Орындаған: Аманғалиев Алдияр, ЭЭ-201
Жылу берілудің түрлері.
Жылуөткізгіштік, конвекция, сәуле шығару.
Жылу берілудің үш түрі бар: жылу өткізгіштік,конвекция, сәулелену
Ішкі энергияның дененің көбірек қыздырылған бөлігінен дененің басқа азырақ қыздырылған бөлігіне тікелей байланыс арқылы немесе аралық денелер арқылы көбірек қыздырылған денеден азырақ қыздырылған денеге берілу құбылысы жылуөткізгіштік деп аталады. Зат орын ауыстырмайды,тек энергия беріледі
Түрлі (қатты,сұйық,газ тәрізді) заттардың ішкі құрлысына қарай олардың жылу өткізгіштігі де түрліше болады
Әр түрлі материалдардың алуан түрлі жылуөткізгішін тәжірибелер арқылы байқауға болады.
Балауыз шегелер жапсырылған мыс және темір таяқшалардың ұштарын шамның жалыныны қыздырсақ,темірге қарағанда,мыс шегелердің тез түсіп қалатынын байқаймыз
Жылуөткігіштіктің механизмі Кристалдық тордың А нүктесіндегі атомдардың тербеліс амплитудасы, қарағанда В нүктесіндегіге қарағанда аз.
Атомдардың өзара әрекеттесуі кезінде В нүктесінің айналасындағы атомдардың тербеліс амплитудасы артады.
Сұйықтар жылуды нашар өткізеді
Егер суды сынауықтың жоғары бөлігінде ысытса,онда су тез қайнайды.Бірақ сынауықтың түбіндегі мұз еру үшін ұзақ уақыт керек.Бұл судың да,шынының да жылуөткізгіштігі аз екенін, жылуды нашар өткізетінін көрсетеді.
Газдардағы конвекцияның таралуы
Жылы ауаның
тығыздығы аз болғандықтан,
салқын ауа
тарапынан вертикаль
жоғары бағытталған
Архимед
күші әрекет етеді
Сұйықтардағы конвекцияның таралуы А – қызған сұйықтың тығыздығы кемиді де ,жоғары көтеріледі
В – қызған сұйық жоғары шығады
С – жоғары көтерілген сұйықтың орнына, салқын сұйық келеді де ,процесс қайта басталады
КОНВЕКЦИЯ Конвекцияның әсерінен
Атмосферада жел пайда
болады.
Теңіз жағасында күндізгі,
түнгі бриз деп аталады
КОНВЕКЦИЯ Космос кораблінің сыртқы
қабаты салқындайды
Іштен жану двигательдері
су арқылы салқындатылады
Сәулелену (сәулелік жылу алмасу) деп электромагниттік толқындар көмеіемен бір денеден екінші денеге энергияның берілу процесін айтамыз
Сәулелену жылу алмасудың, энергия жарық сәулелері арқылы берілетін түрі
Сәуле шығарудың таралуы Қызған денелер әртүрлі диапазондағы электромагниттік
толқындар шығады
Сәулелену вакуумде де жүреді
Техникада
қолданылуы
Материалдардарды кептіру,қыздыру
түнгі бақылау құралдары
( биноклдер, оптикалық көздеу құралдары),
ракеталар мен снарядтарды өздігінен нысананы
табуға бағдарлайтын
жүйелер жасау
Сәуле шығару Қара түсті денелер энергияны жақсы
Жұтады,сондықтан тез қызады
Қара түсті денелер тез суиды