Б.э.д VII еврейлер Библияны құрастырды Библ қаласының атымен байланысты бірінші болып қағаз ойлап таба бастаған. Қағаздан жасалынған кітаптарды библам немесе Библия деп атай бастаған. Библия Ветхого және Нового Заветадан құралған.
Арабия жарты аралында мал шаруашылығымен айналысқан тайпалар гаибрилер өмір сүрген. Б.Э.Д III мың жылд ортасында гаибрилер финикиялықтарға шабуыл жасап басып алады және ханананның жартысын қосып алады.Гаибри Ханаана тайпаларымен араласып кетті және еврейлік ирвиш деп аталды. Б.э.д ХIII ғ жекелеген тайпалардан Израиль иудей патшалығы құрылады (Дәуіт патша тұсында). Бірінші Израиль патшасы Саул.Саул жерді жрецтерге және әскерилерге қызметі үшін сыйға берді.Жер иелері қауым мүшелері еңбек ете отырып патшаға салық төледі. Саул патшалығы кезінде еврейлер филистимляндармен соғысты, әскер бір біріне қарама қарсы тұрған шақта филистимдіктер жағынан великан Галиаф шығады. Саул патша Галиафты кімде кім жеңсе үлкен сый беретіндігін айтады.Бірақ ешкім қарсы шықпады сол кезде Давид шығады. Галиаф жақындап таяп қалғанда Давид оған қарсы жүреді тасты қолына алып құбыжыққа қарсы лақтырады тас тура маңдайына тиеді. Галиаф есінен танып жерге құлайды. Давид Галиафқа жетіп барып оның қанжарын алып басын кесіп алады. Осы үлкен жеңістен кейін, Саул Давидті әскер басшысы етті және өз қызын тұрмысқа береді. Саул мен Давид елге оралды.еврейлер оларды ән айтып би билеп қарсы алды. Саул мыңдарды жеңсе Давид онмыңдаған адамдарды жеңді. Ол патша Саулға ұнамады және Давидтің жеңісін қызғана бастады да оны өлтірудің жолын іздейді.Оны естіген Давид елден қашып кетеді, және Саул өлгенше жасырынады. Б.э.д. Х ғ Израиль иудей патшасы Саулдың күйеу баласы Давид билік құрады (1004 – 985) . Давид мемлекетті басқару жүйесін құра отырып салық жүйесін реттеді тұрғындарды үнемі есепке алып санап отырған. Филистимляндықтарды жеңді ханандықтарды бағындырды. Давидтің билігі кезінде Израиль-иудей патшалығы күшті мемлекетке айналды. Давид қайтыс болған соң Израильдің патшасы болып оның кіші ұлы Соломон (965-935) сайланды. Соломон патшалықтың шекарасын нығайтты көптеген бекіністер салды Иерусалим жанынан қорғаныс құрылыстарын салдырды. Басқару реформасын жүргізді : елді 12 округке бөлді және оларға салық салды барлық жер өңдеушілер қауым мүшелеріне алынып олар жылдың төрт айында патша жұмысын жасауға міндеттелді. Тұрғындарды 4 топқа бөледі: вельмождар мен атақтылар, жрецтермен пророктар, шаруалар мен қауым мүшелері, шетжерліктер мен құлдар. Б.э.д 960ж Соломон Яхве храмын салдырды. Жрецтер ерекше каста болып саналды барлық билік солардың қолында болды. Библия Соломонды оның ақылдылығы мен шыншылдығы үшін мадақтады. Түсінде Соломонды көрген адам ақылды болады деп сенді. Ол құстар мен жануарлар тілін түсінді. Сот кезінде ешқандай куәгерден сұрамады себебі ол сотталып тұрған адамның көзіне бір қарағанда шындықты сезді.
Синай шөлін мекендеген ежелгі тайпалар
Израил,иудей
Израиль-Иудей мемлекеті құрылған аймақ
Палестина жері
Палестинаның оңтүстігіне қарай кесіп өтетін Иордан өзені
Өлі теңізге құяды
Израиль-Еврей мемлекеті қалыптасты
Б.з.б 10ғ
Израиль-Иудей мемлекетінің астанасы
Иерусалим
Израиль-Иудейлік мемлекет құрылды
Дәуіт патшаның кезінде
Палестинада Дәуіт(Давид) патшаның кезінде құрылған мемлекет
Израиль-Иудей патшалығы
Израиль-Иудей патшалығын өркендеткен патша
Сүлеймен
Еврей тайпалары сиынған «ең басты құдай»
Яхве
Достарыңызбен бөлісу: |