мен тығыздықта ерекшеленетін бірнеше қабатты бөлуге болады (сурет. 1).
- Атмосфераның құрылымы Стратосфера
- Атмосфераның құрылымы Ионосфера
- Ауаның тығыздығы
- Ауаның массалық тығыздығы-бұл 1 м3 көлеміндегі ауа массасы.Грек әрпімен белгіленеді р .
- Атмосфералық қысым
- 1930 ж. - 1см2 1 млн дейін келетін бар енгізілді.
- Атмосфералық қысымды өлшеуге арналған аспаптар
Қазақ Ұлттық Аграрлық Университеті “Су, жер және орман ресурстары” факультеті “Су ресурстары және мелиорация” кафедрасы Климатология және метеорология пәні № 2 дәріс Тақырбы: Атмосфералық құрылысы. Атмосфералық қысым.Аға оқытушы Калиева К.Е.Алматы, 2021 жылЖоспар:
Дәрістің мақсаты:Атмосферадағы ауа айналымының жалпы мәліметтеріментанысу.Атмосфераны зерттейтін физика мен химия бөлімдерінің жиынтығы әдетте атмосфера физикасы деп аталады. Атмосфера жер бетіндегі ауа-райын анықтайды, метеорология ауа — райын зерттеумен айналысады, ал климаттың ұзақ өзгеруімен климатология айналысады. Атмосфера – Жердің газ түріндегі қабығы. Ол ауа деп аталатын газдардан және онда жүзіп жүрген сұйық және қатты бөлшектерден тұрады.Паскальдың есептеулеріне сәйкес, Жер атмосферасының салмағы диаметрі 10 км болатын мыс шарының салмағы – бес квадриллион (5000000000000000000) тоннаға тең! (5*1015 т.)Атмосфераның құрылымыАтмосферада температура мен тығыздықта ерекшеленетін бірнеше қабатты бөлуге болады (сурет. 1).Атмосфераның құрылымыТропосфераАтмосфераның құрылымыСтратосфераАтмосфераның құрылымыМезосфераАтмосфераның құрылымыТермосфераАтмосфераның құрылымыЭкзосфераАтмосфераның құрылымыИоносфераАуаның тығыздығыАтмосфераның барлық қабатындағы биіктіктің жоғарылауымен ауаның қысымы мен тығыздығы төмендейді (сурет. 2)Ауаның тығыздығыАуа тығыздығы-бұл 1 м3 көлеміндегі ауа мөлшері. Физикада тығыздықтың екі түрі туралы түсінік бар - салмақ (ауырлық) және масса.Ауаның салмақтық тығыздығы (үлес салмағы) - бұл 1 м3 көлеміндегі ауаның салмағы. Ол γ әрпімен белгіленеді.Ауаның массалық тығыздығы-бұл 1 м3 көлеміндегі ауа массасы.Грек әрпімен белгіленеді р.Ауаның тығыздығы РV = RТгде Р — қысым; Р = ρ•R•Т, V— газдың меншікті көлемі ; Т— абсолютті шкала бойынша температура; К— газ тұрақтысы; р — газдың тығыздығы. Ауаның тығыздығыГаз күйінің теңдеуін құрғақ ауаға қолдана отырып және құрғақ ауа үшін газ тұрақтысының сандық шамасын R=2,87·106 см2/сек2·град деп ала отырып құрғақ ауаның тығыздығы үшін төмендегі өрнекті алуымызға болады.t0=40C және қалыпты қысымды бір метр куб құрғақ ауаның массасы 1,293 кг тең болады. Сондықтан, жоғарғы шарттарда ауаның тығыздығы 1,293 кг/м3 құрайды. Бұл шамамен судың тығыздығынан 800 есе кем. Атмосфералық қысымАтмосфералық қысымдегеніміз – жер бетіндегі аудан бірлігіне жер бетінен атмосфераның жоғарғы шекарасына дейін жететін ауа бағанының түсіретін күші.Атмосфералық қысымМетеорологияда атмосфералық қысымды барометр түтікшесіндегі сынап бағанының биіктігімен өлшеу қабылданған. Атмосферада қысымы түтікшедегі сынап бағанының белгілі биіктікте ұстап тұрады. Теңіз деңгейінде бұл биіктік жуықтап 760мм шамасына тең келеді.1930 ж. - 1см2 1 млн дейін келетін бар енгізілді.1980 г. - 1м2 ауданға 1Н күшпен әсер етуге тең келетін Паскаль қабылданды.:1Па = 1 = 10-5 бар = 0,01мб1гПа = 100 Па = 1 мб = 0,75 мм рт. ст.Атмосфералық қысымҚысымның таралуы барлық градиентпенсипатталады, мұнда dp және dz қысым мен биіктіктің өзгерісі. Барлық градиентке қарсы шаманы барикалық саты деп атайды Тұрмыста барикалық сатыны төмендегідей формула бойынша есептейді: мұнда Р — қысым (гПа); t- барлық саты есептелетін нүктедегі температура (°С); α- 0,004 тең болатын ауа ұлғаюының температуралық коэффициенті. м/гПа Атмосфералық қысымды өлшеуге арналған аспаптарБарометр чашечный стационарный Барометр-анероид Барограф Бақлау сұрақтары:
Литература
жүктеу/скачать 2,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|