Қазақ тілі
1-мәтін
Кез-келгендерді сүз беретұғын, сүзеген бұқа байқаусызда құдыққа түсіп кетіпті. Құдықтың ішінен бар күшімен сүзгілеп топырағын түсірсе де, басқа түскен пәледен құтыла алмайды. Бар халі кеткен соң, істің жаманға айналғанын, өзінің бекерден- бекер өлетінін бұқа біліпті. Біреу болмаса, біреу мені құдықтан шығарып алар деп, бұқа бар пәрменінше өкірді. Мұның бақытына қарай жақын арада қойшы бір топ ... жайып жүр екен. Мұның даусын естіп, қойларымен қойшы жүгіріп келді.
-Шырақтарым, қарақтарым, суырып алсаңдаршы, -деп бұларға әдеппен күлімсіреп бұқа сөйлей бастады.
-Мені жазасыз, күнәсіз өлтірмеңдерші. Ғұмырымда жанға жамандық ойлап, қас қылмаушы едім. Менің момындығым, мінезімнің жақсылығы Зеңгі бабаға мағлұм.
-Достарым, қарақтарым, мені шығарып алсаңдаршы! Қойшы, саған бір саба сүт, қойлар сіздерге бір шоқ жақсы шөп беремін.
-Қойлар, бұқаны құдықтан шығарып алып, беремін деген сыйлықтарын алайық, - деді қойшы.
-Жазықсыз бейшараны шығарсақ, шығарып алайық,-деп қойлар жауап қайтарды. Мүйізді мырзаны шығарып алды.
-Демімді алып, халымды жиып алған соң, сізге сый көрсетемін, - деді бұқа.
Адамды сүзер бұқа не сый көрсетті дейсің?! Ол қойлар мен қойшыны сүзгілеп тастады.
1.Қойшы бұқаны қалай байқады?
А) Байқаусызда көріп қалды
В) Құдыққа түсіп кеткенін көрді
С) Дауысын естіді
D) Қойлары байқап, ертіп барды.
2. Көп нүктенің орнына қай сөз қойылады?
А) сиыр
В) жылқы
С) түйе
D) қой
3. Қайсысы мәтінге сәйкес?
1) Бұқа ешкімге жамандық ойламайды, момын.
2) Қойшы – жақсылық жасаушы
А) екеуі де дұрыс
В) тек біріншісі
С) ешқайсысы
D) тек екіншісі
4. Зеңгі баба төрт – түлік малдың қайсысының пірі?
А) сиыр
В) қой
С) түйе
D) жылқы
5. Мәтінге сәйкес , бұқа - ... .
А) момын
В) шыншыл
С) өзімшіл
D) сараң
2-мәтін
Мектеп қайтып келеміз. Ауылға әлі екі шақырымдай жер бар. Батыс жақтан бет қаритын суық жел соғып тұр. Кешеден бері аузына шөп алмай, құлағы салпиған есек күртік қардан аяғын әзер алып, мимырт жүріспен ілбіп келеді. Әлі қашқан аяғына мен де ауыр болдым. Қардың жұқа жеріне келгенде, ол жүрісін өзінен-өзі жлдамдатады. Өйткені қысы-жазы өзі байлауды тұратын жыңғыл қораға жетсе, өзек жалғар бірдеңе болар деп үміттенеді.
Қарап тұрсаң әділетсіздік пен қанаудың көкесін осы сұр есектен көп көрген ешкім жоқ. Ол сары сиырға ала жаздай ... тасиды, қар түскенше отын тасиды. Кейде ол аз дегендей, біреу мінуге сұрап әкетеді. Қыс түссе, сонау төмендегі арықтан тірегі майсып, көктемге шейін мұз тасиды. Мектепке мініп барып, аштан-аш қайтарып байлап қоямыз. Оны ешкім аямайды, көңіл бөлмейді.
Қорада мүйізі қарағайдай боп тұрған, жатып ішер сары сиырдан қалған қалдықты жейді. Содан қалған суды ішеді. Сиыр қорада, бұл көзіне мұз қатып далада тұрады. Бірақ ешкімді күндемейді, жүр деген жағына жүре
береді.
6.Мәтінде қай мезгіл бейнеленіп тұр?
А) жаз
В) көктем
С) күз
D) қыс
7. Көп нүктенің орнына қай сөз қойылады?
А) су
В) шөп
С) ет
D) сүт
8. Қай абзацта әділетсіздік туралы айтылған?
А) ІІІ – ІIV
B) тек II
C)ІІІ
D) II-III
9. Қай мәтін сөйлемге сәйкес?
1) Сиыр далада қатып тұрады.
2) Қиыншылықтың бәрін есек көреді.
А) тек біріншісі
В) екеуі де дұрыс
С) тек екіншісі
D) екеуі де бұрыс
10. Мәтінде қай жыл мезгілі аталмаған?
А) күз
В) көктем
С) жаз
D) қыс
3-мәтін
Аты жаһанға мәшһүр данышпандардың бірі достарымен қалада қыдырып жүріп, пойызына кешігіп қалады. Әрең дегенде қуып жетіп, енді міне бергенінде, аяғындағы аяқ киімінің бір сыңары шешіліп, түсіп қалады. Бұл кезде жерге қайта түсіп алуы мүмкін емес еді. Себебі, жүйткіген темір тұлпардың жылдамдығы сәт сайын күшейіп келеді.
Жанындағы жолдастары «енді қайтер екен?» деп тұрғанда, данышпан аяқ киімінің екінші жұбын шешіп алып, анау алғашқысы түсіп қалған жаққа қарай лақтырып жібереді. Данышпанның мына қылығына түсінбеген біреуі шыдай алмай:
-Неге бұлай жасадыңыз? – деп таңғала сұрайды. Оған күле қарап оқымысты былай жауап береді:
-Теміржол паналаған бір пақыр аяқ киімнің бір жұбын тауып алса, екіншісін де тауып кисін, - дейді.
Дара сыңарының өзіне керегі болмайтынын ұғынып, өзінен гөрі бір жарлыға көмек болатынын түйсінген данышпанның даналығы өзгелерге үлгі болды.
11.Мәтіндегі «мәшһүр» сөзінің мағынасы?
А) ақылды, дана
В) көпке бегілі, атақты
С) мақтаншақ, сараң
D) сабырлы, төзімді
12. Данышпан не мақсатпен аяқ киімінің екінші сыңарын лақтырып жіберді?
А) достарын таңқалдыру үшін
В) адамдардың көзіне түсу үшін
С) кедейге көмек беру мақсатымен
D) аяқ киімінің жыртылып қалғаны үшін
13. Асты сызылған сөздің антонимін табыңыз
А) жылдам
В) бәсең
С) көзді ашып-жұмғанша
D) епті
14. Мәтін мағынасына сәйкес мақалды-мәтелді көрсетіңіз:
А) Ақыл адам көрігі,
Ақылдың сабыр серігі
В) Шындық жоқ жерде сұмдық көп
С) Өлімнен ұят күшті
D) Балапан ұяда не көрсе,
Ұшқанда соны іледі.
15. Данышпанның ісін бір сөзбен сипаттаңыз:
А) мақтаншақтық
В) жағымпаздық
С) қамқорлық
D) қызғанушылық
4-мәтін
Бір апталық жұмыс күнінен қажыған адам жексенбінің таңында қолына газет алып шаршағанын басып, күні бойы үйде отыруды ұйғарады. Дәл осыны ойлап отырғанында баласы жүгіріп келіп паркке қашан баратынын сұрайды. Әкесі оған демалыс күні паркке алып баратынына уәде берген болатын. Бірақ мүлдем сыртқа шығуға зауқы болай, бір сылтау іздейді. Кейін газет бетіндегі дүниежүзілік карта көзіне түседі. Картаны майдалап жыртып баласына:
-Егер картаны құрасаң, сені паркке алып барамын, - деді де, өзі іштей «жақсы құтылдым-ау, ең мықты география профессоры да кешке дейін құрай алмас» деп ойлады. Арада он минут өтісімен-ақ баласы жүгіріп келіп:
- Әке, қартаны түзеім, енді барсақ болады, -деді.
Әкесі алдымен сенбей, барып көреді. Көргеніне таң қалып, қалай түзегенін сұрайды. Сонда бала былай деп жауап береді:
-Маған берген картаның артында бір адамның суреті бар еді. Адамды түзеткен кезімде, бүкіл дүние жүзі түзеліп шыға келді, - деді.
16.Әкесінің баласына картаны беруінің себебі неде?
А) баласы өзі сұрағандықтан
В) әкесі география мұғалім болғандықтан
С) паркке барғысы келмегендіктен
D) баласының іші пысқандықтан
17. Мәтін бойынша уәдесінде тұрмаған кім?
А) баласы
В) екеуі де
С) ешкім
D) әкесі
18. Мәтін бойынша жұрыс сипаттаманы таңдаңыз:
А) Мәтіндегі кейіпкерлердің бірі – география профессоры
В) Әкесі жұмысынан шаршағандықтан демалғысы келді
С) Даланың әкесі уәдесіне берік адам
D) Баласы мен әкесінің қарым-қатынасы жақсы емес.
19. Асты сызлған сөздің синонимін табыңыз:
А) білімді
В) сергек
С) зәулім
D) шаршаған
20. Мәтіннің идеясы қандай?
А) ата-ананың үмітін ақтау
В) үлкенге құрмет, кішіге ізет көрсету
С) уәде беру, сол уәдеде тұра білу
D) қиыншылықтарға сабырлық таныту
Орыс тілі
Текст №1
Январь
Непостоянна январская погода: морозы сменяются оттепелями, яркие лучи солнца – метелями. Всё живое по-разному стремится укрыться от непогоды. Водяная полёвка, крот и слепец живут под землёй. Подлёдный образ жизни ведут выдра, выхухоль, ондатра. А вот клесты, словно бросая вызов зиме, деловито строят гнездо и выводят птенцов, которые вылетят прямо на мороз. Пока самка строит гнездо, самец носит ей пищу, кормит из клюва. В лесу тишина. Лишь изредка раздаётся сухое потрескивание замороженных сучьев да далеко слышен перестук дятла. Здесь же можно в это время встретить и любителей примороженных ягод – снегирей и свиристелей.
В пору январского глухозимья многие животные нуждаются в помощи человека. Труднее всего приходится хищникам. Мало осталось дичи в лесу: одни спят, другие стали чрезвычайно осторожными. Численность большинства крупных хищных зверей в результате многовекового преследования резко уменьшилась, количество некоторых из них опустилось ниже критической черты. Но, как показал накопленный человечеством опыт, в природе не существует абсолютно полезных животных, и человек не вправе выносить ничем не оправданные суровые приговоры.
1. В чём непостоянна январская погода?
А. Бушуют ветры.
B. Оттепель сменяют метели.
С. Наступают поздние синие сумерки.
D. Птицы любят полакомиться примороженными ягодами.
2. Чьи птенцы вылетят прямо на мороз?
А. Дятла.
B. Снегиря.
C. Свиристели.
D. Клеста.
3. Где скрывается от январской непогоды водяная полёвка?
А. Под водой.
B. Под землёй.
C. В дупле.
D. У жилья человека.
4. В тексте «слепец» - это…
А. Слепой человек.
B. Птица.
C. Рыба.
D. Зверь.
5. Как ведут себя животные в январскую непогоду?
А. Спокойно.
B. Опасаются охотников.
C. Шумно.
D. Стремятся укрыться от непогоды.
6. С каким чувством автор замечает: «... встретить и любителей примороженных ягод»?
А. С насмешкой.
B. С юмором.
C. С горечью.
D. С негодованием.
7. Какова главная мысль текста?
А. Январь– первый месяц года.
B. В январе природа живёт своей обычной жизнью.
C. Всё живое стремится укрыться в непогоду.
D. В январскую стужу животные нуждаются в помощи человека.
Текст №2.
Я возвращался с охоты и шёл по аллее сада. Собака бежала впереди меня.
Вдруг она уменьшила свои шаги и начала красться, как бы зачуяв перед собою дичь. Я глянул вдоль аллеи и увидал молодого воробья с желтизной около клюва и пухом на голове. Он упал из гнезда и сидел неподвижно, беспомощно растопырив едва прораставшие крылышки.
Моя собака медленно приближалась к нему, как вдруг, сорвавшись с близкого дерева, старый черногрудый воробей камнем упал перед самой ее мордой — и весь взъерошенный, искаженный, с отчаянным и жалким писком прыгнул раза два в направлении зубастой раскрытой пасти.
Он ринулся спасать, он заслонил собою свое детище... но все его маленькое тело
трепетало от ужаса, голосок одичал и охрип, он замирал, он жертвовал собою!
Каким громадным чудовищем должна была ему казаться собака! И все-таки он
не мог усидеть на своей высокой, безопасной ветке... Сила, сильнее его воли, сбросила его оттуда.
Мой Трезор остановился, попятился... Видно, и он признал эту силу.
Я поспешил отозвать смущенного пса — и удалился, благоговея.
Да; не смейтесь. Я благоговел перед той маленькой, героической птицей,
перед любовным ее порывом.
Любовь, думал я, сильнее смерти и страха смерти. Только ею, только любовью держится и движется жизнь.
8.В каком предложении (предложениях) выражена основная мысль автора?
А) Он ринулся спасать, он заслонил собою свое детище... но все его маленькое тело трепетало от ужаса, голосок одичал и охрип, он замирал, он жертвовал собою!
B) Сила, сильнее его воли, сбросила его оттуда.
C) Да; не смейтесь. Я благоговел перед той маленькой, героической птицей, перед любовным ее порывом.
D) Любовь, думал я, сильнее смерти и страха смерти. Только ею, только любовью держится и движется жизнь.
9.Какое из утверждений противоречит позиции автора?
А) Природа едина и одушевлена, все дети природы подчиняются её законам.
B) Любовь сильнее смерти.
C) Человек не хозяин природы, а её равноправная часть.
D) Главный закон природы: сильный уничтожает слабого.
10. Определите стиль и тип речи текста.
А) Публицистический стиль, описание.
B) Публицистический стиль, рассуждение.
C) Художественный стиль, повествование с элементами рассуждения.
D) Художественный стиль, рассуждение.
Текст №3
(1) Родина подобна огромному дереву, на котором не сосчитать листьев. (2) И все, что мы делаем доброго, прибавляет ему силу. (3) Но всякое дерево имеет корни, которые питают его, связывают с землей. (4) Корни – это наша история, дела дедов и пращуров, славные имена полководцев, поэтов и ученых. (5) Человеку надо знать свои корни, и тогда все, что он делает, будет овеяно мастерством его предшественников, красотой, наполненной в веках. (6) Давайте же будем помнить об этих корнях.
11. Определите тему текста:
A) о корнях дерева;
B) об истории России;
C) о связи прошлого и будущего;
D) о предках.
12. Основная мысль текста заключена:
A) в предложении 1;
B) в предложении 2;
C) в предложении 4;
D) в предложении 5.
13. Стиль текста:
A) художественный;
B) публицистический;
C) научный;
D) разговорный.
14. Тип речи:
A) повествование;
B) описание места
C) описание состояния;
D)рассуждение
Текст №4
(1) Многим птицам дают название по окраске. (2) Вот и зеленушке тоже. (3) Она вся зелёная, с серым оттенком на спине и жёлтым по бокам и снизу.
(4) Зеленушка – птица зерноядная. (5) Питается она семенами растений. (6) Пользы приносит мало, но любители пения её ценят. У зеленушки хороший голос. (7) Недаром её называют также лесной канарейкой.
15.За что любят зеленушку?
A) за её окраску
B) за пение
C) за красоту
D) запользу
16.Какой окрас у зеленушки?
A) пёстрый с серым оттенком
B) коричневый с белым оттенком
C) зеленый с серым оттенком
D) чёрный с белым оттенком
17.Чем питается зеленушка?
А) зерном
В) травой
С) букашками
D) червями
Текст №5
1) Трудно жить без друга. (2) У каждого человека должен быть надёжный друг. (3) То, что не сделаешь ты один, сделаешь вместе с другом. (4) От друга нет секретов. Приятно сделать доброе дело для друга.
18.Какой заголовок наиболее точно отражает тему текста?
A) Друг
B) Доброе дело
C) Вместе с другом
D) Секрет
19.В каком предложении содержится слово со значением «верный, преданный»?
A) в предложении 4
B) в предложении 2
C) в предложении 1
D) в предложении 3
20.Кто (что) должен (-о) быть у каждого человека?
A) пушистый щенок
B) любимая игрушка
C) большой секрет
D) надёжный товарищ
London
London is the capital of Great Britain. It is situated in the southeast of England on the River Thames and there are lots of bridges across the Thames. The most famous of these bridges is Tower Bridge. The machinery which draws up the bridge when a ship passes under it is hidden in the two towers. Near Tower Bridge, on the north bank of the Thames there is the Tower Of London. It is a big castle, its oldest part, White Tower, dates back to the times of William the Conqueror. Back in history The Tower served as a prison - now it is one of London's main tourist attractions. Tourists are guided by "Beefeaters" in historic uniforms and the Crown Jewels are on display there.
Another magnet for tourists is St. Paul's Cathedral. It is Sir Christopher Wren's masterpiece. Like many other churches it was built after the great fire had destroyed big parts of London in 1666. It is 110 metres high and 627 steps lead up to the Whispering Gallery in the dome. In 1981 the royal wedding between Prince Charles and Lady Diana was celebrated there.
The London home of the Queen is Buckingham Palace where you can see the "Changing of the Guards". The coronation of the Kings and Queens takes place in Westminster Abbey. Near this enormous church there are the Houses of Parliament, the seat of the British government. They consist of a group of buildings, among them St. Stephen's Tower, the famous clock tower housing Big Ben, one of the world's biggest bells.
Where is London situated?
In the southeast of England.
In the north of England.
In the southwest of England.
In the centre of England.
What is the river through London called?
the Danube
the Thames
the Seine
The Big Ben
How many towers has Tower Bridge got?
Two
Three
Four
one
What is the oldest part of the Tower of London?
Black Tower
Bloody Tower
White Tower
The Danube
What is the greatest attraction at the Tower of London?
paintings of the Kings and Queens
wax figures
the Crown Jewels
The Big Ben
Which church are the Kings and Queens crowned in?
Westminster Cathedral
St. Peter's
St. Paul's
Westminster Abbey
Where does the Queen live?
in the Houses of Parliament
in Whitehal
in Buckingham Palace
in the White Tower
What is Big Ben?
a church
a clock tower
a bell
a clock
Residence Advisor
When I finally went to university after taking five years out to work, I lived in a student residence and worked as a residence advisor (we were sometimes called ‘dons’). My job had two parts. The advisors’ main job was to prevent behaviour problems. Many of the students were young and immature. There was a lot of drinking and loud music. My first year as an advisor was probably my most difficult. I was an advisor in a residence house of guys. They were often noisy and, on Friday and Saturday, they were often drunk. In spite of these problems, I enjoyed the job because there was a good camaraderie among the residents. We often played sports and did other things together.
In my second, third, and fourth years, I was the advisor of a co-ed house. The first and third floors were for female students and the second and fourth floors were for men. The co-ed houses tended to be much quieter because the men didn’t want the women to think that they were bad.
The second part of my job was counseling. I sometimes had to give the students academic or personal counseling. This was interesting and I think I did a good job, but the students almost always had stress-relatedproblems before exams when I was also quite busy.
This job was good for me because I had free room and board for most of my years at university. With summer jobs in sawmills and mines, I did not have large student loans to pay off when I finally graduated and I had a lot of good experiences.
What are the two parts of a residence advisor's job?
controlling behaviour and counselling
studying hard to set a good example
having parties
drinking and playing with the residents
Why are co-ed houses quieter?
There is not much to do.
The advisor makes the men talk to the women.
The women tell the men to be quiet.
The men want the women to have a good impression of them.
Why was an advisor's job a good one?
There were many parties.
The students respected the advisors.
The advisor got to live on campus.
The university provided a room and food for free.
An unusual job
One of the most unusual jobs that I have ever had was driving a 180-ton truck in an open-pit copper mine. This was a summer job while I was studying at university for a Masters Degree. The trucks were so large that the drivers had to climb up ladders to get to the drivers' cabs.
There were three areas that were important for the drivers. The first place was the bottom of the pit, where the trucks were loaded with rock by huge shovels. While they were waiting, the drivers had nothing to do. It was too dangerous to get out of the trucks, so they just sat and waited in a line until they could be loaded. They usually read a lot of books.
Then, depending on what they had picked up, they drove out of the pit to the dump with rock that had no ore or to the smelter if the rock had a lot of copper ore in it. The drive in or out of the pit was slow and often took 20 minutes. The driving was not very exciting as there was little traffic on the roads other than other ore trucks. There was nothing to look at except the walls of the pit.
Most of the time, the work was tedious and there was little to relieve the boredom. The drivers stayed in their trucks for 12 hours at a time and rarely spoke to each other; however, the mine was far from the city, and, at night, the sky was so clear that you could see millions of stars. Sometimes, there were deer and eagles near the dump.
The main advantages of this job were that it wasn't physically hard and the pay was excellent.
Why were the ore trucks unusual?
The trucks were so large that they needed two drivers.
The drivers needed to climb a ladder to get to into the trucks.
The trucks were very fast.
They trucks were all yellow.
Why did the drivers stay in their trucks while they were waiting to get loaded?
It was dangerous to get out.
The trucks were too high to get out of.
The drivers were busy reading.
They were too tired from working.
What kind of material did the trucks carry?
sand and dirt
ore and rock
gold and silver
steel and iron
Why was the job boring?
The drivers sat around talking for hours.
The drivers stayed in their trucks for a long time.
The drivers didn't have many good books to read.
The drivers had to do a lot of driving.
What was the good thing about this job?
easy work and high pay
only working a few hours each day
lots of reading time
boring and tedious
Pulp Friction
1. Every second, one hectare of the world's rainforest is destroyed. That's equivalent to two football fields. An area the size of New York City is lost every day. In a year, that adds up to 31 million hectares -- more than the land area of Poland. This alarming rate of destruction has serious consequences for the environment; scientists estimate, for example, that 137 species of plant, insect or animal become extinct every day due to logging. In British Columbia, where, since 1990, thirteen rainforest valleys have been clearcut, 142 species of salmon have already become extinct, and the habitats of grizzly bears, wolves and many other creatures are threatened.
2.Much of Canada's forestry production goes towards making pulp and paper. According to the Canadian Pulp and Paper Association, Canada supplies 34% of the world's wood pulp and 49% of its newsprint paper. If these paper products could be produced in some other way, Canadian forests could be preserved. Recently, a possible alternative way of producing paper has been suggested by agriculturalists and environmentalists: a plant called hemp.
3.Hemp has been cultivated by many cultures for thousands of years. It produces fibre which can be made into paper, fuel, oils, textiles, food, and rope. According to its proponents, four times as much paper can be produced from land using hemp rather than trees, and many environmentalists believe that the large-scale cultivation of hemp could reduce the pressure on Canada's forests.
4.However, there is a problem: hemp is illegal in many countries of the world. This plant, so useful for fibre, rope, oil, fuel and textiles, is a species of cannabis, related to the plant from which marijuana is produced. In the late 1930s, a movement to ban the drug marijuana began to gather force, resulting in the eventual banning of the cultivation not only of the plant used to produce the drug, but also of the commercial fibre-producing hemp plant. Although both George Washington and Thomas Jefferson grew hemp in large quantities on their own land, any American growing the plant today would soon find himself in prison -- despite the fact that marijuana cannot be produced from the hemp plant, since it contains almost no THC (the active ingredient in the drug).
The main idea of paragraph one is:
Scientists are worried about New York City.
Logging is destroying the rainforests.
Governments make money from logging.
Salmon are an endangered species.
The main idea of paragraph two is:
Canadian forests are especially under threat.
Hemp is a kind of plant.
Canada is a major supplier of paper and pulp.
Canada produces a lot of hemp.
The main idea of paragraph three is:
Paper could be made from hemp instead of trees.
Hemp is useful for fuel.
Hemp has been cultivated throughout history.
Hemp is essential for building large ships.
The main idea of paragraph four is:
Hemp is used to produce drugs.
Many famous people used to grow hemp.
It is illegal to grow hemp.
Hemp is useful for producing many things.
Достарыңызбен бөлісу: |