Психология Тәжірибелік сабақ №5 «Ұлтаралық қарым-қатынас», «этносаралық қатынастар», «мәдениетаралық диалог», «көпмәдениетті білім» ұғымдарын анықтау. Ұлтаралық қарым-қатынастар —өте маңызды мәселе, ол бүгінгі күні өте өткір. Бұл мәселені шешуге көмектесетін көптеген мамандар қажет.
Ұлтаралық қатынастар – әлемнің әртүрлі халықтарының өзара қарым-қатынасы мен өзара әрекеттесуін білдіретін термин. Бұл екі адамның жеке қарым-қатынасы, сондай-ақ Әлеуметтік және қоғамдық өмірдің басқа салаларындағы өзара іс-қимыл болуы мүмкін.
Ұлтаралық қарым – қатынастардың түрлері бар:
Бір мемлекеттегі ұлттар арасында;
Әр түрлі мемлекеттердегі халықтар арасында;
Екі жағдайда да адамдар бейбіт қарым-қатынаста болуы мүмкін немесе жанжал туындауы мүмкін. Ұлтаралық ынтымақтастықтың да өзіндік түрлері бар:
Араластыру;
Сіңіру.
Араластыру-бұл бірнеше жылдар бойы пайда болған бірнеше халықтардың немесе этникалық топтардың бірлестігі. Осылайша Латын Америкасы халықтары пайда болды, олар бір уақытта өздерін біріктіреді: португал, Африка, Үнді ерекшеліктері. Араласуға әр түрлі ұлт өкілдері арасындағы неке де кіреді.
Сіңіру дегеніміз-бір ұлттың екіншісіне еруі. Мысалы, кез-келген елді жаулап алу, содан кейін ана тілін, дәстүрлерін және т.б. пайдалануға тыйым салу. Сондай-ақ, бейбіт жолмен (қазіргі Америка) өтуге болады.
Этносаралық қатынастар – бұл қоғамдық өмірдің барлық деңгейлері мен салаларын қамтитын этностар (халықтар) арасындағы объективті қалыптасқан және субъективті қалыптасқан қатынастардың тұтас кешені.
Этносаралық қатынастардың пайда болуы мен дамуының объективті шарты - бұл бір-бірінен этникалық ерекшеліктерінде де, жалпы әлеуметтік белгілері-экономикалық, саяси және т.б. жағынан ерекшеленетін жекелеген этностардың (ұлттар, ұлттар және т. б.) болуы.
Экономикалық және саяси жағынан мықты, мысалы, орыс, қытай, неміс, француз және Кіші, Кіші халықтар – Кавказ, Сібір, Американың солтүстігіндегі халықтар, олардың саяси және экономикалық әлеуеті әлдеқайда төмен.
Белгілі бір аумақтарда ықшам өмір сүретін және тиісті мемлекеттік білімге ат берген байырғы халықтар (немесе титулдық) бар, мысалы, Украинадағы украиндар, Франциядағы француздар, Армениядағы армяндар,
Этностардың объективті жағдайы мен жалпы даму деңгейіндегі айырмашылықтар олардың өзара қарым-қатынастарының сипатына, әсіресе, егер олар бірыңғай мемлекеттік білім беру шеңберінде қатар өмір сүруге мәжбүр болса, әсер ете алмайды. Әрбір халық өз этносының өмір сүруімен және дамуымен байланысты өзінің мүддесін іске асыруға ұмтылады. Қазіргі айырмашылықтарға байланысты бұл қызығушылық көп жағдайда осы қоғамның құрамында тұратын басқа халықтардың мүдделерімен сәйкес келмейді - демек, "ұлттық мәселе" және этносаралық қатынастардың барлық спектрі пайда болады.
Этносаралық қатынастар құрылымы мен білдіру тәсілдерінде әр түрлі. Осы қатынастардың көріністерінің деңгейлері, салалары мен түрлері (өзара әрекеттесу сипаты) бар.
Мәдениетаралық диалог – Түрлі мәдениеттер мен өркениеттер арасындағы Диалог Біріккен Ұлттар Ұйымы құрылымының ажырамас бөлігі болып табылады. жеке ерекшеліктері мен айырмашылықтарын ажыратқаннан гөрі олардың ортақ тағдырымен көбірек үйлеседі".
Көптеген қақтығыстар төзбеушіліктің пайда болуына байланысты өрбиді, бұл өз кезегінде надандық пен ақпараттың болмауының салдары. Әлемдегі Мәдениеттер мен дәстүрлердің алуан түрлілігінің арқасында адамдарға бір-біріне үнемі жаңа нәрсе үйренуге мүмкіндік беріледі. Дәл осы бір-біріне деген қызығушылық халықтар арасында бейбіт өмір сүруге ықпал етеді.
Көпмәдениетті білім – Көп мәдениетті білім беру-бұл оқушыны көпұлтты ортаға батыруға бағытталған білім беру процесінің жүйесі.
Бұл тәсілдің негізгі мақсаты-студенттерге әртүрлі мәдениеттер мен ұлттарды құрметтеуге тәрбиелеу. Әр түрлі дүниетанымдар, діндер мен өмір деңгейлеріндегі адамдармен қарым-қатынас жасау қабілетін дамыту.