Үлкен шұбар тоқылдақ
Құс жайлы
Класс: Құстар
Отряд: Тоқылдақтар
Тұқымдас: Тоқылдақтәрізділер
Туыс: Шұбар тоқылдақтар
Түр: Үлкен шұбар тоқылдақтар
Латынша атауы: Dendrocopos major
Шұбар тоқылдақтар туысы немесе Тоқылдақтар (лат. Dendrocopos) – Тоқылдақтәріздестер отрядына жататын Тоқылдақ тұқымдастарының ақ, қара және қызыл түстердің үйлесімінде жабын қауырсындармен сипатталатын кішкене және ірі денелі тоқылдақтар туысы. Шұбар тоқылдақтар туысы отыз үш түрден тұрады. Қазақстанда солардың төртеуі кездеседі.Шұбар тоқылдақ (Dendrocopos major) – орташа денелі (70-100г) тоқылдақ. Иығында ақ теңбілдері бар, денесінің үстіңгі бөлігі қара реңді, қанты ақ шұбар болып келеді. Бауыры – ақ немесе қызғылтсары, құйрықасты – қызыл. Аталығының және жас құстардың шүйдесінде қызы «телпек» болады. Ересек аналықта мұндай белгі болмайды. Еуразияның қылқанды және жапырақты ормандарында қоныстанады. Қазақстада орманды дала зонсында және шығыс және оңтүстік – шығыстың таулы ормандары бойынша Іле – Алатауына дейін кездеседі. Шұбар тоқылдақ ағаш қуысының кірер аузын өзі дөңгелек етіп қашайды. Салындыда 5 – 7 ақ түсті жұмыртқалар болады. Сұр түстес балапандары 2 аптадан кейін пайда болады, тағы 2 аптадай оны ата – енелері қоректендіреді. Жас балапандар ұядан ұша салысымен ұялас балапандар тарқап кетеді. Бұлар – отырықшы құстар, тек қана жас балапандар азық іздестіріп, аздап орындарын ауыстыруға тура келеді. Үлкен шұбар тоқылдақ, немесе шұбар тоқылдақ (лат. Dendrocopos major) - бұл үлкен құс және тоқылдақ тұқымдасының ең танымал өкілдерінің бірі.
Таралу аймақтары
Таралу аймағы Палеарктиканың көп бөлігін қамтиды. Африкада ол Алжир мен Тунистің солтүстігінде, Үлкен Атластан оңтүстікте, Мароккода және Тенерифе мен Гран Канариядағы Канар аралдарында тұрады. Еуропада ол Ирландияны, таулы аймақтарды, Скандинавияның солтүстігін және Ресейдің Арктикасын қоспағанда, барлық жерде дерлік таралады, сондай-ақ Украинаның далалық аймағы мен Ресейдің оңтүстігі. Балқан түбегінің оңтүстік бөлігінде және Кіші Азияда ол таулы аймақтарда анда-санда кездеседі. Жерорта теңізінің аралдарында Сицилияда, Корсикада және Сардинияда атап өтілген. Кавказда, Закавказияда және Солтүстік Иранда Каспий теңізіне іргелес территорияларда үлкен оқшауланған аймақ бар.
Достарыңызбен бөлісу: |