Органикалық қосылыстардағы химиялық байланыстар. Сабақтың мақсаты

Химиялық байланыс түрлері, коваленттік байланыс, дара және еселі байланыстар, сигма және пи байланыстар,молекулалардың кеңістіктік пішіні туралы түсіндіру.

Дамытушылық:

Сонымен балалар химиялық байланыстың қандай түрлерін білесіңдер?

Атаңдар.

Иондық байланыс дегеніміз?Мысал келтіріңдер.

Коваленттік байланыстың қандай түрлерін білесіңдер? Мысал келтір.

Жаңа сабақ.

Органикалық қосылыстарға ковалентті байланыс тән.

Коваленттік байланыс

дара

еселі

Гма байланыстың бірнеше жағдайлары болады:

S-s,s-p, p-p, s- гибр., гибр-гибр., тб. Орбитальдардың қаптасулары нәтижелерінде түзілуі мүмкін.

Электрон бұлттарының қаптасуы нәтижесінде пайда болған электрон тығыздығы атом ядроларын қосатын түзудің екі жағында болса,онда пи байланыс түзіледі.

Ол р-электрон бұлттарының екі жерден қаптасуынан түзіледі және пи байланыс түзілуінің тек бір жағдайы ғана болады. Пи байланыс сигма байланыстан әлсіз болады.

Коваленттік байланыс

Полюсті полюссіз

Химиялық байланыстың ұзындығы байланыс түзетін атомдар ядроларының қашықтығы нанометрмен (нм) –өлшенеді. Ядролар жақын орналасқан сайын химиялық байланыс берік болады.

Байланыс беріктігінің өлшемі-байланыс энергиясы. Байланыс энергиясы осы байланысты үзуге жұмсалатын энергия мөлшерімен анықталады.(кДж) Байланыстың еселігі артқан сайын ядроаралық қашықтық қысқарады да, байланыс энергиясы өседі.

Байланыстың бағытталуы. S-орбитальдан басқа электрон орбиитальдары өзара бұрыш жасап орналасады да, кеңістікте белгілі бір бағыты болады.

Байланыстың бағытталуы молекуланың кеңістікте орналасуын , пішінін анықтайды. Аммиак молекуласының пішіні дұрыс пирамида, ал метанның кеңістіктік пішіні тетраэдр тәрізді болады.Ал этиленнің кеңістіктік пішіні жазық тригональді болады.

Сутектік байланыс- бос электрон жұбы бар, электртерістігі үлкен атомдармен байанысқан сутек атомы арасында түзіледі.

• Органикалық заттарда химиялық байланыстың қандай түрі жиі кездеседі.
• Химиялық байланыстың беріктігінің өлшем бірлігі қандай?
• Метанның, аммиактың құрылымдық формулаларын жазыңдар.
• Коваленттік байланыстың қандай сипаттамаларын білесіңдер.