Сабақ тақырыбы. Оксидтер,жіктелуібалыну жолдары. Оқу-тәрбие міндеттері

V -тарау. Бейорганикалық қосылыстардың маңызды кластарын қорытындылау.

Оқу-тәрбие міндеттері.

2."Сен білесің бе?" электровикториналарға арналған құрал мұғалім мен оқушы үстеліне койылады.

3.Сурет " Бәйге" 4. Сигнализатор екі жағы түрлі-түсті оқушы жауабына арналған.

5.Дидактикалық үлестірмелі қиықшалар. 6. Кесте. Кейбір оксидтер атаулары.

7. Сызбанұсқа. Оксидтердің жіктелуі.

Қолданылытын әдістемелік оқулықтар: Әдістемелік нұсқау,есептер мен жаттығулар жинағы.

Қосымша пайдаланылған журнал: Химия мектепте

Сабақ барысы

I. Ұйымдастыру

а) Мұғалім мен оқушылардың өзара сәлемдесуі,

ә) Оқушыларды түгелдеу,

б) Жұмыс орнын әзірлеу,

в) Оқушылардың сабаққа көңіл аударуын ұйымдастыру.

II. Өткен тақырыпқа шолу, еске түсіру.

Оқушылар бинарлы қосылыстар, оксидтер анықтамасы, атауы туралы койылған сұрақтарға жауап береді. Жауаптарын айту үшін қолдарындағы сигнализаторды жоғары көтеріп оксидтер формулаларын жазып, оқиды. Дұрыс жауапқа калған оқушылар екі рет қол соғып дұрыстығын білдіреді.

Тақтаға сабақ тақырыбы жазылады. Оқушылар дәптерлнріне жазып оксидтердің жүктелу себебін түсініп отырады. Тірек сызба белгілерді пайдаланып, пікірлерін білдіреді. Жауаптарын бір ретке келтіруде интерактивті тақтада берілген формулаларды латынша оқып, қазақша атауын табу.

1 металл оксидтері 2 бейметалл оксидтері

K₂O - CaO – NO₂ - P₂O₅ -

Ә химиялық қасиеттері бойынша:

1. 
   негіздік оксидтер Na₂O - BaO-
   
2. 
   қышқылдық оксидтер CO₂ - SiO₂ –
   
3. 
   екідайлы оксидтер Al₂O₃ - Cr₂O₃ –
   
4. 
   басқа оксидтер NO - NO₂ –
   

N₂O₅ – CO₂ - Na₂O –

NO₂ - P₂O₅ - ZnO –

2 тұз түзбейтіндер:

NO - N₂O

1. 
   жақсы еритін 2. нашар еритін
   

3 суда ерімейтін

NO - Al₂O₃ - SiO₂ –

Cr₂O₃ - CuO - ZnO –

1. 
   газ тәрізді: CO₂ - NO - NO₂ –
   
2. 
   қатты: - қалған барлық оксидтер
   

1. 
   бірвалентті элементтер оксидтері: Na₂O - Li₂O - Ca₂O -
   
2. 
   еківалентті элементтер оксидтері: NO - CuO –
   
3. 
   үшвалентті элементтер оксидтері: Fe₂O₃ - Cr₂O₃ - Al₂O₃ -
   
4. 
   төртвалентті элементтер оксидтері: SO₂ - SiO₂ - CO₂ - NO₂-
   
5. 
   бесвалентті элементтер оксидтері: N₂O₅ - P₂O₅ -
   

1. 
   тұрақты валентті элементтер оксидтері:
   

2. ауыспалы валентті элементтер оксидтері:

CO₂ - NO - NO₂ - P₂O₅ - Cr₂O₃ - CuO –

Е бос күйінде табиғатта таралуы бойынша:

1. 
   табиғатта бос күйінде болатын:
   

2. табиғатта бос күйінде кездеспейтін:

Na₂O - P₂O₅ - Cr₂O₃ - CaO –

Ж түсіне қарай екі топқа жіктелуі:

1. 
   түссіз Т - CO₂ - NO₂ –
   
2. 
   түсті Т+ NO₂ – қоңыр түсті
   

“Әр оқушы қабілетіне қарай” ойын енгізу. Уақыт үнемдеу үшін жұмыс орындарын құрал-жабдықтармен қамтамасыз ету.

“Химиялық логорифм” сызғышы көмегімен оксидтер формулаларын құрастыру.

Темір (III) – оттек хлор (VII) – оттек кальций – оттек

Әрбір жауап оқушылар тарапынан мұқият қадағаланып отырады.

“Сен білесің бе?” электровикториналарға арналған құралды әр оқушы пайдаланып, формулаға атын сәйкестендіреді. Әрбір сұрақ-жауап жанынан контактілер орнатылған. Сұраққа жауап бергенде сымнын бір ұшын дұрыс жауапқа жалғастырады. Жауап дұрыс болса, лампа жанады. Егер лампа жанбаса, оқушы жауабының дұрыс болмағаны.

MgO күкірт (VI) оксиді

CaO магний оксиді

P₂O₅ кальций оксиді

SO₃ фосфор (V) оксиді

Li₂O Li – O – Li

MgO Mg = O

SO₂ O = S = O

Fe₂O₃ O = Fe – O – Fe = O

Оқушы қызметі: Жұмыс тапсырмалары дәптерге орындалады. Реакция теңдеулерін аяқтап, коэффициенттерін қойып теңестіреді. Заттардың химиялық таңбасын қазақша оқып беру. Тақтаға шыққан әр оқушы жауап беру сәтінде “Бәйге” суретін магнитті тақтада жылжытып отырады.

,

Оксидтерді алу әдістері:

1. 
   Жай заттарды металл немесе бейметалды тотықтыру
   

2. Күрделі заттарды: а сутекті қосылыстарды тотықтыру

H₂S + O₂ ->

3. Бірқатар тұздарды: ә сульфидтерді тотықтыру

Na₂S + O₂ ->

б тотығу дәрежесі төмен оксидтерді тотықтыру NO + O₂ ->

а карбоонаттардың сульфаттардың ыдырауы: ZnSO₄ -> CaCO₃ ->

ә калий перманганатының ыдырауы: KMnO₄ ->

б қышқылдардың ыдырауы: H₂Si O₃ ->

в суда ерімейтін негіздердің ыдырауы: Cu (OH)₂ ->

IV. Жаңа тақырыпты бекіту

Жоғарыда қарастырылған оксидтердің қоршаған ортаға әсері бар ма? Оқушылардан күткен жауаптар толықтырылады. Оны жүзеге асыру мақсатында есептер шығарылады. “ Әр оқушы қабілетіне қарай” ұстанымы орындалады.

1. 
   Бүгінгі сабақ несімен қызықтырады?
   
2. 
   Әлі де үйренуге тиіс болатын сұрақтар