Пәнді оқу үшін әдістемелік ұсыныстарға арналған титул парағы

жүктеу/скачать 267,22 Kb.

Дата	27.08.2017
өлшемі	267,22 Kb.
	#29800

Пәнді оқу үшін

әдістемелік ұсыныстарға арналған титул парағы

Нысан

ПМУ ҰС Н 7.18.3/40

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Механика және мұнайгаз ісі кафедрасы

5В070800 – Мұнайгаз ісі мамандығының студенттеріне

«Жалпы және мұнай геологиясы» пәнінен

ПӘНДІ ОҚУ ҮШІН

ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР ЖӘНЕ НҰСҚАУЛАР

Павлодар

Пәнді оқу үшін

әдістемелік ұсыныстарға арналған

бекіту парағы

Нысан

ПМУ ҰС Н 7.18.3/41

БЕКІТЕМІН

ОІ жөніндегі проректор

_________ Пфейфер Н.Э.

2011 ж. «___»________

Құрастырушы: __________ к.х.н., аға оқытушы Г.Ж.Сейтенова

«Механика және мұнайгаз ісі» кафедрасы

5В070800 – Мұнайгаз ісі мамандығының студенттеріне

«Жалпы және мұнай геологиясы» пәнінен
ПӘНДІ ОҚУ ҮШІН

ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР ЖӘНЕ НҰСҚАУЛАР

2011 ж. «___»______ кафедра отырысында ұсынылған № _______ хаттама

Кафедра меңгерушісі ______________ Мустафин А.Х.

(қолы)
Металлургия, машинажасау және көлік факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған 2011 ж. «__» __________ № ____ хаттама

ОӘК төрағасы ____________ Ахметов Ж.Е. «___»________2011ж.

(қолы) (күні)

ҚҰПТАЛҒАН:

ЖжӘҚБ бастығы _________ Варакута А.А. «___»__________ 2011ж.

(қолы) (күні)
Университет оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған

«___» ______________ 2011ж. № _____ хаттама.

1 Пәннің мақсаттары мен міндеттері, оның оқу үрдісіндегі орны

1.1 Пәнді оқыту мақсаты – студенттің базалық білімінің құрамын қамтамасыз ету болып табылады да, мұнай мен газды жіберуге тән, сондай-ақ білім шарты, қалыптасу процессі және заңдылықты орналастырып жинақтау.

Сабақ сауалнамасы-студенттің теориялық ұсынысы мен түсігінің құрылуынан тұрады да, практикалық ептілік және әдет, кейінгі жетістікті меңгеріп алу үшін мұнай газ сұхбасының ереже тәртібі болу қажет.

1.2 Пәнді оқып білу міндеттері

Осы пәнді меңгеру нәтижесінде студенттерде:

Құрамы, мұнай және газдың пайда болуы;
Білім шарты, мұнай және газдың қалыптасуы және жинақтау қыртысы.

Білу қажет:

Геологиялық кесік сағылауын құрастыру.
Мұнай және газдың тригонограммасын құрастырып, физика-механика құрамын пайдалана, бастапқы деректерді дайындау, барланғанын пайдаланып және база деректерінің кен орнына арналған техника-экономикаға негізделу және ары қарай әзірлеу,
Барлау кен орнының ақпарат алу мақсатында қолданып талдау.

2 Пәннің теориялық бөлімінің мазмұны

2.1 Дәріс сабақтарының мазмұны

Пәннің мазмұны логикалық аяқталған материалды қамтитын бөлімдермен тақырыптарға арналған (бөлінген).

1-Тақырып. Кіріспе. Мақсат, білім, сабақ мазмұны және рның оқу процессіндегі орны. Жылу- энергетикалық кешендегі мұнай және газдың мағынасы, экономикда және политикада түрлі мемлекеттерде. Пайда болу, қазіргі жағдай және мұнай және газ геохимиясы. Жұмыс бағыты және гидрогеология кафедрасының ғалымдар салымы, инженерлік және ПМУ-да мұнай газдың геологиясында дамуы және мұнай газдың геохимясы. Басты түсінік және мұнай газдың геохимия мен геологиясы мәселесі:терминологиялық, генетикалық, клссификациондық, іздеулік.

Әдебиет: [1, б. 25-56; 2, б. 58-72; 3, б.98-112]

2-Тақырып. Табиғи резервуарды және мұнай газ торы. Жыныстар – коллекторлы және оның сыйымдылығы және кеуектік түрлері.(жалпы, ашық, жабық, тиімділік), Бостықтың морфологиялық және генетикалық түрі. Жыныс-коллектордың потенциалы мен түрлері: абсолютті (физикалық, тиімділігі(фазалық), салыстырмалы.

Коллектордың литологтық түрі. Коллектор құрамының пород тереңдігінің өзгерісі. Коллектр белгісінің басты классификациясы (таулы пород түрлері, бос кеңістік түрлері, фильтрация шарты және аккумуляция флюиді, мінезі және өтімділік өлшемі, кеуектің ашықөлшемі).

Әдебиет: [3, б. 45-89, 4, б. 96-110]

3-Тақырып. Флюидупортер. Флюидупор классификациясы - Э.А.Бакирова. Сазды тұқым классификациясы (А.А Ханин ) экрандық қабілетімен.

Әдебиет: [3, б. 58-69, 5, б. 46-75]

4-Тақырып. Табиғи резервуар және оның морфологиялық түрі - И.О. Броду (1951). Резервуардың ауыспалы тармағы - Л.С.Мончак және З.А.Табасаранский(1975). Табиғи резервуардағы гидродинамика жүйесінің түрлері (Л.С.Мончак,1975).

Әдебиет: [2, б. 58-69, 4, б. 35-68]

5-Тақырып. Жер қабығындағы көмірсутектердің миграциясы.

Көмірсутектердің миграциясының кезеңдері: бірінші миграция, екінші миграция, үшінші миграция. Бірінші миграция және оның механизмі.

Әдебиет: [1, б. 58-69, 3, б. 40-68]

6-Тақырып. Көмірсутектердің екінші миграциясы: оның жолдары, түрлері, формалары мен факторлары. Көмірсутектердің миграциясының масштабтары. Олардың бағыттарын анықтау.

Әдебиет: [1, б. 69-85, 2, б. 46-95]

7-Тақырып. Мұнай және газ торы және қағидалары оның классификациясы. Генетикалық классификация торы - З.А.Табасаровский (1982) және Н.А. Еременко (1968).

Мұнай және газдың морфологиясы - генетикалық классификациясы -В.Б.Оленина (1974). Тұйық тор түрлері.

Табиғи резервуарлардағы қабатталған қысым және оның түрлері:таулы қысым (геостатикалық және геодинамикалық), гидростатикалық, гидродинамикалық, шартты гидростатикалық, келтірілген(пьезометрикалық), аномал жоғары және аномал төменгі. Аномал қсымдардың пайда болу себептері. Мұнай газ геологиясы мен геохимиясы үшін қабатталған қысым факторының мағынасы.

Табиғи резервуарлардағы температуралық шарттар және олардың көрсеткіштері: геотермиялық саты, геотермиялық градиент, жылулық тасқынның тығыздығы, жыныстардың жылуөткізгіштігі. Негізгі факторлардың қалыптасуы және стратисферадағы температуралардың қайта бөлінуі. Көмірсутектердің генерациясына қабатталған температураның әсер етуі. Олардың фазалық жағдайы және құрамы.

Әдебиет: [3, б. 56-79; 4, б. 6-35, 5, б.25-45]

8-Тақырып. Мұнай мен газдың қыртысының жасалуы мен бұзылуы.

Бакиров бойынша жергіліктіжәне региональдық мұнай мен газдың жиналуы туралы түсінік. Принциптік схема және мұнай газ элементтері.

Мұнай газ қыртысының жасалу процесі. Аккумуляцияның негізгі принципі және көмірсутектің диффференциялдық ұстау принципі.

Мұнай газ қыртысының жасалу уақытының анықтау әдәстеріне мінездеме: палеотектоникалық, палеогеологиялық, палинологиялық, литологиялық (минерологиялық), геохимиялық, гелий аргондық, тарихи-геологиялық-геохимиялық, диффузиялық-хроматографиялық, көлемдік және мұнай газбен шынықтыру қысымы әдісімен.

Мұнай газ ресурстары, запастары, категориялары туралы түсінік. Запас бойынша мұнай газдың шығу жерлерін бөлімдеу.

Көмірсутектердің фазалық жағдайы және мұнай,газ және конденсатқа сандық байланыс бойынша топтастыру мен номенклатура.

Жиналған мұнай мен газдың бұзылуы және оның факторлары.

Әдебиет: [1, б. 26-35, 2,б. 56-78, 3, б. 36-45,4, б. 115-119]

9-Тақырып. Жиналған мұнай мен газға мінездеме және оны топтастырудағы негізгі принцип. Қыртыстардың Бродтың табиғи резервуарлары бойынша морфологиялық топтастыру. Қыртыстардың Бакировтың торлар типі бойынша генетикалық топтастыруы. Әр түрлі класстар топтарындағы мұнай мен газға мінездеме. Мұнай мен газдың щығу жерлерінің Бакировтың генетикалық топтастыруы. Шығу жерлерінің негізгі генетикалық типіне мінездеме. Мұнай газдың шығырлану зоналары және олардың генетикалық типтері.

Әдебиет: [2, б. 45-56, 5, б. 35-46]

10-Тақырып. Мұнайгазгеологиялық аудандыру және жердің қабығында жиналған мұнай мен газды орналастырудың заңдылықтары.

Мұнай газ геологиялық аудандырудың мақсаты, негізгі тапсырмалары мен принциптері. Мұнай газ провинцияларын облыс және аудандарына мінездеме.

Жер қабығында жиналған мұнай газды орналастырудың негізгі заңдылықтары. Тереңдікті (тігінен), геоструктуралық, мұнай газды литолого-стратиграфиялық зоналық орналастыру.

Мұнай газ геологиясы мен геохимиялық даму болашак.

Әдебиет: [3, б. 58-69, 5, б. 46-68]

11-Тақырып. Мұнай газды комплекстар.

Мұнай газды формациялар. Бакиров бойынша мұнай газды комплекстер.

Тарау жерлері және мұнайгазды жыныстарға қатысты. Бакировтың мұнайгазды комплекстердің классификациясы.

Қазақстаның, жақын және алыс шетелдің негізгі мұнайгазды хауаздары.

Әдебиет: [1, б. 26-35, 2,б. 56-78, 3, б. 36-45]
2.2 Тәжеребелік сабақтардың тізімі мен мазмұны.

1-сабақ. Каустобиолит коллекциясымен танысу, олардың классификацясының кестелерін оқу, ерекше қасиеттерін суреттеу.

2-сабақ. Резников пен Соболевтің мұнайды геохимиялық топтастыру кестелерін оқу.

3-сабақ. Флюидоупор. Коллектор түрлері коллекциясымен танысу, олардың класификациялық белгілерін оқу.

4-сабақ. Табиғи резервуарлардағы температураларды болжау.

5-сабақ. Қабатталған қысымды болжау әдістерін оқу.

6-сабақ. Бакировтың мұнай газ генетикалық классификациясын және олардың жоспардағы және кесіндідегі белгілерін,суреттерін оқу.

7-сабақ. Әр түрлі генетикалық және морфологиялық типті мұнай газ графикалық модельдерін құру.

8-сабақ. Мұнай газдың қалыптасуының уақытын анықтау.

2.3 СӨЖ мазмұны

СӨЖ мақсаты студенттердің өздігінен курстың жеке тарауларын және белгілі көлемдегі үй жұмысын орындау.

(жалпы орта білім негізіндегі күндізгі оқыту формасы)

№	СӨЖ түрі	Есептің формасы	Бақылау түрлері	Сағат көлемі
1.	Практикалық сабақтарға дайындық.	Теориялық материалдарды оқып білу.	Тапсырмаларды орындау.	45
2.	Лекциялық материал тақырыптары бойынша ағымдық бақылау.	Өткен материалды қайталау.	Т1,Т2,....(тесттік формадағы тапсырмалар)	5
3.	Өздік жұмыс тапсырмаларын орындау.	конспект	Сұрақ жауап	35
4.	Бақылау жұмыстарына дайындық.		РК1,РК2(тесттік формадағы тапсырмалар)	5
	Барлығы			90

Студенттердің өздігінен оқуына

бөлінген тақырыптардың тізімі

1-Тақырып. Элементті, микроэлементті және мұнай құрамының изотобы (көмірсутек қосылысы, алкандар, циклондар,арендер,гибридті қосылыстар. Көмірсутекті емес қосылыстар: күкіртті, оттек, азот, смола және асфальт). Мұнайдың ескі құрылымы (хемофоссилия).

Мұнайдың физикалық құрамы: тығыздық, тұтқырлық, температураның қатаюы және салқындау және балқу, ісірт керілісі, оптикалық және электрикалық құрамы,қанған газ,қанған қысым, кері ергіштігі, жылу жануы, қайнау температурасы және фракция құрамы. Физикалық құрам мұнай құрамынан тәуелді.

Мұнайдың геохимиялық құрамы: термокатальдік қайта құру, гипергендік өзгеріс (химиялық тотығу,биодеградация). Мұнайдың түрлі классификациясы: технологиялық, химиялық, генетикалық, геохимиялық.

Мұнай және газдың қимылы.

Мұнай және газ қимылының практикалық мағынасының мәселесі. Мұнай және газ қимылының органикалықемес гипотезасы,олардың пайда болуы,дамуы және фактілік негізі. Даму кезеңі, басты жағдайы және факт теориясы органикалық (ұсыну-миграционды) мұнай және газ қимылы. Полигенді концепция және қазіргі мұнай газдың модификация органикалық теориясының қимылы.

Табу шарты, құрамы және табиғи газдың генетикалық түрі. Табиғи газдың басты құрамы: тығыздық, тұтқырлық, суда және мұнайда еруі, сорбиция, диффузия, фильтрация, қалқу, өлшемдік температура және қысым, гидрабілім. Табиғи газдың классификациясы - В.И.Вернадский (1934); В.А.Соколова (1966).

2-Тақырып. Коллектордың литологтық түрі. Коллектр құрамының пород тереңдігінің өзгерісі. Коллектр белгісінің басты классификациясы (таулы пород түрлері, бос кеңістік түрлері, фильтрация шарты және аккумуляция флюиді, мінезі және өтімділік өлшемі, кеуектің ашықөлшемі). Мұнай мен газдың каустобиолит арасындағы орны.

Каустобиолиттің түсінігі және оның генетикалық классификациясы-В.А. Успенский,О.А.Радченко.Карботен классификациясы- Н:Б:Вассоевичу, Н.Б.Муратов. Аумақ және мазмұн түсінігі «битум».

7-Тақырып. Геологиялық және геохимиялық шартты өзгерісін органикалық зат және мұнай газ маманы.

Тірі заттың элемент негізі. Геохимия көмірсутегі. Табиғатта көмірсутектің айналу мағынасы және оның энергетикалық жәдігер.

Биосфера өнімінің химия компонентінің құрамы: белок және аминқышқылы, липидтер, көмірсутек және лигнин, пигмент. Органикалық заттың пайда болу заттарының кезеңі седиментогенез және диагенез, катагенез. Түсу жолы, жинақтау шарты және бастапқы пайда болу ОЗ седиментогенез дәне диагенез сатысында.

ОЗ өзгеріс құрамы тұнба жыныстарды диагенез сатысында болады, олар: битумоидтар, фульвтар, гуминдер және сапропелев қышқылы. ОЗ ерімейтін генетикалық түрлері және оның мұнай-газ өндірісінің потенциал тұнбасы жыныстарды.

ОЗ өзгерісінің катогенетикалық сатысы және оның факторлары. Катагенез сатысы және басқыштаушылығы және кретерия мен белгіленуі. Мұнай газ маманының заңдылық процессінің тік геохимиясы: түсінік және даму тарихы. Басты фаза және мұнай газ маман-ң зонасы. Мұнайдың басты зонасына мінездеме және газ маман-ң құрамы және табиғи жанғыш газдың жер қойнауында пайда болу формалары. Газдың газда және мұнай қыртысының химиялық құрамының құрылуы. Газокондесаттық жүйе,оның құрамы және қасиеті. Газ гидраты.

8-Тақырып. Мұнай газ қыртысының жасалу уақытының анықтау әдәстеріне мінездеме: палеотектоникалық, палеогеологиялық, палинологиялық, литологиялық (минерологиялық), геохимиялық, гелий аргондық, тарихи-геологиялық-геохимиялық, диффузиялық-хроматографиялық, көлемдік және мұнай газбен шынықтыру қысымы әдісімен.

Жиналған мұнай мен газдың бұзылуы және оның факторлары.

9-Тақырып. Мұнай мен газдың щығу жерлерінің Бакировтың генетикалық топтастыруы. Шығу жерлерінің негізгі генетикалық типіне мінездеме. Мұнай газдың шоғырлану зоналары және олардың генетикалық типтері.

10-Тақырып. Жер қабығында жиналған мұнай газды орналастырудың негізгі заңдылықтары. Тереңдікті (тігінен), геоструктуралық, мұнай газды литолого-стратиграфиялық зоналық орналастыру.

Мұнай газ геологиясы мен геохимиялық даму болашак.

Әдебиеттер тізімі

Негізгі

Ғ.М.Нурсултанов, Қ.Н. Абайылданов. Мұнай және газды өндіріп, өндеу. Оқу қуралы – Алматы: ҚазҰТУ, 2003
Н.Сейітов, М. Кунаев. Мұнай және газ геологиясы танылуық және кәсіптік. Технологиялық терминдерінің түсіндерме сөздігі. Анықтамалық басылым. – Алматы, 2003

Қосымша

С.Б. Бакиров. Геология негіздері – Алматы: «Санат», 1995
Б.Ш. Демегенов, К.К.Елеусинов, А.Е.Елеусинов, К.Мухамбеталиев. Қазақстан мұнайының қайнары. – Гурьев, 1991
Ғ.М.Нурсултанов. Скважинаны және мұнай өндіру негіздері – Алматы: ҚазҰТУ, 1994

жүктеу/скачать 267,22 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: