ЭТИКА
«Этика» сөзі латын тіліндегі «ethos» деген сөзден
шығып, бастапқыда «жануардың
үңгірі, құстың ұясы, аңның апаны» сынды мағынада
пайдалынған сөз. Бір сөзбен айтсақ,
тірі жанның өзіне тиесілі өмір сүру мекені дегенді
білдірген. Уақыт өте келе «бірнеше
тіршілік етуші адамдар тобының орналасқан орны,
мекен-жайы» дегенді де білдіретін
болды.
Этика және мораль анықтамасы
Сол сияқты «этос» ұғымы да бірте-бірте алғашқы
мағынасынан алшақтап,
ортақтаса өмір сүрушілердің мекен-жайын ғана
емес сонымен қатар бірге өмір сүру
барысында олардың бойындағы қалыптасқан
мінез-құлық, іс-əрекет ұқсастықтарын
білдіруші əдет-ғұрып деген мағыналарға ие болды.
ЭТИКА ТҮСІНІГІ
«Этика» терминін философия аясына
тұнғыш енгізген əрі осы тақырыпта
қаламын
сілте жанған философ Аристотель еді.
Аристотель «этика» деп этикалық
ізгіліктерді
зерттейтін ғылымды айтады. Аристотель
этикалық ізгіліктер құрамына: жомарттық,
батылдық, шыншылдық, ал дианоэтикалық
ізгіліктерге: ақыл, парасатты жатқызады.
Аристотель (б.з.б. 384-322
жж.) - ежелгі грек
философы.
Мəдениет тарапынан ежелгі грек мəдениетінің көне
римдіктерге тигізген ықпалы зор. Римдіктер
философияның маңызды құрамдас бөлігі болып табылатын
этиканы өз
тілдерінде «мораль» сөзі арқылы аударады. Көне латын
тілінде «mores» (салт-дəстүр,
əдет-ғұрып) деген мағынаны білдіретін сөз. Содан римдік
философтар тікелей грек
философтардың жолын қуып жаңадан ұғым туындатады.
Ендеше мораль терминің латын
тіліндегі этиканың синонимі деуге болады.
CUSTOMERS
Сонымен нақты өмірдегі адамгершілік, құлықты, сол
адамгершілік, құлықты калыптастырушы принциптер
жиынтығы-моральды
зерттейтін
философиялық
ғылымды біз «этика» деп атаймыз.
Қазақ тіліне келер болсақ этика қазіргі таңда әдептану
деп аударылса, өзбек тілінде «адаптану», түркілер тіпті
жалпы араб мұсылман мәдени аймағы «аһлақ» ұғымын
қолдануда.
Қазақ
тіліндегі
транскрипциясына
байланысты кейде «ақылақ» деп те айтылуда. Ал бұл
ұғым араб тілінде пайда болған ұғым.
ЭТИКАНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ ҮШ
БӨЛІКТЕН ТҰРАДЫ:
этиканың негізгі ұғымдарын, оның
-Теоретикалық этика-
-Нормативті этика-
негізгі этикалық категорияларды:
мейірімділік, ізгілік, ар-ождан, ұят, абырой, парыз жəне т.б.
қарастырады.
белгілі бір кезеңдердегі адамзат
ұйымдарының нақты адамгершілік келбеті жайында түсінік
береді.
зерттеу пəнін,
-Эмпипиракалық этика-
ғылым ретінде даму барысын зерттейді.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАҚМЕТ!
Достарыңызбен бөлісу: |
