Жамбыл облысы Талас ауданы Қаратау қаласы Ахмет Байтұрсынұлы атындағы гимназия

• Жамбыл облысы Талас ауданы Қаратау қаласы
• Ахмет Байтұрсынұлы атындағы гимназия
• Мен зерттеуге үйренемін  Балғын зерттеуші
• Тақырыбы: Ұялы телефонның сырлары
• Орындаған: Сейдакбарова Зарина Ерланқызы
• Сыныбы:  4 сынып
• Жетекшісі: Қалдыбаева Кемер Тұрсынбайқызы - бастауыш сынып мұғалімі

• Ұялы телефонның
• Сырлары

• Тақырыбы:

• Ғылыми жобалық зерттеу жұмысының өзектілігі:
• Ұялы телефон - асыққан заманда– уақытымызды үнемдейтін таптырмас көмекші Бір-бірімізбен хабар алмасып, қоңырау шалып, хабарлама жазамыз. Ұялы телефондарға суретке түсіп, интернет пен әлуметтік желілерде "отырамыз". Ойындар ойнап, фильм қарап, кітап оқимыз, оятар қойып, сүйікті әуендерімізді тыңдаймыз.
• Ғылыми жобалық зерттеу жұмысының мәселесі:
• Түрлі ақпараттық деректерге суйене отырып ұялы телефонның тарихы, дамуы,оның адам өмірінде алатын орны, адам ағзасына тигізер пайдасы мен зияны туралы анықтау және зерттеу.

• Зерттеу нысанасы: Жамбыл облысы Қаратау қаласы
• Зерттеу бағыты: Ұялы телефондардың артықшылығы
• Ұялы телефондардың кемшілігі
• Ғылыми жобалық зерттеу жұмысының мақсаты:
• Ұялы телефонның шығу тарихын білу.
• Ұялы телефонның адам өмірінде алатын орны.
• Болашақта оның адам өміріне алып келетін өзгерістері.
• Ғылыми жобалық зерттеу жұмысының міндеттері:
• Алғашқы шыққан ұялы телефон мен қазіргі ұялы телефондардың ерекшклігі
• Электронды техниканың( соның ішінде қарқынды түрде Ұялы телефонның дамуын ) ашып көрсету.

• Аннотация
• Өткен ғасырда байланыстың басты құралдары - дауысы көрші үйге естілетін қарапайым телефон, телеграмма немесе хат жазу еді. Техника дамығалы, бұл қызметтің бәрін бір ғана ұялы телефон атқаратын болды. Қазір алақандай ғана осы құралды еңбектеген баладан, еңкейген кәріге дейін ұстайды. Бар шаруа бір тетікті басумен шешіледі..
• Ұялы телефон – сымсыз байланыстың ең озық та, қолжетімді түрі. Қазіргі кезде қалта телефоны зор маңызға ие болып үлгерді. Осыдан 5-6 жыл бұрын қалта телефоны маңызды жұмысы бар азаматтарда ғана болса, қазір екінің бірінде кездеседі. Тіпті мектеп табалдырығын енді аттаған жас жеткіншектердің өзі бұл телефоннның соңғы үлгідегі бағалысын ұстайды. Ұялы телефон біреумен кезігерде оңай тауып алуға, бір нәрсе жайында сұрай салуға, алыстағы ағайынның жағдайын біліп тұруға таптырмайтын құрал. Кішкентайлардың көпшілігіне қалта телефоны тек ойын ойнауға, әуен тыңдауға, бейнеклип көруге, ғаламторға кіруге т.б. керек. Ал көп ата-ана баласының қай жерлерде жүргенін біліп отыру үшін телефон алып береді. Бұл да бір жағынан дұрыс нәрсе. Адамдар телефонмен тек сөйлесіп қана қоймайды, ондағы күнтізбесін, оятқышын (будильник), еске салғышын (заметка), сағатын және т.б. пайдаланады. Айта берсең алақандай ғана телефонның мүмкіндіктері көп.
• Осыдан бірер жыл бұрын ұялы телефон бардың ғана қолында еді. Қазір екінің бірі үшін қолжетімді байланыс құралына айналды. Қайда? Кімге? Қарамаңыз, қала, мейлі, дала болсын, бала мейлі қарт болсын «соткасыз» жүре алмайды.    

• Мазмұны
• I Кіріспе
• II Негізгі бөлім
• 1 Ұялы телефонның шығу тарихы
• 2 Ұялы телефонның түрлері
• 3 Ұялы телефонның артықшылығы
• 4 Ұялы телефонның кемшілігі
• 5 Ұялы телефонның зиянды әсерінен қорғану тәсілдері
• III Қорытынды
• IV Ұсыныс
• V Пайдаланылған әдебиеттер

• Кіріспе
• Ұялы телефон - асыққан заманда уақытымызды үнемдейтін таптырмас көмекші Бір-бірімізбен хабар алмасып, қоңырау шалып, хабарлама жазамыз. Ұялы телефондарға суретке түсіп, интернет пен әлуметтік желілерде "отырамыз". Ойындар ойнап, фильм қарап, кітап оқимыз, оятар қойып, сүйікті әуендерімізді тыңдаймыз
• Қазір әлемде ұялы телефондардың қолданыс аясы өзінің байланыс орнату шегінен асып кетті. Телефондар өмірдің барлық саласында қолданылуда.
• Ұялы телефон қазіргі заманда адамның ажырамас көмекшісіне айналды.
• Заман ағымына қарай бүгінде екі адамның бірінде ұялы телефонның жүргені белгілі. Рас, оның ішінде не керектің бәрі бар. Мәселен: сағат, күнтізбе, есептеуіш, сурет пен видеоға түсіру, есте сақтау, қалаған өлеңді жазып алу, тыңдау және басқасы. Шынымен қазір осы бір кішкентай заттың көмегінсіз ешнәрсе шеше алмайсыз. Ең кішісі, керек
• адамыңызды да қаланы шарламай-ақ, осының көмегімен тауып аласыз.
•  Қалта телефонының және бір еліктіргіш тұсы – ұялы агент. Онымен қазір бәрі шұғылданады.
• Бұл агентке компьютермен де, кішкентай телефоныңызбен де кіруге болады. Сиқыры күшті оған қосылған жан бір кірсе, шыға алмайды.Өйткені, агенттен дүние жүзінің барлық адамымен танысуға болады.  Телефонсыз өмір сүре алмайтын жағдайға жеткеніміз өтірік емес.
• Ұялы телефонның пайдасы да бар, зияны да бар. Бірақ пайдалы жағы басымырақ. Телефонның көмегімен көп нәрсеге қол жеткізуге болады. Ал зиянды жағына келсек: телефон адам энергиясының 50% өзіне тартады.
• Бұл ғылымда дәлелденген нәрсе.

• Ұялы телефонның шығу тарихы

• 1875 жылдың 2 маусымында Бостон университетінің Шетелдік өнер мектебінің профессоры Грехем Белл ең алғаш рет байланыстырушы сымдардың көмегімен өз көмекшісінің даусын естиді. Өнертапқыш шотландтықтың бұл жаңалығы тарих бетінде телефон деген атпен қалды. Бір қызығы, өнертапқыштың есімі ағылшын тілінен аударғанда, «қоңырау» деген мағына береді.
• Арада бір ғасырға жуық уақыт өткенде ең алғашқы ұялы телефондар пайда болды. Иллинойс технологиялық институтының түлегі Мартин Купердің өнертапқыштық бұл жаңалығын қазір әлем халқының жартысына жуығы күнделікті қолданып отыр.

Ұялы телефонмен жасалған алғашқы нағыз байланыстың тарихы 1973 жылдың 3 сәуірінен басталады. Ұялы байланыс компаниясының қызметкері Мартин Купердің зерттеулер бөлімінің басшысы Белл Лабзға Нью-Йорк көшелерінде серуендеп жүріп соққан қоңырауы ұялы телефонмен алғашқы байланыс орнату саналады. Купердің өзі таратқыштан сигнал жіберу хаттамасының негізгі құрастырушысы еді. Ал ол қолданған телефонның салмағы, яғни ең алғашқы ұялы телефон 1,15 килограмм тартатын.

• Ұялы телефонмен жасалған алғашқы нағыз байланыстың тарихы 1973 жылдың 3 сәуірінен басталады. Ұялы байланыс компаниясының қызметкері Мартин Купердің зерттеулер бөлімінің басшысы Белл Лабзға Нью-Йорк көшелерінде серуендеп жүріп соққан қоңырауы ұялы телефонмен алғашқы байланыс орнату саналады. Купердің өзі таратқыштан сигнал жіберу хаттамасының негізгі құрастырушысы еді. Ал ол қолданған телефонның салмағы, яғни ең алғашқы ұялы телефон 1,15 килограмм тартатын.
• Сол уақыттары Нью-Йорк әлемдегі ұялы байланыстың базалық станциялары орнатылған әлемдегі жалғыз нүкте болды, төрт жылдан соң Чикагода 2000 абоненттік тәжірбиелік ұялы желі құрылды. Ал 1979 жылы бұл өнертапқыштық жаңалыққа Күншығыс елі зор қызығушылық білдіріп, 88 базалық станциядан тұратын алғашқы ұялы байланыстың қызметін бастады.Қазір әлемде ұялы телефондардың қолданыс аясы өзінің байланыс орнату шегінен асып кетті. Телефондар өмірдің барлық саласында қолданылуда.Ұялы телефон қазіргі заманда адамның ажырамас көмекшісіне айналды.

• Әлемдегі алғашқы ұялы телефон – Motorola DynaTAC 8000X

• Ұялы телефонның түрлері

• Ұялы телефондарды мынадай түрлерге бөлуге болады:
• 1)Жай ұялы телефон/смартфон
• 2)Ұялы бейнетелефон
• Пішініне қарай:
• моноблокты
• жайылмалы
• сырмалы,.
• Жай ұялы телефонда қоңырау шалу/қабылдау, SMS, соңғы кездері фото/бейнекамера, саз, флеш-жад, Интернет, MMS, Bluetooth, IrDA деген сияқты функциялары бар. Бұл қатар уақыт өткен сайын көбейіп барады.
• Смартфон (ағылш. smart — білімді, ақылды) құрылымы жағынан компьютерге ұқсас болып келеді. Оның ішіндегі функциялар бағдарлама ретінде жасалынған, ал олар смартфонның амалдық жүйесінде істейді. Мұнымен қатар өз бағдарламаларыңызды қосуға болады. Мысалы ойындар, ойнатқыш, шолғыш т.с.с. Сол себепті смартфон жай ұялы телефонға қарағанда күрделі, функциялары кеңейтілетін құрылғы.
• Бейнетелефонда ұялы телефонның бейнекамерасы мен бейнебет арқылы бір- бірін көріп, сөйлесуге болады.

• Ұялы телофондардың артықшылығы

• 1) Әр адам және кез келген уақытында пайдалана алады. Яғни, әр түрлі жағдайда
• адаммен хабарласа алады.
• 2) Ол өте кішігірім болып келгендіктен, күнделікті өмір де өзіңізбен ұстай аласыз
• 3)Ұялы телефондарға суретке түсіп, интернет пен әлуметтік желілерде "отырамыз
• 4)Оқыс жагдайға ұшырасақ (көлік апаты , ұрлық , кездесуге уақытылы улгере
• алмаған жағдайда, өз өміріңе- жақындарыңа қауіп төнген жагдайда, өз
• денсаулығыңа қауіп төнген жагдайда) бірінші қолға ұстайынымыз ұялы телефон
• 5)Біреудің өліміне куәгер болсаңыз дәлел сіздің қолыңыздағы ұялы телефонның
• бейнекамерасы

• 6)Адам ұрланған жағдайда оның ұялы телефонының чипы арқылы орналасуын
• тауып алуға болады
• 7) Оқыс жағдайға өз сөзіңіздің растығын дәлелдейтін бірден –бір айғақ ұялы
• телефонның камерасы
• 8)Дүкендердегі киім, әшекей бұйымдар,ойыншықтар, үй жиғаздары , кітаптар, т б
• заттар ұнап жатса ұялы телефонының интернеті арқылы тапсырыс беруга болады.
• Бейнетелефонда ұялы телефонның бейнекамерасы мен бейнебет арқылы бір- бірін
• көріп сөйлесуге болады

• 112 нөмірін терсеңіз,ол дүние жүзі бойынша  тарайды.Бұл шұғыл
• жағдайда   көмекке шақыру  нөмірі.Ол нөмір сіз  байланыс аясынан  тыс жерде
• болсаңыз да телефоныңыз  жабық режимде тұрса да  істей
• береді.Телефоныңыздан 112  нөмірін теріп,байланысқан жағдайда    тиісті  орган
• сіздің  тұрған жеріңізді сол мезетте ақ  анықтап  шұғыл шара  көрсетеді.
• Кілтіңізді автакөліктің ішінде ұмытып есігі  жабылып қалды делік.
• Егер   үйіңізде қосымша кілт болса   барып әуре болмайсыз.Үйіңіздегі
• адамға   телефон соғасыз.Ол  кілтті қолына  алады да  телефонның  жаңында
• ұстап басқышын басады.Сол кезде сіздің көлігіңіздің  есігі  ашылады.Ара
• қашықтығы  қандай  болса да  бәрібір.Мың шақырым  жерде   болса
• да  осылай  ашып  аласыз,тек телефон  қоңырауы   жетсе болғаны.
• 12) Ойындар ойнап, фильм қарап, кітап оқимыз, оятар қойып, сүйікті әуендерімізді
• тыңдаймыз қызметін бастады.Қазір әлемде ұялы телефондардың қолданыс аясы
• өзінің байланыс орнату шегінен асып кетті. Телефондар өмірдің барлық
• саласында қолданылуда.Ұялы телефон қазіргі заманда адамның ажырамас
• көмекшісіне айналды.

• Ұялы телефонның кемшілігі
• 1 )Ұялы телефон радиация тарататыны үшін өте зиянды. Бір сәттік үшін зияны аңғарылмауы мүмкін. Бірақ ұзақ уақыт қолданылғанда зияны өте көп.
• 2)Ми, көз, құлақ, кеуде, жүрек және басқа да мүшелерде дегенерация пайда болады.
• 3)АҚШ дәрігері Девра Давис былай деген: «Ұялы телефонымен сөйлескен кезде ми жасушаларының бір бөлігі өле бастайды...»
• 4) Жас балаларға, жүкті әйелдерге және егде жастағы кісілерге өте зиянды.
• 5) ДНК-ның бұзылуына да себеп болады. Қызметін
• 6). Ұялы телефонның қосылып тұрғандағы сәулелендіру деңгейі есту, көру, мидың кейбір бөліктеріне кері әсерін тигізеді.
• .
• .

• 6

• 7).Ғалымдар зерттеп, қызықты қорытынды жасады; 10 жылдан астам уақыт ұялы телефонды үзбей пайладанған адамның миына зиянды заттарды енгізбейтін сүзгіштің қабырғалары бітеледі. Болашақта адамды мидықатерлі ісігіне шалдықтыруы мүмкін

• 8) Шетелдік ғалымдар телефонды көп қолдану адамды Альцгеймер және
• Паркинсон ауруына шалдықтырады деп шешті.
• 9) Шетелдік ғалымдар Сәуленің әсері кейінгі ұрпаққа беріледі деген. 1 ай бойы
• түрлі телефон арқылы атжалмандарды сәулелендіру тәжірбиесін жасады. Екі
• аптадан соң олардың иммундық жүйесі өзгерді. Сәулеленгенатжалмандар қанын
• басқа атжалман тышқандарға екті. Кейін өліп қалды.

• 10). Еуропаның электронды ғылыми зерттеу институты жүргізген көрсеткіші, телефон арқылы сәуле қабылдау гемоглобин талшықтары кеңейіп кетті.
• 11) Телефонға тым әуес адам бүйрегінде тас байлануына, жүрек қан тамырлары ауруына әкеледі. Дәлелдеу үшін, қан айналымын зерттеп, 60 сағат аралығында сәулелендіру жұмыстары жүргізілді.

12)Зерттеу кем дегенде он жыл бойы телефон қолданған адамдарда ми обырының жиілігі арттыратындығын көрсеткен.

• 12)Зерттеу кем дегенде он жыл бойы телефон қолданған адамдарда ми обырының жиілігі арттыратындығын көрсеткен.
• 13) Обыр тудыратын басты себепкер ұялы телефон алғашқы орын алады. Бөлініп шыққан зиянды сәулелер кішкентай баланың қалыптасып үлгермеген иммундық жүйесіне зақым келеді. Ұзақ уақыт телефонды ұстатуға болмайды.
• 14)Ұялы телефон ер адамның ұрығына арақ пен темекіден екі есе көп зиян келтіреді деген ой жасады. Себебі ер адамның репродукциялық, яғни бала туғызу қызметіне зиянды.
• 15)Швеция ұялы телефонға аллергияның болу ресми мойындаған мемлекет. Егер бойыңызда осы аталған аурулар мен сырқаттар байқалса, швед өкіметінен өтемақы ретінде ақшалай талап ету құқыңыз бар.

• 16) Күнделікті тұрмыста көптеген адамдардың хат, электронды хабарлама, телефон қоңырауы келмесе, тағатсызданатынын байқаған. Әр жарты сағатта шырылдамаса, қарағыштап, қуатын тексеріп, алаңдап отыратынын зерттеген. Хат, қоңырау шалу, ғаламторда ұялы телефонмен ену, жолдаумен әуреге түсетін адамдардың қабілеті төмендейтінін зерттеді. Ғалымдар бұны «Ақпарат Құмарлығы» деп атады.

• 17)Иммунитет пен көз жанарына да зияны бар
• Ал, ресейлік ғалымдар ұялы телефоннан бөлінетін электромагниттік толқындардың көз жанарына кері әсер ететінін анықтап отыр. Ғалымдардың жүргізген зерттеулер нәтижесінде сынақтан өткен тышқандардың барлығы дерлік көз жанарынан айырылған. Сондай-ақ, зерттеу барысында сынақтан өткен хайуандардың иммундық жүйесі әлсіреп, бұзылғаны анықталды.

• 18)Балаларға бермеңіз!
• Балаларға гаджеттермен ойнауға тыйым салынуы керек. Себебі, бұл құрылғылар балалардың жүйке жүйесі мен ойлау қабілетін бұзады. Сондай-ақ, мамандар құрылғылардан бөлінетін сәуленің бас ауруына душар етіп, есте сақтау және көру қабілетін нашарлататынын, ұйқысыздыққа шалдықтыратынын дәлелдеген.
• 19)Ұйқысыздықтың себебі
• Өшірулі тұрған телефон да адам организміне зиян келтіреді. Сондықтан да мамандар байланыс құралын өзіңізден неғұрлым алысырақ ұстау керек екенін айтады. Әсіресе ұялы телефонды бас жаққа қойып ұйықтауға болмайтынын ескертеді. Себебі, телефоннан бөлінетін электромагниттік толқындар ұйықтап жатқан адамның орталық жүйке жүйесіне әсер етіп, ұйықтауға кедергі келтіреді.

• Ұялы телефонның зиянды әсерінен қорғану тәсілдері
• 1. Оны көйлекте емес, сумкада алып жүру керек
• .  

• 2 Ұялы телефонға құлақшын жалғап, сол арқылы сөйлесіңіз. 

• Телефонды қалтада, белдікте, ұстамаңыз.
• Телефонды қолда ұстап, жастықтын астына салып ұйықтамаңыз

• 4 Мүмкіндік болса, қоңырау шалғанның орнына хабарлама жаза салыңыз.

• . 
• 5. Желі "ұстамайтын" жерлерден қайта-қайта телефон шалуға тырыспаңыз. Бұндай кездері телефон одан бетер көбірек толқындар шығарады.
• 6. Балалар электромагнитті толқындардың әсерінен көбірек зиян алады. Сондықтан кішкентайларға телефонды берудің алдында, оны "автономиялық" режимге қойыңыз.
• 7. Бір күнде 20 минуттан көп сөйлеспеу керек.
• 8. Ұялы телефондар әсіресе желі ұстамай тұрғанда және батарейкасы азайған кезде көп радиация таратады.  

• 9. Жатарда да телефонды өзіңнен кемінде 1-1,5м алыстау қою керек.  

• 17. Динамик арқылы дауыстық байланысқа ұмтылған дұрыс. 18. Сөйлесу уақытын 3 минуттан арттырмауға тырысқан жөн. 19. Екі сөйлесу арасындағы үзіліс уақыты 15 минуттан кем болмауы тиіс. 20. Найзағай ойнауы, күн күркіреуі кезінде ұялы телефонды пайдаланбау керек. 21. Автомобильде, желіні антеннна ұстамайтын орындарда қолданбаған дұрыс.
•  

• Қорытынды
• Ұялы телефонның арқасында: "Алло, сәлем, қалың қалай?" - деген сөздерді күнделікті пайдаланатын болдық. Баршамыздың өмірімізді жеңілдеткен ұялы телефон
• Ұялы телефон — радиожелі арқылы байланыс жасауға арналған құрал.
• Егерде ұялы телефонды қолданғанда өз ережесіне сай қолданса, айтарлықтай зияны жоқ, бірақ сол ережені сақтамаудың кесірінен көптеген ауруларды адам өз қолымен тауып отыр
• « Ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде» - деп қазақ халқымыз айтқандай, ұялы телефонды қорғану ережесін сақтап қолдансақ, айтарлықтай зияны жоқ.
• «Керек санды тересін, елге сәлем бересін» демекші, ұялы телефонсыз бір жыл, бір ай , бір апта түгілі , бір күн қолымызда болмаса онсыз еш тірлігіміз бітпей, ешкіммен хабарласа алмай, айдалада , қалғандай боламыз.
•  

• Тыңдағандарыңызға
• көп рахмет!