Реферат Пән атауы: Әлеуметтік- саяси білім модулі Мамандығы: Аспап жасау
жүктеу/скачать 89,15 Kb.
|
Ақшолақов Бақытжан Семестірлік жұмыс 1
Нурслан, Силлабус каз, Нефрология - К.А. Кабулбаев, А.Б. Канатбаева, 70516, Экология и безопасность жизнедеятельности. Лекция каз. (4)
- Бұл бет үшін навигация:
- 1 Семестірлік жұмыс бойынша Реферат Пән атауы
- Орындаған
- Мәдени формалар
|
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ «ҒҰМАРБЕК ДӘУКЕЕВ АТЫНДАҒЫ АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ» Коммерциялық емес акционерлік қоғамы «Электроника және Робототехника» кафедрасы №1 Семестірлік жұмыс бойынша Реферат Пән атауы: Әлеуметтік- саяси білім модулі Мамандығы: Аспап жасау Тақырыбы: Мәдени формалар мен артефактілердің олардың әлеуметтік, тарихи, географиялық бөлінуіне қарай өзгеруі Орындаған: Ақшолақов Бақытжан Тобы: ПСк-20-3 Тексерген: Аға-оқытушы Омирбекова Жадыра Алматы 2022 ЖОСПАР Титулдық бет………………………………………………….1 Жоспар……………………………………………2 Мәдени формалар……………………….3-4 Артефактілер………………….5 Мәдени форма және Артефактілер арасындағы айырмашылық………6 Қорытынды……………14 Пайдаланған әдебиеттер………………15 Мәдени формалар Мәдени нысандар ұғымы мәдениеттану әдебиетте әртүрлі түсіндіреді. Ақпараттық-семиотикалық көзқарас бойынша қоғамдық өмірдің ақпараттық-белгілік мазмұны мәдениет нысандарда сақталынады және дамиды. Мәдени кеңістікті бүкіл адамзат ауқымында қарастыра отырып, онда автономды облыстарды бөліп көрсетуге болады: - ұлттық мәдениет; - аймақтық мәдениет; - өркениет. Бұл мәдени формалардың ең көп түрлері. Олардың ішінде тарихи түрде кіші дәрежелі мәдени формалары бар. Ұлттық мәдениеттердің құрамында, мысалы, этникалық мәдениет сақталады. Қазіргі кезеңде әрбір жеткілікті дамыған мәдениетте жаппай және элитарлық Мәдениет ерекше нысаны ретінде бөлінеді. Әртүрлі халықтарда, әртүрлі тарихи кезеңдерде әртүрлі мәдени формалар қалыптасады, онда адамдар өз қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қаражат табады. Оларға діни көріністер мен әдет-ғұрыптар, философия, өнер, спорттық ойындар және т. б. жатады. Олардың кейбіреулері тұйық сипатқа ие және тар тайпалық және этникалық қауымдастықтан (тұрмыс нысандары, жергілікті салт-дәстүрлер, мерекелік рәсімдер) тыс шықпайды, басқалары халықаралық сипатқа ие болады және жалпыадамзаттық мәдениеттің (философия, ғылым, өнер) нысандарына айналады. Ерекше мәдени нысандарда әлеуметтік ақпаратты сақтау, жаңғырту және көбейту міндеті шешіледі. Тәрбие және оқыту, әдет — ғұрып, салт-дәстүрлер, аңыздар мен ертегілер, кітапханалар мен мұражайлар-бұл алдыңғы ұрпақтың тәжірибесін адамдардың болашақ ұрпақтарына сақтау және беру жүзеге асырылатын мәдени нысандар. Қоғамды көптеген топтарға (ұлттық, әлеуметтік, кәсіби және т.б.) бөлу, олардың әрқайсысында бірте-бірте құндылықтар мен мінез-құлық жүйесі қалыптасады, субкультураның пайда болуына әкеледі. Қазіргі заманғы мәдениет зерттеушілері халықтың басқа топтары: жастар субмәдениеті, кәсіби субмәдениеттері (театр әлемі, ғылыми, жұмысшы, медиктер, фармацевттер) бар екендігін айтады. Қылмыстық әлемнің ішінде өзіңің субкультурасы бар. «Кылмыстық» субмәдениет тіпті халықтың басқа топтарына өз әсерін таратады. Миллионерлердің ерекше субмәдениетін қалыптастыру процесі байқалады. Белгілі бір мәдени кеңістікті толтыратын мәдениеттің жекелеген феномендері келісілген жүйесілер құрылады. Мысалы: құқық жүйесі, саяси жүйелер, ғылыми білім жүйесі және т. б. болып табылады. Дегенмен, мәдениеттің барлық нысандарын жүйе ретінде қарастыруға болмайды. Жүйе - бұл бір-бірімен арақатынаста және байланыстарда болатын және тиісті тұтастықты құрайтын элементтер жиынтығы. Көптеген тарихи қалыптасқан мінез-құлық, әдет-ғұрыптар, салт-дәстүрлер және т.б. жүйелер болып табылмайды. Мысалы, еуропалық мәдениетте адамдар бір-бірін қарсы алатын әдет-ғұрып кешені бар: Тек үнсіз киюге немесе табынуға болады; таныс адамды қол көтерумен қарсы алуға болады; стандартты сәлемдесу сөздерін айтуға болады («Сәлем!», «Күту, тосу», және басқалар). Бірақ бұл әдет-ғұрыптардың жиынтығы кездейсоқ қалыптасқан. Олар әртүрлі тарихи және әлеуметтік шығу тегі бар. Құдайға құрбандық шалу үшін еңкейуі керек. Қол алысу-жекелеген тарихшылардың пікірі бойынша қолда қарудың жоқтығын көрсететін кеш рәсім. Қол көтеру-бір кездері тоқтауға асығатын адамның әдеттегі қалалық қимылы. Ауылдарда мұндай қимыл жақында түсініспеушілікпен қабылданып, тіпті құрметтемеушілік белгісі ретінде түсіндірілген. Ал «қаламды сүю» әдет-ғұрпы орта ғасырлық Еуропаның аристократтық шеңберлерінде жоғары қоғамнан ханымдармен рыцарлық куртуаздық қарым-қатынастан келді. Мәдени жүйелер мәдениет феномендерінің конфигурациясы болып табылады, олардың құрамына кіретін жекелеген элементтер қисынды өзара байланысты қисынды реттелген конструкциялар болып табылады. Мәдени нысандар бір-бірінен оқшауланбаған. Олар өзара әрекеттеседі. Олар бірігуі және өзара араласуы мүмкін, олардың біреуі басқалардың құрамдас бөліктері болуы мүмкін. Дегенмен, кез келген мәдени форманың өзінің мәдени белгілері бар, олар оның ерекшелігін құрайды және басқа шамада оны басқалардың арасында бөледі. Материалдық мәдениет адам өмірінің материалдық аяда қол жеткізген жетістіктерінің жиынтығынан тұрады. Оған адамның биологиялық өмірін қамтамасыз етуге қажетті игіліктер — азық, киім, баспана, еңбек және қатынас құралдары т.б. жатады. Рухани мәдениет белгілі бір қоғамда өмір сүріп жатқан адамның айналасындағы адамдармен қарым-қатынас жасау үрдісіндегі білімінен, білігінен, кәсіпқойлығынан, қадірінен, адамшылығынан, тәрбиелілігінен, зиялылығынан, қарапайымдылығынан көрініс береді. Сонымен бірге адамдардың сезім дүниесі, демократиялылығы, жүздесу мәдениеті рухани мәдениеттің элементтері болып табылады. Рухани мәдениет деп жеке адамның білім қорын, меңгерген ғылымын, ақылын, ойлау тәсілін, көркемөнерді игеруін, әлеуметтік- психологиялық біліктілігін айтамыз. Көркем әдебиет пен өнерді меңгеру, сұлулықты ажырата алу —жеке адамның руханилығының өлшемдері. Көркем әдебиет адамның эстетикалық талғамын, рухани және адамгершілік бейнесін қалыптастырады. Мәдениеттің атқаратын негізгі функциялары. Қоғамда мәдениет төмендегідей маңызды функциялар атқарады: Мәдениет адамды рухани қалыптастырады. Мәдениеттің бұл функциясы оның негізгі мазмұнымен тікелей байланысты. Жеке адам — өзі өмір сүріп жатқан қоғамның, нақтылай айтсақ, сол қоғам жасаған мәдениеттің туындысы. Артефактілер Осыған дейін айтылғандай, мәдениет қоршаған әлемде тірі қалуға көмектесу үшін пайда болды. Мәдениеттің арқасында адам өз өмірін ыңғайлы және қауіпсіз қылып жасайды. Мәдениет арқылы өзінің бар болуы үшін ортаға икемделе отырып ол өзін қоғамда, табиғатта, әлемде бекітеді. Ең алғашқы мәдениеттен бастап екі мың ұрпағынан астам уақыт бойы өмірқарекеті үшін тіршілікте қазіргі заманның адамдық қоғамы қалыптасты, бірақ сонымен бірге дербес экономикалық, саяси, рухани өрістер бүгінгі күні өзара байланысқан түрін әкелді. Олардың әрқайсысы жалпы қоғамдық тұрғыда өзіндік құрылымға, атқаратын қызметтеріне, институттарына ие. Бұл күрделі көпдеңгейлі жүйеде мәдениет және оның өнімдері функционалдық қызмет атқарады, сонымен қатар олар өзара байланысқан және құрылымданған. Мәдениеттің практикалық әлпетінде әртүрлі заттарды, әрекеттерді және оқиғаларды артефакты деп аталуы қабылданған. Бұлар нақтылы заттық өнім, жүріс-тұрыс актісі, әлеуметтік құрылым, ақпараттық хабарлар, немесе бағалау пікірлері түрінде бола алады. Бұлар өте ұсақ және мәдениеттің бөлінбейтін бірлігі. Тіптен адамның өзі артефактіге жатады, өйткені ол тек қана биологиялық тіршілік иесі болумен қатар, мәдениеттілі жан иесі. Кез-келген артефакті заттық немесе рухани мазмұн түрінде көрініп сипаттала алынады. Артефактінің материалдық формасы адам мен қоғамның мүмкіншіліктеріне байланысты пайдалылық сапасымен анықтала алады. Рухани мазмұн (мағына, мән) әртүрлі ойлардың айтылу қажеттілігіне, эстетикалық талғамына, әлеуметтік статусын белгілеуіне және т. б. байланысты. Артефактілер белгілі бір айқын бүтіндікті, жүйені құрайды, және соған байланысты: әйтеуір бір мәдениетте олардың бірі орталық орынға немесе фундаментальдық орынға ие болады және өзге біреулері — қосалқы немесе туынды орынға, ал қайсы біреулері глобальды немесе жергілікті мағынаға ие болады. Артефактілердің маңыздылық мөлшерлері тұрақты емес, олардың бағалануы келе-келе өзгере алады, мәдениетте сондықтан әр уақытта кейбір элементтер жойылып олардың орнына басқалары көрініп отырады. Кейбір мәдени жетістіктер өз мағынасын жоғалтады, олардың қолданылуы қысқарады, ал басқаларға сұраныстар жоғарылайды және өседі. Жалпы алғанда егер мәдениеттің түрлерін аяқталған ойдың бөлек сөйлемімен теңестірсек, онда, мәдениет жүйесін тұтас мәтін деп есептеуге болады. жүктеу/скачать 89,15 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|