Сулы ортаның сілтілігін немесе қышқылдығын өлшеу сутегінің көрсеткішін анықтау арқылы жасалады. Ол- pH- («сутегінің салмағы» )- деп белгіленеді. pH-тың мөлшері затты суда еріткен кезіндегі сутегі иондары санының судағы арасалмағы арқылы анықталады.
Сутегінің pH көрсеткіші арқылы қандай ерітінді бейтарап, қышқыл және сілтілі екенін анықтауға болады.
Бейтарап, қышқыл
және сілтілі орта
Көрсеткіш 7-ден
кем болса,
ол- қышқылды орта.
Көрсеткіш 7-9 аралығында болса, ол-сілтілі орта.
Таза судағы сутегінің көрсеткіші 7-ге тең.
Бейтарап, қышқыл
және сілтілі орта
pH-ты есептеуде әртүрлі индикаторлар қолданылады. Ол кез келген сұйық ортаны анықтайтын арнайы заттар. Олар ортаға байланысты өзінің түсін өзгертеді.
Белгілі индикаторлар
ФЕНОЛФТАЛЕИН
МЕТИЛОРАНЖ
ЛАКМУС
Бейтарап, қышқыл
және сілтілі орта
Күлгін лакмусты қышқыл ерітіндіге салсақ, ақшыл қызыл болады.
Ал сілтілі ерітіндіге салсақ, көк түске өзгереді.
Бейтарап ортада барлық индикаторлар түсін өзгертпейді.
Бейтарап, қышқыл
және сілтілі орта
Метилоранж индикаторы бейтарап ортада қызғылт сары, қышқыл ортада қызыл болады, сілтілі ортада түсін өзгертпейді.
Фенолфталеин индикаторы қышқыл және бейтарап ортада өзгеріссіз қалады, сілтілі ортада қызыл күрең (таңқурай) түске өзгереді.
Адам ағзасының
қышқылды –сілтілі жағдайы
Адам ағзасы қышқылды және сілтілі өнімдерді тұтынады. Сілтілі өнімге қарағанда қышқыл өнімдерді 20 есе көп қабылдаймыз.
Ағзаның қорғаныс жүйесі қышқылды-сілтілі тепе-теңдікті реттеп, артық қышқыл өнімдерді ыдыратып, бейтараптандырып отырады.
pH көрсеткішінің 7,2-ге дейін төмендеуі адам денсаулығына қауіпті.
Үйлестірілген тағам
Қышқыл тағамдар
Бейтарап қоректік заттар
Сілтілі тағамдар
Барлық жануарлар өнімдері, астық өнімдерінің басым көпшілігі, бұршақ тұқымдастар, ірімшік.
Тазартылған су, өсімдік майлары, сары май.
Көкөністер, піскен жемістер, жаңғақтар, аскөк, сүт, қатық, йогурт, қаймақ, жұмыртқаның сары уызы, минералды сулар, шөптен жасалған шай.
