Урбанизация - бөлінісінің қоғамдық және аумақтық тұрғыдан тарихи қалыптасуынан пайда болып, әлемнің әртүрлі елдері мен өңірлерінің өзіндік ерекшеліктеріне сәйкес дамитын әлеуметтік-
экономикалық, демографиялық, географиялық секілді көп жақты
қырлары бар күрделі құбылыс. Көне латын
тіліндегі мағынасы"қалалық" деген ұғымды білдіреді.
Яғни, ең қысқаша айтар болсақ, урбанизация, бұл – қала тіршілігі мен
тұрмысы жәнемәдениетінің үстемдікке ие болуы
Жақсы жақтары:
-коммуналдық көркейту сұрақтары шешілген.
-білім алу мүмкіндігі туады.
-мәдениет жоғары деңгейде дамиды.
-медициналық көмектің жоғары деңгейі.
-жеке және жалпы гигиена, дене мәдениеті , бұқаралық спорт және демалыс
мүмкіншіліктерінің жеткіліктігі
Жағымсыз жақтары:
-қаладағы қоршаған ортаның қатты
ластануы.
-халықтың жоғары тығыздығы.
-мертігу қауіптілігінің жоғарлауы.
-Еңбек , оқу , демалу , тамақтану
режимдерінің бұзылуы.
-эпидемиологиялық қауіп.
-ақпараттың көптігі.
-табиғат ортасында аз болу және адамның
«екінші» ортада болу ұзақтығының ұлғаюы.
Маңызды экологиялық мәселелердің бірі – қала ауасының тазалығы. Көптеген қалалар үшін ауаны ластаудың негізгі көзі автомобиль көлігі болып табылады. Көлік құралдарының пайдаланылған газдарында 400-ден астам ерекше улы заттар – көміртегі, азот, альдегидтер, кетондар, спирттер, эфирлер, көмірсутектер, ауыр металдар оксидтері табылды. Жазда ауаның улылығы фотохимиялық реакцияларға байланысты артады. Сонымен бірге ауадағы азот диоксиді, озон, альдегидтер мен органикалық асқын тотықтардың концентрациясы күрт артады.
Маңызды экологиялық мәселелердің бірі – қала ауасының тазалығы. Көптеген қалалар үшін ауаны ластаудың негізгі көзі автомобиль көлігі болып табылады. Көлік құралдарының пайдаланылған газдарында 400-ден астам ерекше улы заттар – көміртегі, азот, альдегидтер, кетондар, спирттер, эфирлер, көмірсутектер, ауыр металдар оксидтері табылды. Жазда ауаның улылығы фотохимиялық реакцияларға байланысты артады. Сонымен бірге ауадағы азот диоксиді, озон, альдегидтер мен органикалық асқын тотықтардың концентрациясы күрт артады.
Өнеркәсіптік кәсіпорындардың газ қалдықтарын тазарту жұмыстары да жеткілікті деңгейде жүргізілмеген
Қазіргі қалаларды сумен қамтамасыз етуде көптеген мәселелер бар. Сумен жабдықтау нысандарының техникалық деңгейі әлі де төмен. Үлкен ағып кетулерге байланысты кіретін кран суының айтарлықтай мөлшері жоғалады. Ыстық су гигиеналық тұрғыдан жеткілікті түрде зерттелмеген және тамаққа пайдаланғанда қауіпті.
Қаладағы бірқатар экологиялық проблемалар қоршаған ортаның физикалық факторларымен байланысты. Технологияның қарқынды дамуы нәтижесінде әртүрлі электромагниттік өрістердің деңгейі табиғи фоннан жүздеген есе жоғары. Оларға телерадиостанциялар, радиолокациялық құрылғылар, көлікті электрлендіру, электр беру желілері, ұялы телефон мұнаралары себеп болады. Физикалық факторларға сонымен қатар шу, діріл, радиоактивтілік, ауаның иондануы және т.б.
Қорытынды: Урбанизация-бұл табиғи ресурстарға айтарлықтай әсер ететін қазіргі әлемнің ажырамас процесі. Қалалардағы халық санының өсуі энергияға, суға, азық-түлікке және басқа да табиғи ресурстарға сұраныстың артуын тудырады. Алайда, урбанизация бізге ресурстарды тұрақты басқару үшін инновациялық тәсілдерді қолдануға мүмкіндік береді.Экологиялық тепе-теңдікті сақтау және болашақ ұрпақтың әл-ауқатын қамтамасыз ету үшін тұрақты урбанизацияға назар аудару қажет. Бұған қалдықтарды тиімді басқару, қоғамдық көлікті дамыту, жаңартылатын энергияны пайдалану және қалалардың табиғи ресурстарға теріс әсерін азайтуға көмектесетін басқа тәжірибелер кіреді.Сонымен қатар, урбанизация инновациялар мен экономиканың өсуіне жаңа мүмкіндіктер береді. Тұрақты әдістер мен ынтымақтастықты қабылдау арқылы біз қала құрылысы мен табиғи ресурстарды сақтау арасындағы үйлесімділікке қол жеткізе аламыз.Урбанизация тұрақты болашақтың қозғалтқышына айналсын, онда қалалар инновациялар мен мәдениеттің орталықтары ғана емес, сонымен бірге бүкіл адамзаттың өркендеуі үшін табиғи ресурстарды тиімді пайдалану үлгілері болады.
Қорытынды: Урбанизация-бұл табиғи ресурстарға айтарлықтай әсер ететін қазіргі әлемнің ажырамас процесі. Қалалардағы халық санының өсуі энергияға, суға, азық-түлікке және басқа да табиғи ресурстарға сұраныстың артуын тудырады. Алайда, урбанизация бізге ресурстарды тұрақты басқару үшін инновациялық тәсілдерді қолдануға мүмкіндік береді.Экологиялық тепе-теңдікті сақтау және болашақ ұрпақтың әл-ауқатын қамтамасыз ету үшін тұрақты урбанизацияға назар аудару қажет. Бұған қалдықтарды тиімді басқару, қоғамдық көлікті дамыту, жаңартылатын энергияны пайдалану және қалалардың табиғи ресурстарға теріс әсерін азайтуға көмектесетін басқа тәжірибелер кіреді.Сонымен қатар, урбанизация инновациялар мен экономиканың өсуіне жаңа мүмкіндіктер береді. Тұрақты әдістер мен ынтымақтастықты қабылдау арқылы біз қала құрылысы мен табиғи ресурстарды сақтау арасындағы үйлесімділікке қол жеткізе аламыз.Урбанизация тұрақты болашақтың қозғалтқышына айналсын, онда қалалар инновациялар мен мәдениеттің орталықтары ғана емес, сонымен бірге бүкіл адамзаттың өркендеуі үшін табиғи ресурстарды тиімді пайдалану үлгілері болады.
Пайдаланған адебиет
1. Нагорный С.В., Маймулов В.Г., Цибульская Е.А. И др. Гигиеническая диагностика экологически обусловленных неинфекционных болезней // Гигиена и санитария. 2002. 6. 53–57.
2. Рахманин Ю.А., Румянцев Г.И., Новиков С.М. Методологические проблемы диагностики и профилактики заболеваний, связанных с воздействием факторов окружающей среды // Гигиена и санитария. 2001. 5. 3–6.