| Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Семей қаласындағы Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
Жаратылыстану ғылымдары факультеті
Биология кафедрасы
«Өсімдіктер анатомиясы мен морфологиясынан
үлкен практикум» пәні бойынша
СИЛЛАБУС
Мамандығы 5В011300 «Биология»
Семей 2013
Құрастырушы, б.ғ.к., доцент. Карипбаева Н.Ш.
Кафедра отырысында бекітілді:
Хаттама №____ «____»___________ 20___ж.
Кафедра менгерушісі_________________ Калиева С.К.
Факультеттін Оқу-әдістемелік кенесі мақұлдаған
Хаттама №____ «____»___________ 20___ж.
Факультеттін Оқу-әдістемелік кенесінің төрайымы
_________________ Абдишева З.В.
Жаратылыстану ғылымдары факультетінің деканы,
х.ғ.к., доцент_________Ибраева Л.С.
ПӘННІҢ ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ - (Syllabus)
1. Оқытушы туралы деректер
Карипбаева Нурзия Шайкеновна биология ғылымдарының кандидаты, доцент; кафедраның орналасқан жері ғимарат №3, жаратылыстану ғылымдары факультеті, ауд. 112.
2. Пән туралы деректер
Атауы: Өсімдіктер анатомиясы және морфологиясынан үлкен практикум
Кредиттер саны: 3 кредит (135 сағат)
Өту орны: № 3 ғимарат
Оқу жоспарынан үзінді:
Курс
|
Семестр
|
Кредиттер
|
Лекц.
Сағ.
|
Зертхан сағ.
|
СОӨЖ
|
СӨЖ
|
Барлығы
|
Бақылау нысаны
|
2
|
3
|
3
|
|
45
|
22,5
|
67,5
|
135
|
емтихан
|
Пререквизиттер: өсімдіктер анатомиясы мен морфологиясы, өсімдіктер систематикасы
Постреквизиттер: өсімдіктер физиологиясы, өсімдіктер экологиясы, өсімдіктер биотехнологиясы, педагогикалық практика.
Пәннің мақсаты мен міндеттері. Қысқаша сипаттама
« Өсімдіктер анатомиясы мен морфологиясынан үлкен практикумы» биология мамандықтарында оқитын студенттердің негізгі пәндерінің бірі болып табылады. 2-курс студентеріне арналған оқу жоспарына сәйкес, бұл пән «Өсімдіктер анатомиясы және морфологиясы» пәніне сәйкестендіріп жүргізіледі. Бұл пән арқылы студентер өсімдіктердің түрлік ерекшеліктері, таралу ареалдары, түрлердің қарам- қатынасы таксономиясымен танысады.
Биолог мамандарды дайындаудағы пәннің негізі мақсаты:
-жер бетінде таралған өсімдіктердің классификациясы
- төменгі сатыдағы өсімдіктердің негізгі ерекшеліктері және олардың түрлері
- жоғарғы сатыдағы өсімдіктердің классификациясы, олардың негізі ерекшеліктері.
- өсімдіктердің жер бетінде таралуы, көбею жолдары, экологиясы, маңызы.
- практикалық сабақ барысында ботаникалық зерттеу әдістерін меңгеру
- өсімдіктер анатомиясы және морфологиясы пәндері бойынша алған білімдерін әрі қарай тереңдету
- берілген анықтағыштар арқылы өсімдік түрлерін анықтау.
- негізгі және қосымша оқулықтармен өздігінен жұмыс істеу .
Келешек маман биолог, пәнді оқып игеру барысында төменде көрсетілген білім мен дағдыларды үйренуі қажет;
өзіндік жұмыстарды дер кезінде және сапалы орындау;
білім деңгейін көтеру;
өткен материалды анализдей білу;
өткен материалды дұрыс бағалай білу.
Зертханалық сабақтардың тақырыптарының тізімі.
№
|
Зертханалық сабақтар тақырыптары
|
Зертханалық сабақтар мазмұны
|
Сағат саны
|
1
|
Өсімдік клеткасының құрылыс және қызметі.
|
Клетка қабығы. Даяр препаратты қолдана отырып, клетканың бөлінуінің бір түрі болып саналатын митоздық процеспен танысу. Оның негізгі бөліну фазаларын анықтау. Аспидистра жапырағының эпидермасын пайдалана отырып, клетканың бірінші және екінші қабығымен және қабық саңылауларымен танысу.
|
3
|
2
|
Пластидтер, олардың түрлері, құрлысы және қызметі
|
Клетка қабығы. Даяр препаратты қолдана отырып, клетканың бөлінуінің бір түрі болып саналатын митоздық процеспен танысу. Оның негізгі бөліну фазаларын анықтау. Аспидистра жапырағының эпидермасын пайдалана отырып, клетканың бірінші және екінші қабығымен және қабық саңылауларымен танысу.
|
3
|
3
|
Өсімдік клеткасындағы қор заттар
|
Клетка қабығы. Даяр препаратты қолдана отырып, клетканың бөлінуінің бір түрі болып саналатын митоздық процеспен танысу. Оның негізгі бөліну фазаларын анықтау. Аспидистра жапырағының эпидермасын пайдалана отырып, клетканың бірінші және екінші қабығымен және қабық саңылауларымен танысу.
|
3
|
4
|
Түзуші ұлпалар.
|
Әртүрлі өсімдік жапырақтарының эпидермасынан препараттар даярлап, эпидерманы құрайтын негізгі гистологиялық элементтермен танысу. Сүректі өсімдіктердің өркенінің көлденең және үзынынан жасалған кесінділерінен (даяр препараттардан перидерма немесе қабықты анықтап, оны құрайтын феллема, феллоген, феллодерма элементтерімен танысу. Уақытша және даяр препараттарды пайдалана отырып, механикалық (арқаулық) ұлпалардың колленхима, склеренхима, склерейд сияқты құрылысымен таныстыру.
|
3
|
5
|
Жабындық ұлапалар, түрлері, құрлысы және қызметі.
|
Әртүрлі өсімдік жапырақтарының эпидермасынан препараттар даярлап, эпидерманы құрайтын негізгі гистологиялық элементтермен танысу. Сүректі өсімдіктердің өркенінің көлденең және үзынынан жасалған кесінділерінен (даяр препараттардан перидерма немесе қабықты анықтап, оны құрайтын феллема, феллоген, феллодерма элементтерімен танысу. Уақытша және даяр препараттарды пайдалана отырып, механикалық (арқаулық) ұлпалардың колленхима, склеренхима, склерейд сияқты құрылысымен таныстыру.
|
3
|
6
|
Өткізгіш және арқаулық ұлпалар.
|
Әртүрлі өсімдік жапырақтарының эпидермасынан препараттар даярлап, эпидерманы құрайтын негізгі гистологиялық элементтермен танысу. Сүректі өсімдіктердің өркенінің көлденең және үзынынан жасалған кесінділерінен (даяр препараттардан перидерма немесе қабықты анықтап, оны құрайтын феллема, феллоген, феллодерма элементтерімен танысу. Уақытша және даяр препараттарды пайдалана отырып, механикалық (арқаулық) ұлпалардың колленхима, склеренхима, склерейд сияқты құрылысымен таныстыру.
|
3
|
7
|
Сосуд-талшық шоқтары.
|
Ксилема, флоэма элементтерімен таныстыру. Олардың өсімдік денесінде орналасу ерекшеліктерімен анықтау.
|
3
|
8
|
Тамырдың морфологиялық және анатомиялық құрлыстары.
|
Тамыржеміс оның анатомиялық құрылысы.
Тамырдың алғашқы және соңғы анатомиялық құрылысы.
Тамырдың морфологиялық құрылысымен таныстыру.
Тамыр және тамыр жемістің анатомиялық құрылысымен таныстыру. Тамырдың анатомиялық құрылысымен екінші түзуші ұлпаның, яғни камбийдің пайда болуын көрсету қажет.
|
3
|
9
|
Сабақ және өркеннің мофрологиялық құрлысы
|
Өркен құрылысы мен оның пайда болу ерекшелігімен таныстыру. Бұтақтану түрлерін көрсету.
Әртүрлі өсімдіктерді пайдалана отырып, бүршіктің орналасуын, түрлерін және құрылысын анықтау.
|
3
|
10
|
Бұршік құрлысы және оның түрлері
|
Өркен құрылысы мен оның пайда болу ерекшелігімен таныстыру. Бұтақтану түрлерін көрсету.
Әртүрлі өсімдіктерді пайдалана отырып, бүршіктің орналасуын, түрлерін және құрылысын анықтау.
|
3
|
11
|
Гүл құрлысы, гүл шоғыры
|
Формалинге салынған әр түрлі өсімдік гүлдерінің құрылыс ерекшеліктерін салыстырмалы түрде анықгау.
Гүл құрылысы өсімдік түрлерін классификациялаудың негізгі таксонды белгі екендігі туралы үғымды беру.
Гүл типтерімен таныстыру.
|
3
|
12
|
Тұқым бүршігі, оның құрылысы. Мегаспорогенез және гаметогенгез.
|
Өсімдіктердің көбею жолдары.
Жоғарғы споралы өсімдіктердің даму циклі.
Тұқымды өсмдіктердің даму циклі (ашық тұқымды өсімдіктердің даму циклі).
Жабық тұқымды өсімдіктердің даму циклі.
Гүл шоғыры.
Тұқым.
|
3
|
13
|
Тозаңқап құрылысы. Микроспорогенез, гаметогенез құбылыстары.
|
Өсімдіктердің көбею жолдары.
Жоғарғы споралы өсімдіктердің даму циклі.
Тұқымды өсмдіктердің даму циклі (ашық тұқымды өсімдіктердің даму циклі).
Жабық тұқымды өсімдіктердің даму циклі.
Гүл шоғыры.
Тұқым.
|
3
|
14
|
Тозанның құрылысы, оның түрлері.
|
Өсімдіктердің көбею жолдары.
Жоғарғы споралы өсімдіктердің даму циклі.
Тұқымды өсмдіктердің даму циклі (ашық тұқымды өсімдіктердің даму циклі).
Жабық тұқымды өсімдіктердің даму циклі.
Гүл шоғыры.
Тұқым.
|
3
|
15
|
Өсімдіктердің экологиялық топтары мен тіршілк формалары.
|
Өсімдіктердің өмір сүру формалары.
Өсімдіктердің сыртқы ортаға бейімделу жолдарымен таныстыру.
|
3
|
|
Барлығы
|
|
45 с.
|
4. СОӨЖ тапсырмалары және оларды орындайтын мерзімі.
Тапсырманың тақырып №
|
Мақсаты және мазмұны
|
Дайындалу формасы
|
Орындау көлемі
|
Бақылау формасы
|
Тапсыру мерзімі
|
1. Жасыл балдырлар бөлімі.
|
Жасыл балдырлар және харалар класы Классификациясы. Көбею жолдары Негізгі өкілдері. Маңызы.
2. Диатомдылар бөлімі. Классификациясы. Көбею жолдары. Негізгі өкілдері.
3. Қызыл және қоңыр балдырлар бөлімі. Көбеюуі , негізгі өкілдері және маңызы.
|
Қосымша әдебиеттермен кітапханада жұмыс істеу
|
3 сағат
|
Реферат, ауызша.
|
Сабақ кестесіне сәйкес
|
Саңырауқұлақтар бөлімі.
|
1.Хитридиялықтар
класы. Классификациясы. Көбею жолдары. Өкілдері.
2.Оомицеттер классы. Классификациясы. Көбею жолдары. Өкілдері.
3. Зигомицеттер класы. Классификациясы. Көбею жолдары Өкілдері. Табиғаттағы маңызы.
4. Аскомицеттер класы. Классификациясы. Өкілдері. Табиғаттағы маңызы.
5. Базидиомицеттер класы. Классификациясы. Өкілдері. Маңызы.
|
Қосымша әдебиеттермен кітапханада жұмыс істеу
|
4сағат
|
Реферат. Ауызша тапсыру
|
Сабақ кестесіне сәйкес
|
Мүктер бөлімі.
|
Бауыр тәрізді мүктер класы және қатарлары
2. Жапырақсабақты мүктер класы және қатарлары
|
Қосымша әдебиеттермен кітапханада жұмыс істеу
|
1,5
|
Реферат. Альбом-ы сурет.
Ауызша.
|
Сабақ кестесіне сәйкес
|
Папоротниктер бөлімі.
|
Негізгі биологиялық ерекшеліктері.
|
Қосымша әдебиеттермен кітапханада жұмыс істеу
|
1
|
Ауызша.
|
Сабақ кестесіне сәйкес
|
Жалаңаш тұқымдылар бөлімі.
|
1.Саговниктер класы
2.Бүртүзушілер класы
3. Қабықты тұқымдылар класы
|
Қосымша әдебиеттермен кітапханада жұмыс істеу
|
1
|
Альбом-ы сурет.
Ауызша.
|
Сабақ кестесіне сәйкес
|
Жабық тұқымдылар бөлімі.
|
1 Магнолия тәрізділер класс тармағы
2. Гамамелид тәрізділер класс тармағы
3. Дилленид тәрізділер класс тармағы
4. Раушан тәрізділер класс тармағы
5. Астра тәрізділер класс тармағы
|
Қосымша әдебиеттермен кітапханада жұмыс істеу
|
4,5
|
Реферат.Ауызша
|
Сабақ кестесіне сәйкес
| |
Барлығы:
|
|
|
15с.
|
|
|
5. Студентердің өзіндік жұмыстарының тақырыптары және тапсыру мерзімі.
|
Тақырыбы
|
Мақсаты және мазмұны
|
Негізгі әдебиеттер.
|
Орындау мерзімі
|
Бақылау түрі
|
1
|
Төменгі және жоғарғы сатыдағы өсімдіктердің салыстырмалы сипаттамасы.
|
Морфологиялық және анатомиялық құрлыстарындағы ұқсастықтар мен ерекшеліктері
|
1,4,5
|
3 семестр
3 -апта
|
Реферат
|
2.
|
Төменгі сатыдағы өсімдіктердің эволюциясы.
|
Бір клеткалылардан көп клеткалыларға дейінгі даму эволюциясын қарастыру.
|
1,4,5
|
5- апта
|
Реферат
|
3.
|
Балдырлар топтарының экологиясы.
|
Балдырлар топтарының экологиясын қарастыру.
|
1,4,5
|
7- апта
|
Реферат
|
4.
|
Саңырауқұлақтар топтарының экологиясы.
|
Ағаштарда, топырақта, өртенге жерлерде, шірінділерде тіршілік ететін саңырауқұлақтар топтарымен танысу.
|
1,4,5
|
9 -апта
|
Реферат
|
5.
|
Жоғарғы сатыдағы споралы өсімдіктердіктер эволюциясы.
|
Мүктерден бастап папоротниктерге дейінгі өсімдіктердің анатомиялық және морфологиялық құрлыстарының өзгерістірі
|
1,2,3,6
|
11- апта
|
Реферат
|
6
|
Қыналар бөлімі.
|
Қыналардың экологиялық топтары.
|
1,4,5
|
13 -апта
|
Реферат
|
7
|
Коллоквиум
|
|
|
14 -апта
|
Тест
|
8
|
Алисмида тәрізділер класс тармағы.
|
Тұқымдастары, өкілдері
|
1,2,3,6
|
4- семестр
2- апта
|
Реферат
|
9
|
Лалагүл тәрізділер класс тармағы.
|
Тұқымдастары, өкілдері.
|
1,2,3,6
|
4- апта
|
Реферат
|
10
|
Коммелина тәрізділер класс тармағы.
|
Тұқымдастары, өкілдері
|
1,2,3,6
|
6- апта
|
Реферат
|
11
|
Арицид тәрізділер класс тармағы.
|
Тұқымдастары, өкілдері.
|
1,2,3,6
|
8- апта
|
Реферат
|
12
|
Коллоквиум
|
|
|
9 апта
|
Тест
|
13
|
Қос жарнақтылар класының филогенетикалық байланысы
|
Қос жарнақтылар класыны жататын тұқымдастар арасындағы филогенетикалық байланыс
|
1,2,3,6
|
11- апта
|
Реферат
|
14
|
Дара жарнақтылар класының филогенетикалық байланыстары
|
Дара жарнақтылар класына жататын тұқымдастар арасындағы филогенетикалық байланыстар
|
1,2,3,6
|
13 апта
|
Реферат
|
15
|
Коллоквиум
|
|
|
14 апта
|
Тест
|
7. Ботаника пәнін оқытудың 2013 - 2014 оқу жылында 2 курс студенттерінің
оку-әдістемелік әдебиеттермен қамтылу
КАРТАСЫ
№
|
Оқулықтар және оқу-әдістемелердің атаулары
|
Әдебиеттер саны
|
Студент
Саны
|
Пайызы
|
Ескерту
|
1
|
1.Комарницкий. Н. А. Кудряшов Л.В. Систематика растений. Просвещение 1975г.
|
60
|
14
|
100%
|
Негізгі әдебиет
|
2
|
2. Әметов Ә.Ә, Мырзақұлов П. М. Жоғарғы сатыдағы өсімдіктер систематикасы 1 том Қазақ университеті. 2000 жыл.
|
50
|
14
|
100%
|
Негізгі әдебиет
|
3
|
3. Хржановский. В.Г. Курс общей ботаники. М. Высшая школа. 1976 г.
|
25
|
14
|
100%
|
Қосымша әдебиет
|
4
|
4. Абдрахманов О. Төменгі сатыдағы өсімдіктер систематикасы. Алматы 1972 жыл.
|
30
|
14
|
100%
|
Негізгі әдебиет
|
5
|
5. Курс низших растениий Горленко М. В. Высшая школа 1981 год.
|
25
|
14
|
100%
|
Қосымша әдебиет
|
6
|
6. Систематика высших растений. С. А. Шостаковский. Высшая школа. 1970 год.
|
24
|
14
|
65%
|
Негізгі әдебиет
|
7
|
Жизнь растений. 6 том.
|
1
|
14
|
|
Негізгі әдебиет
|
8
|
Современнная ботаника Мир 1-2 том. 1990ж
|
1
|
14
|
|
Қосымша әдебиет
|
6. Білімді бағалау туралы ақпарат.
Баға қою саясаты. Студенттердің білімін бағалау – тапсырмаларды орындау және есепке алу 5-ұпайлы шкала бойынша қойылады. Барлық тапсырмалар уақытында орындалуы тиіс. Берілген талаптарды орындаған студент сессияға жіберіледі. Рейтинг шкала
№ р/н
|
Көрсеткіштер
|
Саны
|
Ұпай саны
|
Ұпайлар
|
1
| Лекцияға қатысу |
7,5
|
1,2
|
9
|
2
|
Зертханалық сабақтарға қатысу және орындау, тапсыру
|
7,5
|
6
|
45
|
3
|
Тапсымаларды орындау және тапсыру:
СОӨЖ
СӨЖ
|
7,5
22,5
|
3
0,6
|
22,5
13,5
|
|
Барлығы:
|
|
|
90
|
Студенттің білімінің емтихандық қорытынды бағасын анықтау.
қорытынды бағаға кіреді:
қорытынды межелік бақылау – 60 %;
емтихан - 40 %.
Қорытынды ұпай төменде берілген білімді бағалау шкаласына сәйкес қойылады.
Баға
|
Орташа ұпай
|
Проценті (%)
|
Баға мазмұны
|
А
|
4,0
|
95-100
|
Өте жақсы
|
А-
|
3,67
|
90-94
|
В+
|
3,33
|
85-89
|
Жақсы
|
В
|
3,0
|
80-84
|
В-
|
2,67
|
75-79
|
С+
|
2,33
|
70-74
|
Қанағаттанарлық
|
С
|
2,0
|
65-69
|
С-
|
1,67
|
60-64
|
Д+
|
1,33
|
55-59
|
Д
|
1,0
|
50-54
|
F
|
0
|
0-49
|
Қанағаттанарлықсыз
|
7.Курстың саясаты.
Сабақты босатпау, ауыру бойынша болса справка әкелу және сабақты тапсыру (отработка).
Сабаққа кешікпеу.
Сабақта сөйлемеу.
Сағыз шайнамау.
Ұялы телефонды өшіріп қою.
Оқу процесіне белсенді қатысу.
Үй тапсырмасын, СӨЖ дұрыс орындау және уақытында тапсыру.
Тапсырмаларды орындау барысында ғылыми материалдарды максимальды қолдану.
Уақытында орындалмаған тапсырмалар бағасы төмендетіледі.
Сабақты босату – минус 1 ұпай.
Достарыңызбен бөлісу: |
