Нан өнімдерінің тиімділігі

жүктеу/скачать 70,97 Kb.

Дата	18.05.2022
өлшемі	70,97 Kb.
	#143603

Байланысты:
Нан өнімдерінің тиімділігі экономика

Нан өнімдерінің тиімділігі
Экономикалық бөлім

Үздікті уақытпен жұмыс істейтін кәсіпорынның жұмыс кезеңінің есебі
Кесте -19

Барлық 1-жылдық күн саны	Тоқтатылған күндері						Жоспар бойынша жұмыс күндері
Барлық 1-жылдық күн саны	Мейрам күндері	Демалыс күндері	Жөңдеу күндері	Күрделі жөндеу күндері	Басқа да себеп пен	Бар лығы	Жоспар бойынша жұмыс күндері
1	2	3	4	5	6	7	8
365	15	-	12	14	-	41	324

Жұмыс уақыты - Барлық уақыттың күнтізбелік қоры – жоспарлы тоқтатулар; Күнтізбектік пайдалануы пайызы– жұмыс уақыты / барлық уақыттың күнтізбектік қоры х 100
Тігінен (тг). 4, 5 - кәсіпорыннан алынған мәліметтер бойынша Тг. 7 = тг. 2 + тг.3 + тг. 4 + тг. 5 + тг. 6
Тг. 8 = тг. 1 – тг. 7
Күнтізбектік пайдалану пайызы, % = ³²⁴^*100=88,8
365
Жобаланатын өндірісте өнімдердің бірнеше түрлері шығарылады:
«Ржано-пшеничный простой» домалақ наны, «Славянский» домалақ наны, «Гижда» тандыр наны, «Кашгарские» тандыр наны, «Слоенные» тоқашы, «Медовые» тоқашы. Өндірістің жылдық қуаты 9720тонна.
Нан зауатының өндірістік қуаты бойынша нан өнімдерінің жеке ассортиментін анықтау 20- кестеде көрсетілген.

Өндірістің жылдық қуаты.
Кесте - 20

Өнімнің түрі	Тәуліктік шығым,т.	Жылдағы жұмыс күндерінің саны	Өндірістің жылдық қуаты,т.	Көлемді салма ғы, %
«Ржано-пшеничный простой» домалақ наны
«Славянский» домалақ наны
«Гижда» тандыр наны
«Кашгарские» тандыр наны
«Слоенные» тоқашы
«Медовые» тоқашы
Барлығы:

Жоспарланған өндіріс көлемі
Кесте - 21

Өнімнің түрі	Өндірістің жылдық қуаты,т	Пайдалану қуатының коэффиценті	Өнімнің жылдық көлемі
«Ржано-пшеничный простой» домалақ наны
«Славянский» домалақ наны
«Гижда» тандыр наны
«Кашгарские» тандыр наны
«Слоенные» тоқашы
«Медовые» тоқашы
Барлығы:

Қажетті ұнның көлемі әр өнімге жұмсалатын ұнның шығымының пайызбен есептелген нормасына байланысты 22-кестеде көрсетілген .

Қажетті ұнның есебі
Кесте - 22

Өнімнің түрі	«Ржано-пшеничный простой» домалақ наны	«Славянский» домалақ наны	«Гижда» тандыр наны	«Кашгарские» тандыр наны	«Слоенные» тоқашы	«Медовые» тоқашы	Барлығы:
Өнімнің жылдық көлемі,т
Шығымы,%
Жоғарғы сорт ұн,т.
Бірінші сорт ұн, тонна
Қарабидай ұны, т

Негізгі шикізаттың жоспарланған шығының есептеу
Кесте - 23

Өнімнің түрі	Шикізат атауы	Шикізаттың шығын нормасы, тонна	1 тонна шикізаттың бағасы, мың тенге	Барлық дайын өнімнің шығыны, мың тенге
«Ржано-пшеничный простой» домалақ наны	Бидай ұны
	Қара бидай ұны
	Пресстелген ашытқы
	Ас тұзы
	Өсімдік майы
Барлығы:
«Славянский» домалақ наны	Бидай ұны II сорт
	Қарабидай ұны
	А с тұзы
	Престелген ашытқы
	Сірне
Барлығы:
«Гижда» тандыр наны	Бидай ұны ж. сорт
	Сұйық ашытқы
	Ас тұзы
	Өсімдік майы
Барлығы:
«Кашгарские» тандыр наны	Бидай ұны I сорт
	Сұйық ашытқы
	Ас тұзы
	Өсімдік майы
Барлығы:
«Слоенные» тоқашы	Бидай ұны,ж. сорт
	Престелген ашытқы
	Ас тұзы
	Сүт
	Жұмыртқа
	Қант
	Жануар майы
	Ванилин
Барлығы:
«Медовые» тоқашы	Бидай ұны , жоғарғы сорт
	Престелген ашытқы
	Ас тұзы
	Қант
	Жануар майы
	Өсімдік майы
	Бал
Барлығы:
Жиыны

Транспорттық шығындарды есептеу
Кесте- 24

Өнімнің атауы	Жылдық шикізаттың көлемі,мың теңге	транспорттық шығындар
Өнімнің атауы	Жылдық шикізаттың көлемі,мың теңге	норма бойынша шикізаттың мың теңгесіне кететін шығынның бағасы (теңге)	жалпы шығын, мың теңге
1	2	3	4
«Ржано-пшеничный простой» домалақ наны
«Славянский» домалақ наны
«Гижда» тандыр наны
«Кашгарские» тандыр наны
«Слоенные» тоқашы
«Медовые» тоқашы
Барлығы:

Транспорттық шығындар технология бойынша есептелген норма бойынша шикізаттың мың теңгесіне кететін шығынның бағасының 12,2 теңгесіне тең болды немесе 1,22% . (кәсіпорынның мәліметінен алынады ) НМТШ= БНШ*1,22%

БНШ – Барлық негізгі шығын (23- кестеден алынады ) НМТШ= 434330 мың теңге *1,22/100= 5299 мың теңге
Қосалқы материалдардың шығындарын есептеу 25 - кестеде көрсетілген Қосалқы материалдың шығындары өндірлетін өнімдердің көлеміне
байланысты болады. Қосалқы материалдардың нормасы бойынша бір өнімге кететін шығын бағасы теңгемен технология бойынша анықталады, әр жылда бағаның өзгеруіне байланысты өзгеріп отырады.
Қосалқы материалдардың транспорттық шығындары технология бойынша есептелген норма бойынша мың теңгеге өнімге кететін шығынның бағасы 23,0 теңге болды. (кәсіпорынның мәліметінен алынады)
ҚМТШ=БҚШ*2.3%
БҚШ-Барлық қосалқы шығын (25 – кестеде) көрсетілген
ҚМТШ = 4416 тонна* 2.3/100= 101 мың теңге.

Қосалқы материалдардың шығындарын есептеу
Кесте - 25

Өнімнің атауы	Жыл дық өнді ріл ген өнім көле мі,т.	Қосалқы материалдар дың норма бойынша бір тонна өнімге кететін шығын бағасы (теңге)	Қосалқы материал дардың жалпы құны (мың тен.)	транспорттық дайындау шығындары
Өнімнің атауы	Жыл дық өнді ріл ген өнім көле мі,т.		Қосалқы материал дардың жалпы құны (мың тен.)	норма бойын ша мың теңгеге қосалқы өнімге кететін шығынның бағасы (теңге)	жалпы шығын, (мың теңге)
1	2	3	4	5	6
«Ржано-пшеничный простой» домалақ наны
«Славянский» домалақ наны
«Гижда» тандыр наны
«Кашгарские» тандыр наны
«Слоенные» тоқашы
«Медовые» тоқашы
Барлығы:

Барлық транспорттық шығындар 5299 мың теңге+101 мың теңге = 5400 мың теңге
Су мен жылуға кеткен шығындарды есептеу 26- кестеде көрсетілген.
Су мен жылуға кеткен шығындар технология бойынша есептелген норма бойынша шикізатқа кететін мың теңге шығынның бағасы, судың 7,8 теңгесіне тең болды, ал жылудың норма бойынша шикізаттың мың теңгесіне, жылуға кететін шығынның бағасы - 5,2 теңгеге тең (кәсіпорынның мәліметінен алынады).
СЖШ= БНШ * 0,78%
БНШ – Барлық негізгі шығын (23- кестеден алынады ) СКШ= 434330 мың теңге * 0,78/100= 3386 мың теңге ЖМШ= БНШ * 0.52%
БНШ – Барлық негізгі шығын (23- кестеден алынады )
ЖМШ= 434330 мың теңге * 0,52/100= 2276 мың теңге зауыттың жалпы
Су мен жылуға кеткен шығындардың есебі
Кесте -26

Өнімнің атауы	Жыл дық шикізат тың көлемі, мың. теңге	Суға кеткен шығын		Жылуға кеткен шығын
Өнімнің атауы	Жыл дық шикізат тың көлемі, мың. теңге	норма бойын ша шикізаттың мың теңгесіне кететін шығынның бағасы (теңге)	жалпы шығын, мың теңге	норма бойын ша шикізаттың мың теңгесіне кететін шығынның бағасы (теңге)	жалпы шығын, мың теңге
1	2	3	4	5	6
«Ржано-пшеничный простой» домалақ наны
«Славянский» домалақ наны
«Гижда» тандыр наны
«Кашгарские» тандыр наны
«Слоенные» тоқашы
«Медовые» тоқашы
Барлығы:

шығыны мен өнімді сатуға және басқа да кеткен шығындарды есептеу 27-кестеде көрсетілген.

Зауыттың жалпы шығыны мен өнімді сатуға кеткен және басқа да шығындарын есептеу
Кесте-27

Өнімнің атауы	Жыл дық шикізат тың көлемі, мың. теңге	Зауыттың жалпы шығыны		Сатуға кеткен және басқа да шығындар
Өнімнің атауы	Жыл дық шикізат тың көлемі, мың. теңге	норма бойын ша шикізаттың мың теңгесіне кететін шығынның бағасы (теңге)	жалпы шығын, мың теңге	норма бойын ша шикізаттың мың теңгесіне кететін шығынның бағасы (теңге)	жалпы шығын, мың теңге
«Ржано-пшеничный простой» домалақ наны
«Славянский» домалақ наны
«Гижда» тандыр наны
«Кашгарские» тандыр наны
«Слоенные» тоқашы
«Медовые» тоқашы
Барлығы:

Зауыттың жалпы шығыны (ЗЖШ) мен сатуға және басқада (СатМШ) кеткен шығындар технология бойынша есептелген норма бойынша шикізаттың мың теңгесіне кететін шығынның бағасына зауыттың жалпы шығынының 32,6 теңгесі тең болды, ал жылудың норма бойынша шикізаттың мың теңгесіне кететін шығынның бағасы, сатылатын 10,4 теңгесі тең болады (кәсіпорынның мәліметінен алынады).
ЗЖШ= БНШ * 3,26%
БНШ – Барлық негізгі шығын (23- кестеден алынады ) ЗЖШ= 434330 мың теңге *3,26/100= 14158 мың теңге СатБШ= БНШ * 1,04%
БНШ – Барлық негізгі шығын (23- кестеден алынады) СатБШ= 434330 мың теңге *1,04/100= 4517 мың теңге.

Электроэнергияның шығынын есептеу 27- кестеде қөрсетіледі.

Электроэнергияның шығынын есептеу
Кесте - 27

Өнімнің атауы	Жылдық Өндіріл ген өнім көлемі	Норма бойынша бір тонна өнімге кететін эл. энергияның шығыны, кВт/сағат	Электро энергия ның қажеттілі гі, кВт/сағат	1 кВт/сағ. тарифі, теңге	Эл. энергия шығыны, мың теңге
1	3	4	5	6	7
«Ржано-пшеничный простой» домалақ наны
«Славянский» домалақ наны
«Гижда» тандыр наны
«Кашгарские» тандыр наны
«Слоенные» тоқашы
«Медовые» тоқашы
Барлығы:

Норма бойынша бір тонна өнімге кететін электроэнергия шығыны, кВт/сағ– технологиядан алынған

Электроэнергияның қажеттілігі, кВт/сағат – шығарылған өнім мен норманы көбейту арқылы табылады. 1 кВт/сағ. тарифі 22 теңге
Электроэнергия шығыны 891480 - электроэнергияның қажеттілігі фабриканың мәліметінен шығарылған өнімнің натуралдық көлеміне байланысты алынады, кВт/сағат пен 1 кВт/сағ. тарифі 22 теңгеге көбейту
арқылы табылады.
«Столовый» наны бойынша электроэнергия шығыны (969*170) = 164730 кВт/сағат болады. Электроэнергия шығыны ақша түрінде
(164730 кВт/сағат*22 теңге/1000)=3624 мың теңге. Барлық электроэнергияның нан зауыты бойынша жылдық шығыны 19612 мың теңге тең болады.
Нан зауытында жұмыс істейтін жұмысшылар мен қызметкерлердің санын есептеу қажет.
Нан зауытында жұмыс істейтін жұмысшылар саны шығарылған өнімнің көлеміне байланысты болады. Технология бойынша шығарылатын бес өнімге 53570 жұмыс сағаты керек. Алдымен бір жұмыскердің жылдық жұмыс уақытының табу қажет(28- кестеде көрсетілген).

Бір жұмысшының жылдық жүмыс уақытының баланстық есебі
Кесте- 28

№ р/н	Атауы	күн
1	Күнтізбектегі күндердің саны	365
2	Аптасына алты күндік жұмыс кезіндегі демалыс күндері	52
3	Мейрам күндері	10
4	Кесімді демалыс	18
5	Ауырған күндер	6
6	Мемлекеттік және қоғамдық міндеттерді атқаруға кететін күндердің саны	-
7	Кәсіби мамандықты дамытудағы оқу демалысы
8	Жұмысқа шықпаған уақыттың жиынтығы (көлденеңінен 2-7 жиынтығы)	86
9	Пайдалы жұмыс қоры күнмен есептегендегі ( көлд.1 – көлд. 8)	279
10	Орташа жұмыс уақытының ұзақтығы, сағатпен.	8
11	Пайдалы жұмыс уақытының қоры, сағатпен(көлд.9 * көлд.10)	2232

28-кестеде жұмыс істемеген күндерді табу үшін барлық жұмысқа шықпаған күндерін қосып шығамыз. Жұмыс уақытының пайдалы қорын табу үшін,жылдық күнтізбектегі 365 күннен барлық жұмыс істемеген 86 күндерді аламыз. Жұмыс уақытының пайдалы сағатпен есептегендегі қорын табамыз, ол 2232 сағатқа тең (279 күн * 8 сағат).

Қажетті жұмысшылардың санын 53570 сағатты/2232 сағатқа бөлу арқылы шығарамыз, сонда 24 жұмысшы болады.
Мамандар мен кіші кызметкерлер және басшылар кызметкерлердің 75 % құрайды ( 24 адам* 75/100) онда 18 адам болады. Барлық жұмысшылар мен кызметкерлер 42( 24+18) адам жұмыс істейді.
Өндірістегі жұмысшылардың жалпы еңбек ақы қорын есептеу 29-кестеде көрсетілген.

Өндірістегі жұмысшылардың жалпы еңбек ақы қоры
Кесте- 29

Өнімнің атауы	Адам саны (адам)	Орташа айлық еңбек ақы, теңге	Жылдық еңбек ақы қоры (мың теңге.)	Әлеуметтік салық., мың теңге.
1	2	3	4	5
«Ржано-пшеничный простой» домалақ наны
«Славянский» домалақ наны
«Гижда» тандыр наны
«Кашгарские» тандыр наны
«Слоенные» тоқашы
«Медовые» тоқашы
Барлығы:

Өндірістегі жұмысшылардың жалпы еңбек ақы қоры, есептеліп өндірілген өнімнің түрлеріне байланысты бөлініп қосылған.

Мамандар мен кіші кызметкерлер және басшылардың еңбек ақыларын есептеп өнімнің түрлеріне төменде көрсетілгендей бөлуге болады( кесте – 30).
Мамандар мен кіші кызметкерлер және басшылардың жалпы еңбек ақы қоры
Кесте- 30

Өнімнің атауы	Адам саны (бірлік)	Орташа айлық еңбек ақы, теңге	Жылдық еңбек ақы қоры, мың теңге	Әлеуметтік салық., мың теңге
1	2		3	4
«Ржано-пшеничный простой» домалақ наны
«Славянский» домалақ наны
«Гижда» тандыр наны
«Кашгарские» тандыр наны
«Слоенные» тоқашы
«Медовые» тоқашы
Барлығы:

Мамандар мен кіші кызметкерлер және басшылардың еңбек ақыларын есептеу кезінде оларды негізгі жұмысшылардың сандарына және өнімнің түрлеріне есептеп шығарамыз. Әр өнімге жұмсалатын еңбек ақыны
31- кестеде көрсетеміз.

Жалпы нан зауыты бойынша еңбек ақыны есептеу
Кесте – 31

Өнімнің атауы	Жұмысшы лардың жылдық еңбек ақысы (мың теңге)	Маман дардың жылдық еңбек ақысы (мың теңге)	Жалпы жылдық еңбек ақы қоры (мың теңге)	Әлеуметтік салық., (мың теңге)
«Ржано-пшеничный простой» домалақ наны
«Славянский» домалақ наны
«Гижда» тандыр наны
«Кашгарские» тандыр наны
«Слоенные» тоқашы
«Медовые» тоқашы
Барлығы:

Негізгі қордың бағасы әрбір жеке шығарылатын өнімдерге бөліп есептеліп көрсетілген (32-кесте).

Ескірген қор мен күрделі жөндеуге кеткен шығын
Кесте- 32

Өнімнің атауы	Негізгі қордың бағасы, мың теңге	Ескірген қор		Күрделі жөндеу		Ескірген қор мен күрделі жөндеудің шығыны, мың теңге
Өнімнің атауы	Негізгі қордың бағасы, мың теңге	Орта ша тозу, %	мың теңге	Орта ша шығы ны, %	мың теңге	Ескірген қор мен күрделі жөндеудің шығыны, мың теңге
2	3	4	5	6	7	8
«Ржано-пшеничный простой» домалақ наны
«Славянский» домалақ наны
«Гижда» тандыр наны
«Кашгарские» тандыр наны
«Слоенные» тоқашы
«Медовые» тоқашы
Барлығы:

Негізгі қордың бағасы, ескірген қордың орташа тозу пайызы және күрделі жөндеудің орташа шығын пайызы – кәсіпорынның мәліметінен алынған.
Ескірген қордың тозуы = Негізгі қордың бағасы * ескірген қордың орташа тозу пайызы 7 / 100; Мысалы: «Столовый» наны өнімінің шығынын есептеу кезіндегі ескірген қордың тозуы=(47800*7/100) = 3409 мың теңге. Күрделі жөндеуге кететін шығын= негізгі қордың бағасы * күрделі жөндеуге кететін орташа шығыны пайызы 2 /100= (47800*2/100)=974 мың теңге.
Ескірген қор мен күрделі жөндеудің шығыны = (3409 мың теңге+974 мың теңге)= 4383 мың теңге.
Өндірістік өнімдерге жұмсалған шығынның калькуляциясы 33-кестеде көрсетілген.

Өндірістік өнімдерге жұмсалған шығынның калькуляциясы
Кесте - 33

Шығынның атауы	Нан өнімі
Шығынның атауы	«Столовый» наны	«Дарницкий наны»	«Домашний» наны
1
Шикізаттың шығыны
Тасымалдау көлік шығыны
Қосалқы шығын
Тасымалдау көлік шығыны
Ескірген қор
Күрделі жөндеу
Еңбек ақы
Әлеум. аударым
Электроэнергия
Су
Жылу
Сатуға және басқаға кеткен шығын
Зауыттың жалпы шығыны
Барлығы

Кесте-33 жалғасы

Шығынның атауы	Нан өнімі		Барлығы
Шығынның атауы	«Молочная» тоқашы	«Московская» тоқашы	Барлығы
5	6	7	8
Шикізаттың шығыны
Тасымалдау көлік шығыны
Қосалқы шығын
Тасымалдау көлік шығыны
Ескірген қор
Күрделі жөндеу
Еңбек ақы
Әлеум. аударым
Электроэнергия
Су
Жылу
Сатуға кеткен шығын
Зауыттың жалпы шығыны
Барлығы

Бұл кестеде өндірістік әр өнімдерге жұмсалған шығынның калькуляциясы көрсетілген, «Столовый» наны -110573 мың теңге, «Дарницкий наны»- 184792 мың теңге, «Домашний» наны - 109947мың теңге, «Молочная» тоқашы – 72803 мың теңге, «Московская» тоқашы - 84974мың теңге және барлық өнімге кететін шығын = (110573+184792+109947+72803+84974)= 563089 мың теңге қаржы жұмсалады.

Шығарылатын өнімінің ақшалай түрдегі көлемінің есебі 34-кестеде көрсетілген.
Жылдық өндірілген өнім 21-кестеден алынған.
Өнім бірлігінің бағасы – кәсіпорынның мәліметінен алынған, кей мәліметтер маркетингтік зерттеу жүргізу арқылы алынады.
Шығарылатын өнімнің ақшалай түрдегі көлемінің есебі
Кесте- 34

Өнімнің атауы	Жылдық өндірілген өнім	Өнім бірлігінің бағасы, теңге	Жылдық өндірілген өнім көлемі, мың теңге
1	2	3	4
«Ржано-пшеничный простой» домалақ наны
«Славянский» домалақ наны
«Гижда» тандыр наны
«Кашгарские» тандыр наны
«Слоенные» тоқашы
«Медовые» тоқашы
Барлығы:

Жылдық өндірілген өнім көлемі = жылдық өндірілген өнім * өнім бірлігінің бағасы, мың теңге.

Пайда мен рентабельдікті есептеу 35-кестеде көрсетілген.

Пайда мен рентабельдікті есептеу
Кесте-35

Өнімнің атауы	Шығарыл ған өнім (мың тг.)	Толық өзіндік құн (мың теңге)	Пайда (мың теңге)	Рентабельдік, %
1	2	3	4	5
«Ржано-пшеничный простой» домалақ наны
«Славянский» домалақ наны
«Гижда» тандыр наны
«Кашгарские» тандыр наны
«Слоенные» тоқашы
«Медовые» тоқашы
Барлығы:

П= ШӨ-ӨҚ; П- пайда; ШӨ- шығарылған өнім; ӨҚ - өзіндік құн. П= 668610-563089; П=105531 мың теңге;

Р_Ө=
^П100%; Р_ө - өнім рентабелдігі, Р_Ө=105531/ 563089*100; Р_Ө=18,7


Техникалық экономикалық көрсеткіштің жиынтығы 36- кестеде көрсетілген.

Техникалық-экономикалық көрсеткіштің жиынтығы
Кесте-36

р/н №	Атауы	Өлшем бірлігі	Барлығы
1	Өндірілген өнімнің көлемі а) Натуралды түрде
1	б) Ақшалай түрде
2	Өндіріске қатысқан адам саны
3	Еңбек өнімділігі а) Натуралды түрде
3	б) Ақшалай түрде
4	Толық өзіндік құн
5	1 теңге өнімге кеткен шығын
6	Пайда
7	Таза пайда
8	Амортизация
9	Қолма-қол ақша
10	Таза пайданың рентабельдігі
11	Инвестиция
12	Ақтау мерзімі

Еңбек өнімділігі натуралды (Еөн ) түрде = өндірілген өнім(Өөн)/ адам санына (Адс) бөлінеді.
Еөн= Өөн / Адс;
Еөа= Өөа / Адс;
Таза пайданың рентабельдігі Ртп= Ртп=
Инвестиция –өндірісті іске қосып өнім шығару үшін сатып алынған жаңа техникаға және басқа да негізгі қорға кеткен шығын - 331589 мың теңге
(14-кестеден алынды).
Ақтау мерзімі = инвестиция/қолма қол ақшаға қоры; Қолма қол ақшаға қоры= таза пайда+ амортизация; Ақтау мерзімі = 331589/104701,7= 3,2 жыл.
Мысал ретінде: нан өнімінің 5- түрі жоба ретінде келтірілген , ал басқа тағам өнімдеріне де осы мысалды қолдануға болады немесе төмендегі көрсетілгендей қосымша кестедегідей методикалық әдістемені
қолданамыз.

жүктеу/скачать 70,97 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: