Бағаналық жасушалар және олардың медициналық биологиялық маңызы

Бағаналы жасушалар организмнің оның ішінде терілік, нервтік және қанның кез келген клеткаларына бастама бола алады. Алдымен олардың болжауынша, осындай клеткалар жасы үлкен кісілердің организмінде жоқ және олар эмбриональды дамудың ең ерте кезеңінде ғана пайда болды. Бірақ 70-шы жылдары А.Я.Фриденштейн басқа авторлармен бірге жасы үлкен адамның мезенхима (страла) бағаналы жасушаларды тапшы және келешекте оларды стремальды жасушалар деп атады. Сол кезде жасы үлкен адамдар мен хайуандардың барлық органдарында бағаналы жасушалардың бар болуын дәлелдейтін жұмыстар пайда болды. Осыған байланысты бағаналы жасушаларды эмбриональды бағаналы жасушалар мен аумақтық бағаналы жасушаларға бөледі, олар эмбриональды жасушалардың қасиеттерін сақтайды, бұл табылған эмбриональды маркерлерді куәландырады.

Бағаналы жасушаларды бөлуге болады. Осы жағдайда шар тәріздес жасушалы ассоциаттар құрылады. Эмбриональды жасушалардың жинақталуын эмбриодты дене, ал нейральды жасушаларды - нейросфералар деп атайды.

Көптеген жасушалы типтерін беру қажеттілігі бағаналы жасушаларды жағдайға байланысты пайда болған дефектілерді орналастыру үшін пайдаланылатын организмдегі маңызды қалпына келетін резерв етіп жасайды. Биологтардың ерекше назары бағаналы жасушалардың орталық нервтік жүйеде болуына алып келеді. Белгілі болғандай нервтік жасушалардың өзі нейральды диффенцияның ең ертедегі сатысында көбеюге деген қабілеттілікті жоғалтады (сутратить) Ал бағаналы жасушалар нервтік жүйенің (ткань) түрлі типтегі жауабына нервтік және глиальды жасушаларға алдыңғы диффенциациямен бөліне бастайды. Изомерге нейтральды бағаналы жасушалар басқа да өндіруші жасушаларға алмаса алады. Бағаналы жасуша арнайы тәсілдердің көмегімен табуға болады. Нативті бағаналы жасуша және олардың өндіруші жасушаларда арнайы белок синтезделеді, олар иммуногиста имиялық техниканың көмегімен шығарылады. Әрбір ақуыз флюоресценциялық бояулар белгілейді антител алады. Мұндай риагент дамудың әртүрлі сатысында бағаналы жасушаларда қатысатын белгілер шығарады. Осылайша нейральды бағаналы жасушалар нестин бел құрайды. Олар мамандану жолына түскенде, оларда жаңа виментин белгілер пайда болады. Егер жасушалар нейральды бағытта дамыса, онда арнайы маркаланатын белгілер - нейрофиламенттерге сәйкес синтезделеді. Р3тубумен, энолаза және тағы басқа. Жасушалар қосымша, глиальды секілді маманданатын болса, басқа маркерлер, мысалы глиальды фибрилляр ащы белгілері, белгілер S - 100 және тағы басқа маркерлері пайда болады.

Шын мәнінде гендер - құл мен гендер - құлдар деп аталатын өзара әсер жолдарын шығаруға болады. Құд ретінде берілген ткань немесе орган даму ерекшелігінен тәуелді болатын маңызды гендер аталады, ал құл - органикалық немесе ткан керісінше қалыптасуымен ткан арнайы ақуыздардың синтезін қамтамасыз ететін құрылымның гендердің сарқылмастығын атайды. Биологияда бағаналы жасушаларды пайдалануды дамыту жасушаның жеке түрлері мен зарод жапырақтарының арнайы толық органдарын тәуелді гендердің каскадтарын жіберетін гендер - құд пайда болатын подтвер мүмкіншілігі беріледі. Бұл әмбебап заңдары барлық хайуандарға тән. Осылайша, дрозафилдерде eyeless гены бар, ол көздің дамуын қамтамасыз етеді. Егер оны ерекше орындарда жұмыс істесек, онда көздері брюхе, аяқтарында, қанаттарында және басқа да кез келген орындарда пайда бола алады.