НАУРЫЗЫМ ҚОРЫҒЫ 2020 жыл
Наурызым мемлекеттік табиғи қорығы – Қостанай облысы Наурызым және Әулиекөл аудандарында орналасқан мемлекеттік қорық. Қорықты құрудағы негізгі мақсат – далалы аймақтағы Наурызым, Торғай секілді ұсақ көлдерді сақтап қалу. 1931 жылы ұйымдастырылған (320 мың га), 1966 жылы ауданы ықшамдалып (87,7 мың га), қайта құрылды. Оған Терсек(көлемі 4,7 мың га), Сыпсың (көлемі 7 мың га) және Наурызым (көлемі 37,2 мың га) орман алқаптары мен Жаркөл, Ақсуат, Сарымойын көлдері енеді. Олардың үлесіне бетегелі-жусанды 5 мың га тың жазық дала кіреді.
Қорық орналасқан аумақтың климаты континенттік; қысы – суық, ызғарлы; жазы – ыстық. Жылдық жауын-шашын мөлшері 200 – 250 мм. Топырағы құмайтты. Мұнда жоғары сатыдағы өсімдіктердің 700-ге жуық түрі (қарағай, қайың, көктерек, тобылғы, тал, мойыл, қырыққұлақ, т.б.) өседі.
Қорық жан-жануарлар дүниесіне бай: сүтқоректілердің 40-тан астам, құстардың 250-дей, қосмекенділер мен бауырымен жорғалаушылардың 3 және балықтардың 10-ға жуық түрлері тіршілік етеді. Сондай-ақ, ор қоян, елік, борсық, түлкі, суыр, т.б. мекендейді. Қорықтан аққу, безгелдек, дуадақ, ақ сұңқар, тарғақ сияқты саны жылдан жылға азайып бара жатқан құстарды кездестіруге болады. Бұл аймақта су көздерінің мол болуы көктемде жыл құстарының ұшып келуіне, ұя басуына мүмкіндік береді. Қорықта “Табиғат мұражайы” жұмыс істейді.
КЛИМАТЫ
Климаты шұғыл қысқы және жаз қызудың биік амплитудами континентті, сипаттаймын. Қаңтардың ортаның қызуы 17-18°минус мен, абсолютті кішісі - C 45,7 °минус, 24,2 °шілденің ортаның қызуы абсолютті көбісі 41,6 °C C. Ауаның ортаның жылдық қызуы 2,4 °C келеді, ортаның жылдық суықсыз кезі Наурзымның ауданында - 131 күн(ең төмен ең көп ұзақтық күн 103 - 154 күн). Қысқы айлар жас бұлтты, қабатының жаңбыр және күшті аяздармен ажыратылады. Атмосфералық жауын-шашындар қысқы кез шеткі жұпыны. Төзімді қардың жабыны соңында қарашаның бекиді және соңында наурыздың күйрейді. Күндердің бұрқасынмен Наурзымның кеңдкінде орташа 19. Ара күшті аяз және аласалау қардың жабынының жердің суықтауы 1 тереңдікке м деген барады. Жердің толық ерітуі әншейін сәуірдің соңғы онкүндкінде болып жатады. В жылы мезгілді цикл мен босаңсиды. Үшін Оралды Атлантикадан деген әуе алқа және циклондар солтүстіктен өтіп кетеді
Қорықтың хайуанаттар дүниесі арада толық шарада дейін осы уақыттың өте алуан және таныспаппын. Орнитофауна ең бай. Ара құрам 282 көріністің орнитофауны, соның ішінде 158 ұялас. Аймақтық далаларда ең типті түздік және ақ бозторғай, қара бозторғай, түздік шатыржал, нышанасыз каменкалар, безгелдек, түздік ителгі, кречетка, тырна-итжидек, түздік орел. Дымқылда- телімдер үшін вблизи көлді шұқырлардың, соров және западинах шалғындық өсімдік және түздік бұтаның зарослями сары қаратамақ, қарабас чекан, бормотушка, жулан сорокопут, бөдене, сұр шіл, шалғындық ителгі, үлкен шалшықш типті. бас орманның телімдерінде тетерев, үлкен ала тоқылдақ, мысықторғай, вяхирь, нышанасыз горлица, үлкен ақсағал, лазоревка ақ, нышанасыз қызылқұйрық, орманның шатыржалының және сырттар тұр-. Өте жаядай азулының(28 көрініс) отриады ұсын-, олардан 18: орлы ұялайды - бүркіт, там және түздік; ителгілер - түздік, шалғындық және батпақ; сұңқарлар - қырғи, чеглок, дербник