- Жаңа технологияға негізделген, білім алған мекемеге қатыссыз, мектеп түлектерінің мемлекеттік қорытын-ды аттестациясын және ЖОО мен колледждерге оқуға түсу мүмкіндігін қамтитын білім сапасын бағалаудың мемлекеттік жүйесі.
| | | | | | - Біліп қана қоймай, оны өз ойымен жеткізе білу іскерлігі маңызды. Ауызша сөйлеу дамуының деңгейі кейбір кемшіліктерді жабуы мүмкі
| - Нақты біліммен оны талдап шешу іскерлігі, сонымен қатар тапсырма аймағында ғана тұрақталып, жинақылық, уақытқа бағытталуды түсіну.
| | | - Субъективті факторлар көп әсер етеді: экзаменатормен байланыс, жалпы әсер т.б.
| - Баға максималды түрде объективті
| - Өз қатеңді түзету мүмкіндігі
| - Ауызша емтиханда экзамена-тор арқылы өзінің қатесін білу оңай және де оны сұраққа жауап бергенде өз жұмысынан түзетуге болады.
| - Тексеру кезінде қателерді дер кезінде байқап, түзету.
| | | | - Электрондық
- және көрінбейтін сарапшылар.
| - Емтихан нәтижесін қашан білуге болады?
| - Ауызша емтиханда – практика-
- лық түрде тез, жазбаша түрде- бір күннен соң
| | | | | - Алдын ала белгілі, бірақ та өте жалпылама түрде
| | | - Оқушы белгілі бір тақырып немесе сұрақ бойынша ойын жеткізеді.
| - Емтихан практикалық түрде оқу материалының барлық ауқымын қамтиды.
| - Жауаптар қалай тіркеледі?
| - Жазбаша емтиханда - сол жазған парағында, ауызша емтиханда жай қағазда
| - Тапсырманы орындау нәтижесін арнаулы бланкіге толтыру керек.
| - Емтихан кезіндегі іс-әрекет стратегиялары
| | | - ҰБТ қарсаңында
- Көп адамдар ҰБТ – ге дайындалу үшін соңғы бір күннің жетпей қалатындығын айтады. Бұл дұрыс емес. Сен шаршадың, өзіңді одан әрі қажуын керек емес. Керісінше демал, душқа түс, қыдыр. “Күресуге” дайын болатындай, өзінді дені сау, сергек сезінетіндей ұйқынды қандырып алғанын дұрыс. Себебі тестілеу – ол да бір өзінің қабілетінді, мүмкіндігінді көрсететін өзінше күрес емес пе. ҰБТ болатын орталыққа жарты сағатқа ертерек келуге тырыс.Өзіңмен бірге төлқұжатыңды,рұқсатнамаңды,бірнеше қара сиялы қаламыңды алуды ұмытпа. Сонымен, дайындық кезеңі артта қалды, өзіңді тепе-теңдікке түсіру үшін бір-екі минутыңды аяма. Демал, тыныштан.
- Ден қой! Тестілеудің бастапқы бөлімін толтырған соң (бланк толтыру), өзіңе түсініксіз нәрселердің басын ашып алған соң, айналаңдағыларды ұмытуға тырыс.Сені тест тапсырмалары мен тестке берілген уақыт қана қызықтыруы тиіс.
ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ТҮРДЕ ҚАЛАЙ ДАЙЫНДАЛУҒА БОЛАДЫ? - Жауапты кезеңде шашыраңқылыққа кезікпес үшін, алдына шектен тыс мақсат-міндеттер қоймау;
- Емтиханға дайындаларда сабырлылық қалыпты сақтап, аз-аздан, бөлімдерге бөліп бастау;
- Егер ойыңды жинақтау қиындық туғызса, алдымен жеңіл материалды, кейін күрделі материалдарға дайындалуға ауыс;
- Жүйкеге түскен ішкі қысымды шығару, шаршағанды басу үшін, босаңсу мен еркінсуді қажет ететін жаттығуларды жиі жаса;
- Кез келген екі жаттығуды орында:
- -жоғары-төмен бағытта ауыстырып (25 секунд),
- -солға-оңға (15секунд) қара;
- -Көзіңмен өзіңнің атыңды, фамилияңды, тегіңді жаз;
- -Бір затқа кейін оны алып тастап қара (20 секунд)
- -Сосын алдындағы ақ қағазға қара (10 секунд)
- -Төртбұрыш, үшбұрышты- ең алдымен сағат тілінің бағытымен, сосын қарсы бағытта сал
ЕСТЕ САҚТАУДЫҢ КЕЙБІР ЗАҢДЫЛЫҚТАРЫ: - Есте сақтау қиындығы тікелей оқу материалының көлеміне байланысты өседі. Қысқаша нақыл сөздерден гөрі, көлемдірек үзінділер оқыған пайдалы.
- Есте сақтау материалының көлемі ауқымды болса, оны түсінуде жоғары.
- Бөлінген жаттау қысқаша көлемді жаттаудан артық. (бірыңғай зулатып оқығаннан гөрі, ауысыммен, аз-аздан оқыған пайдалы).
- Уақытты қайта-қайта жай оқығаннан гөрі, есте сақтағанды қайталауға жіберген тиімдірек.
-
- 5. Егер екі материалмен жұмыс істеп отырсаң, яғни көп және аздау, онда көбінен бастаған абзал.
ЖҰМЫСҚА ҚАБІЛЕТТІЛІКТІ АРТТЫРУ ШАРТТАРЫ: - Ақыл-ой мен дене еңбегін кезектестіру керек.
- Әртүрлі гимнастикалық жаттығулар жасау қажет.
- Көзді сақтау керек. Ол үшін үзіліс жасап, әр 20-30 минут сайын жаттығу жасау, (көзді кітаптан алып, алысқа қарау).
- Теледидар бағдарламаларын көруді азайту.
ТЕСТІЛЕУ КЕЗІНДЕ - Ыңғайлы отырып, арқаңды тік ұста. Өзіңізді барлығынан ақылды, айлалы барлығын білемін , «менің қолымнан бәрі келеді» деп ойлаңыз. «Мен сабырлымын, мен өте сабырлымын» деген сөздерге сүйеніп, ойыңызды жинақтаңыз. Осы сөздерді асықпай ішіңнен 2-3 рет қайтала.
- Тесті алып, тапсырманы оқып, сұрақтармен танысып болғаннан кейін, өзіңізге жеңіл тапсырмадан бастаңыз. Таза қағазға қарындашпен дұрыс жауабын белгілеп қойыңыз. Барлық анықтамалар мен ережелерді мысалдарды есіңізге түсіріп, жауаптың дұрыстығына көзіңізді әбден жеткізіңіз. Егер сіз осылай жасай алсаңыз, біраз жеңілдеп қаласыз.
- Сіздің жүйке-жүйеңіз сабырлы, басыңыз түсінікті де, нақты жұмыс істей бастайды. Сіз ашуланшақтықтан босап, сіздің барлық күш-жігеріңіз тест жұмысына бағытталады.
МАТЕРИАЛДЫ ЕСТЕ САҚТАУ ӘДІС-ТӘСІЛДЕРІ: - Топтау – материалдың мазмұнына қарай бөлікке бөлу. “Мазмұны бойынша, ассоциация арқылы”
- Негізгі тірек бөлігін бөліп алу – қысқаша тарауды мақаланы бөліп алу. “Мәтінге сұрақ қою, мысалдар, жылнамалар салыстыру”
- Жоспар құру - негізгі тірекке сүйену
- Үйлестіру – жалпы ортақ белгілерін негізге ала отырып түрге, топқа жіктеу.
- Материалдың бір текті жалғасып келетін реті – бір ізгілікпен, жүйелілік құру. Көлемі, уақыты бойынша кеңістікте ретімен орналастыру.
- Ассоциация - ұқсастықтары немесе қарама-қарсылылығына қарай ойға байланыстыру.
- Схема құру (Жеңілдетіп көрсету) – графикалық сызықтар арқылы тапсырманы есте сақтауға оңайлатып көрсету.
- Құрылымы – бөлімдердің өзара орналасуы.
- ҰБТ ға оқушылардың психологиялық дайындық этаптары:
- -Өсу, даму және ағза жасушаларының құрылысы үшін аса қажет. Ақуыздар өсімдік (бұршақ, фасоль, соя, арахис, жаңғақтар) және мал (жұмыртқалар, ет, балық, сүт) тектестерде болады.
- -Көмегімен ағза жылу сақтайды және қуат алады. Құрамында көмірсулар бар тағамдар: нан, картоп, жармалар, банандар, қант, бал т.б. Көмірсуларды көп қолдануға болмайды.
- -қуатты өндіреді және оны ағзада майлы ұлпа түрінде жинақтайды. Олар өсімдік және сары майда, мал майында болады. Дәрумендер ағзаға аурудан сақтануға көмектеседі.
- -жемістер мен көкөністер. Сәбіз, ананас - есте сақтауын жақсартады. Пияз, жаңғақ – зейінін шоғырландырады, Орамжапырақ, лимон – оқуына көмектеседі. Банан, бүлдірген, нан, картоп, сәбіз, алма, алмұрт, жүзім, мейіз, сүзбелерде оқушының танымдық қабілетіне көмектеседі.
- –ағзаның қалыпты жұмыс атқаруы үшін аса қажетті химиялық заттар. Олар ағзаға тамақпен түседі.
- -құрамында қант, минеральды заттар мен дәрумендер болмау керек.
ҚОБАЛЖУҒА ӘСЕР ЕТЕТІН ФАКТОРЛАР: - Бастың ауруы;
- Күштің азаюы;
- Көңіл-күйдің болмауы;
- Өз-өзіне деген сенімсіздіктің болуы;
- Көңіл-күйдің жиі өзгеруі,
- шаршау, мазасыздану
- Қобалжудан құтылудың жолдары:
- Өзіңізді бір шыны шаймен сергітіңіз;
- Шай адамның шаршағанын басады, жүйке жүйесін қалыпқа келтіреді. Көк шай адам бойындағы қысымды түсіреді.
- Банан жеңіз
- Күніне ең аз дегенде бір банан жеңіз. Онда барлық витаминдер, микроэлементтер бар, сонымен қатар оның энергетикалық құндылығы жоғары.
ҚОБАЛЖУДАН ҚҰТЫЛУДЫҢ ЖОЛДАРЫ: - Спортпен айналысыңыз.
- Біршама уақыттан соң өзіңізді жеңіл, шымыр, әрі мықты сезінесіз.
- Ароматерапия. Түрлі иіс сулардың көмегімен өзіңізді тыныштандырыңыз. Лаванданың, түймедақтың, валериананың бірнеше тамшысын қосу арқылы иіс су жасап бөлмелерге себіңіз. Анис, апельсин және базилик көңіл-күйді көтереді, күйзелістің, қайғыға түсудің, қобалжудың алдын-алады.
РЕЛАКСАЦИЯЛЫҚ ЖАТТЫҒУЛАР - Қолға арналған жаттығу
- 1. Саусақтарды түйіп жұдырық жасаймыз.
- 2. Қол саусақтарын барынша жазамыз.
- Аяққа арналған жаттығу
- 1. өкшемізді еденге қойып тірейміз.
- 2. аяқ саусақтарын еденге қойып өкшемізді барынша көтереміз, жібереміз.
-
Бетке арналған жаттығу - Бетке арналған жаттығу
- 1. Ерінді бір нүктеге жинаймыз, қайтадан жібереміз.
-
- 2. Мұрнымызды тыржитамыз, жібереміз (мұрынға қысым түсіру арқылы).
- Арқа мен иыққа арналған жаттығу
- 1. иықты барынша көтеру, жіберу (бірнеше рет қайталау керек).
- «Алақандар».Тік тұрып, қолды шынтақтан бүгіп алақанын «көрермендерге» қаратады. Тыныс алғанда алақанды жұмамыз, демімізді шығарғанда алақанымызды ашамыз. Ауаны кеудеге емес ішімізге жинаймыз.
-
- “Погондықтар”. Жүргізілу барысы: тік тұрып, жұдырығымызды түйіп, қолымызды белімізге қоямыз. Тынысымызды алғанда жұдығымызды төменге бірдемені тастап жібергендей түсіреміз, демімізді шығарғанда керісінше жұдырығымызды түйіп, қолымызды белімізге қоямыз. Егер жаттығу істегенде қиындық тумаса денені айналдырып, жан-жағына жасауға болады.
- Стресске қарсы тыныс алу гимнастикалары
- «Құшақтау» Тік тұрып, қолымызды шынтақтан бүгіп, кеуде тұсымызға ұстаймыз, демімізді алғанда кеудемізді құшақтаймыз, демімізді шығарғанда қолымызды жанымызға алып, бастапқы қалыпқа келеміз. Егер жаттығу істегенде қиындық тумаса денені айналдырып, жан-жағына жасауға болады.
- “Басты оңға, солға айналдыру”. Тік тұрып, демімізді алғанда басымызды солға бұрамыз, тынысымызды шығарғанда оңға бұрамыз. Екі жаққа кезек жасаймыз. Тыныс алу шұғыл, әрі шулы болуы керек.
- Стресске қарсы тыныс алу гимнастикалары
- 1.Жаттығу. Шалқадан жатып, бір қолды кеудеге ұстап, екінші қолды ішке ұстау керек. Терең тыныс алып және ауаны терең жайлап шығару (статистикалық тыныс алу жаттығулары)
- 2.Жамбаспен жатып, қолды дененің бойымен ұстап, тік қолды жоғары басқа қарай көтеріп, жайлап демді шығарып, қолды түсіру. Жаттығу оң жамбаспен, сол жамбаспен кезек орындалады.
- Бұл жаттығуларды стресске ұшыраған кезде ғана емес, кез-келген уақытта тынысыңызды терең ішке тартып 3 рет демалыңыз. Адамдардың басым көбі бұл жаттығуға әдеттенсе ешқандай шартсыз дағдыланады. Ерекше стресс болған кезде сыналғаннан гөрі, алғашқы терең тыныс алуға жаттығу керек.
- Мен қабілеттімін!
- Менің қолымнан барлығы келеді!
- Мен жақсы оқушымын!
- Мен емтиханды асыға күтемін!
- Мен барлық сұраққа дұрыс жауап беремін!
- Мен өзіме сенімдімін!
- Маған сабақ оқыған ұнайды!
- Менің қолымнан барлығы келеді!
- Мен қабілеттімін!
- Мен ҰБТ тапсыратыныма қуаныштымын!
- Мен көп жұмыс істеу арқылы алған білімімді басқаларға дәлелдейтініме сенімдімін.
- Мен қобалжымаймын, бірқалыптымын.
- Мен ҰБТ тапсыратыныма қуаныштымын!
- НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
- РАХМЕТ !
- Сіздердің алдағы СЫНАҚТАН сүрінбей өтулеріңізге тілектеспіз!
Достарыңызбен бөлісу: |
